MinPress: The Week in Review, 98-03-26

Hellenic Ministry of Press and Mass Media: The Week in Review Directory - Previous Article - Next Article

From: The Hellenic Ministry of Press & Mass Media <http://www.minpress.gr/>

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

[Α] E/Τ ΣΧΕΣΕΙΣ-ΚΥΠΡΙΑΚΟ

[Β] ΒΑΛΚΑΝΙΑ

[Γ] ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ

[Α] E/Τ ΣΧΕΣΕΙΣ-ΚΥΠΡΙΑΚΟ

[01] Αδιέξοδο στην επανέναρξη των διακοινοτικών συνομιλιών

Με το μήνυμα ότι ο Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών ανησυχεί πολύ για την κατάσταση στην Κύπρο και με την προειδοποίηση ότι η διεθνής κοινότητα είναι δυνατό να πάψει να ενδιαφέρεται για το Κυπριακό, άρχισε την περιοδεία του σε Λευκωσία, Αθήνα, Αγκυρα ο ειδικός αντιπρόσωπος του Γ.Γ. του ΟΗΕ κ. Κόρντοβεζ.

Οπως τόνισε κατά την άφιξή του στο αεροδρόμιο της Λάρνακας (ΑΠΕ 18. 3.98) "ένας από τους στόχους των επαφών του στην Κύπρο είναι να βοηθήσει τις δύο πλευρές να βρουν τις φόρμουλες για λύση του ζητήματος και να τις πείσει να εκμεταλλευτούν το διεθνές ενδιαφέρον τώρα που υπάρχει.

Αν και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος κ. Στυλιανίδης χαρακτήρισε την επίσκεψη Κόρντοβεζ "νέα αρχή για την επανέναρξη των δικοινοτικών συνομιλιών" (ΡΙΚ 18.3.98), ο αξιωματούχος των Ηνωμένων Εθνών, ύστερα από τη συνάντησή του με τους πρέσβεις των 5 μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας στην Κύπρο, δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να αλλάξει η βάση των συνομιλιών τονίζοντας, σύμφωνα με το ΚΥΠΕ (19.3.98), ότι μετά τις επαφές του με τις δύο κοινότητες θα αποφασίσει κατά πόσο η εντολή να συνεχίσει το δικοινοτικό διάλογο για επίλυση του Κυπριακού θα τροποποιηθεί ή θα παραμείνει ως έχει. Και αυτό-όπως υπογράμμισε- "εξαρτάται από τους δύο ηγέτες, γιατί είναι αυτοί που θα καθορίσουν τα πράγματα".

Πάντως, όπως εξήγησε ο κ. Κόρντοβεζ "Οι όροι της εντολής μου είναι να προσφέρω υπηρεσίες ως σύμβουλος του Γενικού Γραμματέα για τη συνέχιση των διακοινοτικών συνομιλιών με σκοπό την επίτευξη ομοσπονδιακής λύσης. Αν ο Πρόεδρος Κληρίδης και ο Ραούφ Ντενκτάς αποφασίσουν να αλλάξουν το πλαίσιο λύσης, το οποίο συμφωνήθηκε από το Συμβούλιο Ασφαλείας, δεν είναι κάτι που θα αποφασίσουν τα Ηνωμένα Εθνη" (ΑΠΕ, 19.3.98).

Από την πλευρά του ο Ραούφ Ντενκτάς συνέχισε να αξιώνει τη διεξαγωγή συνομιλιών στη βάση απόλυτης ισότητας και δύο χωριστών κρατών. Μετά την πρώτη συνάντησή του με τον κ. Κόρντοβεζ δήλωσε, σύμφωνα με το ραδιοσταθμό ΜΠΑΥΡΑΚ (19.3.98), ότι ζήτησε από τον αξιωματούχο των Ηνωμένων Εθνών να αναζητήσει "ένα κοινό έδαφος μεταξύ των δύο πλευρών, ως απολύτων ίσων, στη βάση δύο χωριστών κρατών". Και αυτό γιατί -όπως ισχυρίστηκε "όσο συζητούσαμε στη βάση δύο ισότιμων κοινοτήτων η μια κοινότητα είχε θεωρηθεί πιο ισότιμη από την άλλη και έγινε κυβέρνηση της άλλης".

