Με την έναρξη των εχθροπραξιών ο ελληνικός στρατός με πρωθυπουργό και υπουργό Στρατιωτικών τον Ελευθέριο Βενιζέλο και αρχιστράτηγο τον διάδοχο του ελληνικού θρόνου Κωνσταντίνο πέρασε τα σύνορα και ύστερα από τη μάχη στο Σαραντάπορο απελευθέρωσε την Κατερίνη, τη Βέροια, τη Νάουσα, τα Γρεβενά και την Κοζάνη. Στις 19-20 Οκτωβρίου ο ελληνικός στρατός έκαμψε την αντίσταση των Τούρκων στα Γιαννιτσά. Ο δρόμος πλέον ήταν ανοιχτός τόσο για την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, όσο και του Μοναστηρίου. Στις 26 Οκτωβρίου οι Έλληνες απελευθέρωσαν τη Θεσσαλονίκη, ενώ μέχρι τις 10 Νοεμβρίου η ελληνική ζώνη κατοχής επεκτάθηκε από τη λίμνη Δοϊράνη μέχρι τον ποταμό Στρυμώνα. Η Χαλκιδική απελευθερώθηκε εύκολα από σώματα προσκόπων. Όμως στη δυτική Μακεδονία η Ε' μεραρχία συνάντησε ισχυρή αντίσταση από τις τουρκικές δυνάμεις (40.000 άνδρες) που υπεράσπιζαν το Μοναστήρι και ενισχύθηκε από τμήματα της Γ' και της ΣΤ' μεραρχίας. Όμως το Μοναστήρι καταλήφθηκε τελικά από τους Σέρβους και οι μεραρχίες αυτές μαζί με τον κύριο όγκο του ελληνικού στρατού μεταφέρθηκαν στην Ήπειρο. Αν και ο ελληνικός στρατός κατόρθωσε να καταλάβει εύκολα την Πρέβεζα, αποδείχθηκε απολύτως αδύναμος να εκπορθήσει τις οχυρές θέσεις του Μπιζανίου, που δέσποζαν σε όλα τα περάσματα προς τα Ιωάννινα, χωρίς ενισχύσεις από πεζικό και ορεινό πυροβολικό. Τελικά ο ελληνικός στρατός εισήλθε στα Ιωάννινα στις 22 Φεβρουαρίου του 1913, αφού εκμηδένισε σε τριήμερη μάχη τις τουρκικές δυνάμεις στο Μπιζάνι. Από την αρχή του πολέμου ο ελληνικός στόλος ανέλαβε δράση. Από τις 6 Οκτωβρίου έως τις 20 Δεκεμβρίου του 1912 ελληνικά αγήματα απελευθέρωσαν, όλα σχεδόν τα νησιά του ανατολικού και βόρειου Αιγαίου. Στις 18 Οκτωβρίου του 1912 το ελληνικό τορπιλοβόλο αρ.11 με κυβερνήτη τον υποπλοίαρχο Νικόλαο Βότση μπήκε στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης και ανατίναξε με δύο τορπίλες το τουρκικό θωρηκτό Φετίχ ι Μπουλέντ που είχε αναλάβει την προστασία της πόλης από ξηράς και θαλάσσης, ενώ στις 8 Νοεμβρίου του ίδιου έτους το τορπιλοβόλο αρ.14 ανάγκασε τουρκική κανονιοφόρο που προστάτευε τις Κυδωνιές να αυτοβυθιστεί. Οι μεγαλύτερες επιτυχίες του ελληνικού ναυτικού σημειώθηκαν στις 3 Δεκεμβρίου του 1912 και στις 5 Ιανουαρίου του 1913 όταν ο ελληνικός στόλος κατανίκησε τον τουρκικό στη ναυμαχία της Έλλης και της Λήμνου με αποτέλεσμα ο τουρκικός στόλος να μην ξαναβγεί στο Αιγαίο. Στρατιωτικές επιτυχίες όμως είχαν οι Σέρβοι, οι Μαυροβούνιοι και οι Βούλγαροι. Οι πρώτοι κατέλαβαν το Στιπ, τα Σκόπια και το Μοναστήρι προς νότο ενώ σε συνεργασία με τους Μαυροβούνιους κατέλαβαν μεγάλο μέρος της Αλβανίας. Ο βουλγαρικός στρατός συγκέντρωσε το μεγαλύτερο μέρος των δυνάμεών τους στο μέτωπο της Θράκης. Με συντονισμένες επιχειρήσεις κατόρθωσε να καταλάβει τις πρώτες ημέρες τις Σαράντα Εκκλησιές και τη Ραιδεστό φθάνοντας μέχρι το Ιουστιάνειο Τείχος, λίγα χιλιόμετρα έξω από την Κωνσταντινούπολη, αλλά εκεί τους σταμάτησε η αντίσταση των Τούρκων. Τότε στράφηκαν προς νότο, αλλά ούτε εκεί κατόρθωσαν να κάμψουν την τουρκική αντίσταση. Η Ζ' βουλγαρική μεραρχία με επικεφαλής τον στρατηγό Θεοδωρώφ κατευθύνθηκε νοτιοδυτικά έχοντας ως στόχο την κατάληψη της Θεσσαλονίκης. Κατόρθωσε να καταλάβει την Καβάλα και τις Σέρρες, αλλά δεν πρόλαβε να εισέλθει στην πόλη πριν τον ελληνικό στρατό.