Ο κ. Ντενκτάς απέκλεισε την επανέναρξη της διαδικασίας των συνομιλιών τονίζοντας "δεν είναι ο κ. Κόρντοβεζ που είχε διακόψει τις συνομιλίες και επομένως δεν μπορεί να τις επαναρχίσει. Ηταν η Ευρωπαϊκή Ενωση και ο Ελληνοκύπριος ηγέτης που έθεσαν τέρμα στις συνομιλίες".

Με τη διαπίστωση ότι "προς το παρόν δεν είναι δυνατόν να επαναρχίσουν οι συνομιλίες" ολοκλήρωσε τις επαφές του στην Κύπρο ο ειδικός αντιπρόσωπος του Γ.Γ. του ΟΗΕ. Ο κ. Κόρντοβεζ στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στο LEDRA PALACE (ΚΥΠΕ 21.3.98), τόνισε ότι "ο κ. Ντενκτάς αρνείται να επιστρέψει στην τράπεζα των συνομιλιών, αν δεν αλλάξει η βάση του διακοινοτικού διαλόγου".

Στη συνέχεια είπε ότι θα μεταφέρει στον Γ.Γ. του ΟΗΕ τα συμπεράσματά του από τις διαβουλεύσεις που είχε τόσο με τον Πρόεδρο Κληρίδη όσο και με τον Ραούφ Ντενκτάς σημειώνοντας ότι εναπόκειται στο Συμβούλιο Ασφαλείας να αποφασίσει για τα επόμενα βήματα. Και αυτό γιατί "η βάση της εκπροσώπησης των δύο συνομιλητών διασφαλίζεται από τις συμφωνίες κορυφής και από τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας και μόνο αυτό είναι αρμόδιο να προχωρήσει στην αλλαγή του καθεστώτος των συνομιλιών".

Ο κ. Κόρντοβεζ υπογράμμισε ότι κατανοεί πολύ καλά τους λόγους του Ραούφ Ντενκτάς και σημείωσε ότι "ο Τουρκοκύπριος ηγέτης αισθάνεται ότι υπάρχουν μερικές ασυμμετρίες που πηγάζουν από τη διαφορά μεταξύ των δύο ηγετών και οι οποίες δημιούργησαν στοιχεία διάκρισης εναντίον του". Ανέφερε επίσης ότι οι "ασυμμετρίες" αυτές προέκυψαν κατά την εκτίμηση του κ. Ντενκτάς-από την απόφαση της Ε.Ε. για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων.

Για τον κ. Κόρντοβεζ, πάντως, "η ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. θα ήταν προς όφελος όλου του λαού, αφού θα βελτιώσει το επίπεδο ζωής του".

Η ευρωπαϊκή πορεία της Κύπρου

Στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ενωσης "η υποψηφιότητα της Κύπρου θεωρείται μια από τις ισχυρότερες". Αυτό τόνισε ο Βρετανός ΥΠΕΞ κ. Κουκ σε δηλώσεις του στο αεροδρόμιο της Λάρνακας καθ' οδόν προς τη Μέση Ανατολή (ΡΙΚ, 16.3.98), εκφράζοντας ταυτόχρονα την ελπίδα ότι οι Τουρκοκύπριοι θα ανταπροκριθούν θετικά στην πρόσκληση του Προέδρου Κληρίδη σημειώνοντας ότι "αυτοί είναι που θα ωφεληθούν περισσότερο από την ένταξη της Κύπρου, δεδομένης της κακώς οικονομικής τους κατάστασης".

Ωστόσο, οι προσπάθειες της βρετανικής Υπάτης Αρμοστείας στην Κύπρο να πείσουν την τουρκοκυπριακή πλευρά να συμμετάσχει στη διαπραγματευτική ομάδα δεν καρποφόρησαν. Ο Ραούφ Ντενκτάς σε δηλώσεις του μετά τη συνάντησή του με τον Υπατο Αρμοστή κ. Μάντεν, ο οποίος του επέδωσε την πρόταση Κληρίδη, υποστήριξε σύμφωνα με τα δημοσιεύματα του τουρκοκυπριακού Τύπου (17.3.98), ότι "η Κύπρος δεν μπορεί να γίνει μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης με την ελληνοκυπριακή αίτηση" και πρόσθεσε ότι "σε μια συμφωνία με τους Ελληνοκυπρίους πρέπει να τονιστεί ότι στο νησί υπάρχουν δύο χωριστά κράτη".

Στη συνέχεια ο κ. Ντενκτάς είπε ότι "η πρόσκληση αυτή, προνοεί την από μέρους μας έμμεση αναγνώρισή τους ως μόνιμης κυβέρνησης και την προσάρτησή μας στην Ελλάδα με αποτέλεσμα την πλήρη κατάργηση των δικαιωμάτων της Τουρκίας στην Κύπρο. Η πρόσκληση είναι μια μεγάλη παγίδα που ετοιμάστηκε προσεκτικά. Δεν αποδεχόμαστε αυτό το τέχνασμα".

Από την πλευρά του ο Βρετανός απεσταλμένος για το Κυπριακό Σερ Ντέϊβιντ Χάνεϋ, σε συνέντευξή του στο BBC (17.3.98) υποστήριξε ότι: " Η πρόταση Κληρίδη δεν παραχωρεί επισήμως καθεστώς πολιτικής ισότητας στους Τουρκοκυπρίους, όμως στο πλαίσιο μιας πρακτικής και de facto έννοιας αντιμετωπίζει τους Τουρκοκυπρίους σε ισότιμη βάση".

Αμεση υπήρξε η αντίδραση του Κύπριου εκπροσώπου κ. Στυλιανίδη στις παραπάνω δηλώσεις, ο οποίος τόνισε (ΑΠΕ 17.3.98) ότι "στην πρόταση Κληρίδη δεν γίνεται αναφορά σε ισότιμη συμμετοχή, οι Τουρκοκύπριοι θα είναι πλήρη μέλη της αντιπροσωπείας, αλλά δεν θα μετέχουν υπό καθεστώς πολιτικής ισοτιμίας, ούτε γίνεται αποδεκτό να έχουν δικαίωμα βέτο".

Εξάλλου, ο κ. Χάνεϋ, στη συνέντευξή του στο BBC επεσήμανε ότι: "Στις Βρυξέλλες ποικίλουν οι εκτιμήσεις ως προς τη διάρκεια των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Γίνεται λόγος για 3 ή 4 χρόνια συν το διάστημα που θα χρειαστεί για επικυρώσεις και τα συναφή".

Οπως επεσήμανε ο Βρετανός αξιωματούχος "υπάρχουν εκπρόσωποι πολλών κυβερνήσεων στην Ε.Ε. που πιστεύουν ειλικρινά ότι δεν μπορεί να εξεταστεί σοβαρά η ένταξη στην Κοινότητα ενός διχοτομημένου νησιού, όπου επικρατεί μεγάλη ένταση".

Η διαπίστωση αυτή επιβεβαιώνεται και από δήλωση του εκπροσώπου του γαλλικού Υπουργείου Εξωτερικών κ. Ντουτριώ, ο οποίος σύμφωνα με την TURKISH DAILY NEWS (17.3.98) δήλωσε ότι "συνεχίζουμε να πιστεύουμε ότι θα ήταν ανεύθυνο και αντίθετο στις εικοσαετείς και πλέον προσπάθειες της Διεθνούς Κοινότητας να αποδεχθούμε ένα διαιρεμένο νησί μέσα στους κόλπους της Ε.Ε.".

Αντίθετα, για τη βρετανική κυβέρνηση, υποστήριξε ο κ. Χάνεϋ στο BBC", η ένταξη ενός διαιρεμένου νησιού στην Ε.Ε. είναι η δεύτερη καλύτερη λύση, ειδικά όταν για τη διχοτόμηση δεν ευθύνεται η κυβέρνηση της Κύπρου".

Αλλά και οι ΗΠΑ, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του Σταίητ Ντηπάρτμεντ κ. Ρούμπιν (ΑΠΕ, 17.3.98) θεωρούν ότι "η ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. αποτελεί ενδεχομένως θετικό παράγοντα για την επίλυση του προβλήματος και η πιθανότητα ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να επιτευχθεί θα συνέβαλε στη διαμόρφωση ενός κλίματος ικανού να οδηγήσει σε λύση".

Πάντως, στις Βρυξέλλες συμφωνήθηκε η οριστική διατύπωση της εναρκτήριας δήλωσης της βρετανικής Προεδρίας για την έναρξη των διαπραγματεύσεων της Κύπρου με την Ευρωπαϊκή Ενωση. Οπως μεταδίδει το Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων, το κείμενο της δήλωσης ικανοποιεί πλήρως την ελληνική πλευρά.

Η συμφωνία επετεύχθη σε μαραθώνια συνεδρίαση των μονίμων αντιπροσώπων των χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Σύμφωνα με το ΚΥΠΕ (19.3.98) οι αντιδράσεις της Γαλλίας αλλά και άλλων χωρών της Ε.Ε. υπερκεράστηκαν χάρη στις προσπάθειες της ελληνικής αντιπροσωπείας και το ρυθμιστικό ρόλο της βρετανικής Προεδρίας.

Η διατύπωση του επίμαχου σημείου της εναρκτήριας δήλωσης της Προεδρίας αναφέρει ότι "η Ε.Ε. χαιρετίζει την προσφορά που έκανε η κυπριακή κυβέρνηση να περιληφθούν Τουρκοκύπριοι στην αντιπροσωπεία της Κυπριακής Δημοκρατίας για τη διαπραγμάτευση των όρων της ένταξης της Κύπρου με την Ε.Ε., ενώ εκφράζει τη λύπη της διότι η Τουρκοκυπριακή Κοινότητα έχει μέχρι στιγμής αντιδράσει αρνητικά σ' αυτή την προσφορά". Πάντως, σημειώνεται στη δήλωση "η Προεδρία και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα επιδιώξουν με τις επαφές τους τη σύνδεση των Τουρκοκυπρίων με την ενταξιακή διαδικασία".

Στη βρετανική δήλωση γίνεται αναφορά και στο πολιτικό ζήτημα. Η οριστική διατύπωση ενός από τα επίμαχα σημεία και η οποία πλέον ικανοποιεί την ελληνική πλευρά, αναφέρει ότι "στόχος παραμένει μια δικοινοτική, διζωνική ομοσπονδία, στη βάση μιας συνολικής πολιτικής ρύθμισης, σύμφωνα με τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών".

Στο μεταξύ, σε μια προσπάθεια προσέγγισης της τουρκοκυπριακής κοινότητας επισκέφθηκε την Κύπρο σουηδική αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον υφυπουργό Εξωτερικών Γκούναρ Λουντ. Ωστόσο, όπως δήλωσε ο Σουηδός αξιωματούχος (ΑΠΕ, 18.3.98), απέτυχε η προσπάθειά του να πείσει τον Ντενκτάς να αναθεωρήσει τη θέση του.

Πιέσεις για τους S-300

Ενας άλλος στόχος της σουηδικής αντιπροσωπείας ήταν να πείσει την κυπριακή κυβέρνηση να μην προχωρήσει στην ανάπτυξη των πυραύλων S- 300. Και αυτό γιατί-όπως υποστήριξε ο κ. Λουντ κατά την άφιξή του στο αεροδρόμιο της Λάρνακας (ΑΠΕ 17.3.98)- "η εγκατάσταση των πυραύλων δεν θα είναι βοηθητική στην παρούσα φάση, θα αυξήσει την ένταση και θα περιπλέξει την κατάσταση, τη στιγμή που όλοι αγωνίζονται για την εξεύρεση λύσης του Κυπριακού, που είναι σημαντική για τη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ενωσης".

Από την πλευρά του ο Κύπριος υπουργός Εξωτερικών κ. Κασουλίδης ( ΑΠΕ, 18.3.98) τόνισε: "Δεν ωφελεί η άσκηση πίεσης στο θέμα της ευρωπαϊκής πορείας για να γίνουν υποχωρήσεις στο θέμα της ασφάλειας. Η ασφάλεια του κυπριακού λαού και της άμυνάς του είναι θέμα εξίσου σημαντικό με την ευρωπαϊκή προοπτική της Κύπρου και επομένως δεν μπορεί να θυσιαστεί το ένα προς όφελος του άλλου".

Ο κ. Κασουλίδης επανέλαβε ότι "μόνο στην περίπτωση που διεξάγονται συνομιλίες για λύση του Κυπριακού και σημειώνεται τέτοια πρόοδος ώστε να θεωρείται ότι οδηγούμαστε σε ειρήνη και επομένως δεν χρειάζονται πύραυλοι, η κυβέρνηση θα μπορούσε να εξετάσει την ακύρωση της σχετικης παραγγελίας".

Στο μεταξύ, ο Ελληνας υπουργός Εξωτερικών κ. Πάγκαλος είχε την ευκαιρία να συζητήσει και το θέμα των S-300 με την Αμερικανίδα ομόλογό του κ. Ολμπράιτ στη διάρκεια της ωριαίας συνάντησής τους στην Ουάσιγκτον. Εξερχόμενος του Σταίητ Ντηπάρτμεντ ο κ. Πάγκαλος, απαντώντας σε σχετικές ερωτήσεις (ΑΠΕ, 21.3.98) τόνισε ότι "εάν οι ΗΠΑ εγγυηθούν ότι δεν πρόκειται να πετάξουν τουρκικά αεροσκάφη πάνω από την Κύπρο, τότε δεν θα υπάρχει πλέον ανάγκη αεροπορικής κάλυψης της Κύπρου και άρα δεν θα χρειάζονται οι πύραυλοι S-300". Για τον Ελληνα ΥΠΕΞ "η αποκλιμάκωση των εξοπλισμών πρέπει να αρχίσει από τους πιο προχωρημένους εξοπλισμούς που είναι τα αεροπλάνα". Και αυτό γιατί "αν δεν υπάρχουν αεροπλάνα δεν θα υπάρχουν αντιαεροπορικά και μετά μπορούμε να μειώσουμε και τα τανκς και τα κανόνια και να οδηγηθούμε σιγά-σιγά σε καλύτερο κλίμα" διευκρίνισε ο κ. Πάγκαλος.

Την ίδια στιγμή ο Κύπριος υπουργός Αμυνας κ. Ομήρου, κατά την επιστροφή του από την Αθήνα, όπου είχε συνομιλίες με τον Ελληνα ομόλογό του κ. Τσοχατζόπουλο, δήλωνε -σύμφωνα με το ΚΥΠΕ (21.3.98)- ότι "στην Αθήνα επαναβεβαιώθηκε η αμυντική συμπόρευση Ελλάδας και Κύπρου στο πλαίσιο του Ενιαίου Αμυντικού Δόγματος". Είπε, επίσης, ότι το δόγμα αναβαθμίζεται με στόχο "την ασφάλεια, την ενίσχυση της διαπραγματευτικής θέσης της Κύπρου και την ανακοπή των βλέψεων της Τουρκίας σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας".

Από την πλευρά του, ο Τούρκος υπουργός Αμυνας κ. Σεζγκίν σε συνέντευξή του στις Βρυξέλλες (BBC 17.3.98) ισχυρίστηκε ότι "η στρατιωτική παρουσία της Τουρκίας στην Κύπρο είναι νόμιμη και απορρέει από τις συνθήκες του Λονδίνου και της Ζυρίχης" και πρόσθεσε: "Η Τουρκία είναι μια από τις εγγυήτριες χώρες στην Κύπρο, ένας ρόλος που έχει δικαιώματα και υποχρεώσεις. Η παρουσία μας στην Κύπρο είναι παράγοντας σταθερότητας και ειρήνης".

[02] Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις στο επίκεντρο των συνομιλιών Πάγκαλου- Ολμπράιτ

Οπως είχε δηλώσει νωρίτερα αυτή την εβδομάδα ο εκπρόσωπος του Σταίητ Ντηπάρτμεντ κ. Ρούμπιν (ΑΠΕ, 17.3.98) "στη συνάντηση των δύο υπουργών θα καλυφθούν θέματα που αφορούν τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, το Κυπριακό, καθώς και τις τελευταίες εξελίξεις στο Κοσσυφοπέδιο".

Μετά τη συνάντηση ο κ. Πάγκαλος, μιλώντας στους δημοσιογράφους ( ΑΠΕ, 21.3.98) δήλωσε ότι "Με την κ. Ολμπράιτ συζητήσαμε για τα ζητήματα των ημερών, για το Κοσσυφοπέδιο και για τις εξελίξεις στη Γιουγκοσλαβία, για τη συνάντηση του Εδιμβούργου, για τις διάφορες πρωτοβουλίες που αναπτύσσονται γύρω από το Κυπριακό και βεβαίως για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις".

Ο κ. Πάγκαλος αφού είπε ότι "έγινε απλώς μια επισκόπηση των διαφόρων εξελίξεων" υπογράμμισε: "Εμείς εκθέσαμε τις απόψεις μας. Νομίζω ότι ακούστηκαν με προσοχή και βεβαίως συμφωνήσαμε να μείνουμε σε επαφή ώστε με τη στενή μας συνεργασία να προσπαθήσουμε να βρούμε κάποια λύση. Η άποψη της Ελλάδας είναι ότι τα προβλήματα δεν προωθούνται γιατί υπάρχει η τουρκική αδιαλλαξία σε ό,τι αφορά το Αιγαίο και η εμμονή στις δεδομένες θέσεις τους".

Η Τουρκία δεν αποκλείει την υπογραφή
συμφώνου μη επίθεσης με την Ελλάδα

Στο μεταξύ ο Τούρκος υπουργός Αμυνας κ. Σεζγκίν σε συνέντευξή του στο τηλεοπτικό κανάλι MEGA (17.3.98) απαντώντας στην ερώτηση αν θεωρεί δυνατή την υπογραφή συμφώνουν μη επίθεσης μεταξύ Αγκυρας και Αθήνας, δήλωσε: "Γίνονται σκέψεις πάνω σε μια τέτοιας μορφής συμφωνία".

Εξάλλου, ο κ. Σεζγκίν απέρριψε κατηγορηματικά την πιθανότητα θερμής σύγκρουσης στο Αιγαίο μεταξύ των τουρκικών και ελληνικών δυνάμεων.

[03] Σε πορεία σύγκρουσης οι Τούρκοι στρατηγοί με την κυβέρνηση Γιλμάζ

Στη δυσαρέσκεια των στρατιωτικών από την "αδράνεια" της κυβέρνησης να εφαρμόσει τα μέτρα που είχε αποφασίσει το Επιτελείο το Φεβρουάριο του 1997 για την αντιμετώπιση του "ισλαμικού κινδύνου" ο Τούρκος Πρωθυπουργός, μιλώντας στην κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματός του (ΑΠΕ 18.3.98) κάλεσε τους στρατιωτικούς να ασχολούνται με τα θέματα που τους αφορούν.

"Ο στρατός πρέπει να ασχολείται με τις δικές του υποθέσεις", τόνισε ο κ. Γιλμάζ προσθέτοντας" έχουν ούτως ή άλλως τόσα προβλήματα στο Αιγαίο, στις νοτιοανατολικές επαρχίες, στην Κύπρο. Η κυβέρνηση θα συνεχίσει τον αγώνα της κατά της θρησκευτικής αντίδρασης. Ο αγώνας εναντίον των φονταμεταλιστών είναι έργο της κυβέρνησης και όχι του στρατού. Είμαι ο μόνος που μπορεί να δίνει εντολές. Θα αντιμετωπίσουμε τα αντιδραστικά κινήματα με νόμιμο τρόπο που δεν θα απειλεί τη δημοκρατία".

Ο κ. Γιλμάζ -από την εποχή που ανέλαβε την Πρωθυπουργία- έχει ήδη αμφισβητήσει τη νομιμότητα οργάνων που έχουν συσταθεί στο Γενικό Επιτελείο και τα οποία υποκαθιστούν το κυβερνητικό έργο. Χαρακτηριστικό τέτοιου οργάνου είναι η υπαγόμενη στον υπαρχηγό του Επιτελείου στρατηγό Μπιρ "Ομάδα Δυτικού Σχεδιασμού" που εισηγείται μέτρα πολιτικής στο επιτελείο όσον αφορά τον "ισλαμικό κίνδυνο".

Κανένα πολιτικό κόμμα στην Τουρκία, με την εξαίρεση του κόμματος της Δημοκρατικής Αριστεράς του Ετσεβίτ, δεν θεωρεί σκόπιμο να προχωρήσει σε μέτρα όπως η απαγόρευση των κεφαλομεφαλομάντηλων, ή να θέσει σε αμφισβήτηση τη δραστηριότητα θρησκευτικών προσωπικοτήτων όπως ο Φετουλάχ Γκιουλέν, που έχουν τεράστια επιρροή και θεωρούνται παράγοντες μετριοπάθειας και εκσυγχρονισμού.

Η απάντηση της στρατιωτικής ηγεσίας δόθηκε δύο μέρες αργότερα. Μετά από σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στο Γενικό Επιτελείο με τη συμμετοχή του αρχηγού των Ενόπλων Δυνάμεων στρατηγού Καρανταγί και των αρχηγών του στρατού στρατηγό Κιβρίκογλου, του ναυτικού ναυάρχου Ντερβίσογλου, της αεροπορίας πτέραρχου Κίλιτς και της στρατιωτικής χωροφυλακής στρατηγού Μπόζτεπε, εκδόθηκε ανακοίνωση (ΑΠΕ, 20.3.98) στην οποία υπογραμμίζεται:

"Κανείς, όποια θέση κι αν κατέχει, δεν μπορεί στο όνομα των προσωπικών του συμφερόντων και του πολιτικού του πάθους να προβαίνει σε ενέργειες, δηλώσεις και συστάσεις που να γεννούν αμφιβολίες, να επισκιάζουν ή να αποδυναμώνουν τον αγώνα των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων κατά των αποσχιστικών και ισλαμιστικών εξελίξεων, που στοχεύουν την ασφάλεια της χώρας. Ο αγώνας αυτός είναι νόμιμο καθήκον των ενόπλων δυνάμεων.

Οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις πιστεύουν ότι η συνέχιση τέτοιου είδους συζητήσεων θα είναι ζημιογόνα για τη δημοκρατική δομή της χώρας και τα εθνικά συμφέροντα".

Στο τέλος της εβδομάδας ο Τούρκος Πρωθυπουργός φάνηκε να μη θέλει να δώσει συνέχεια στην ένταση με τους στρατιωτικούς. Σε δηλώσεις του μετά από μαραθώνια σύσκεψη με τους ηγέτες των δύο άλλων κομμάτων του κυβερνητικού συνασπισμού (ΑΠΕ 22.3.98) είπε ότι "η αντιμετώπιση του ισλαμικού αναχρονισμού είναι καθήκον όλων των οργάνων του κράτους, αλλά με το συντονισμό του Πρωθυπουργού".

Στο μεταξύ ένα άλλο σημείο τριβής μεταξύ κυβέρνησης και στρατιωτικού κατεστημένου φαίνεται να αποτελούν οι σχέσεις Τουρκίας- Γερμανίας. Πρόσφατα ο κ. Γιλμάζ εξαπέλυσε πρωτοφανούς βιαιότητας επίθεση εναντίον της Γερμανίας, την οποία θεωρεί υπεύθυνη για τον αποκλεισμό της Τουρκίας από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Ο Τούρκος Πρωθυπουργός υποστήριξε ότι "η Γερμανία ακόμα και σήμερα κινείται με βάση τη ναζιστική θεωρία του "ζωτικού χώρου" και θέλει να ηγεμονεύσει στους γείτονές της".

Από την πλευρά του το τουρκικό επιτελείο άφησε να διαρρεύσει στον τουρκικό Τύπο (18.3.98) η επιθυμία του να συσφίξει τις σχέσεις με τη Γερμανία, υποστηρίζοντας ότι "η ενίσχυση των τουρκογερμανικών σχέσεων είναι ο καλύτερος τρόπος για να εξασφαλίσουμε την υποστήριξη της Βόννης για την ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση".

[Β] ΒΑΛΚΑΝΙΑ

[04] Συγκρατημένη αισιοδοξία για αποκλιμάκωση της κρίσης στο Κοσσυφοπέδιο-εντείνονται οι πιέσεις για έναρξη του διαλόγου

Η πρόοδος που επιτεύχθηκε οφείλεται στην παρέμβαση των Αμερικανών, των Ευρωπαίων και των Ρώσων, καθώς την περιοχή επισκέφθηκαν αυτή τη βδομάδα ο Αμερικανός υφυπουργός Εξωτερικών Στρόσυμπ Τάλμποτ, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Γεβγένι Πριμακόφ, οι υπουργοί Εξωτερικών της Γαλλίας και της Γερμανίας Βεντρίν και Κίνκελ, καθώς και ο προεδρέυων του ΟΑΣΕ Πολωνός υπουργός Εξωτερικών Μπονισλάν Γκερέμεκ.

Οι πιέσεις που ασκήθηκαν προς το Βελιγράδι είχαν σαν αποτέλεσμα ο Πρόεδρος της Σερβίας Μίλαν Μιλοντίνοβιτς να απευθύνει την Τετάρτη 18 Μαρτίου δημόσια πρόσκληση προς τους εκπροσώπους των αλβανικών κομμάτων να αρχίσουν χωρίς καθυστέρηση και όρους το διάλογο με τους εκπροσώπους της σερβικής κυβέρνησης για την επίλυση όλων των προβλημάτων στο Κοσσυφοπέδιο.

Στη διακήρυξή του ο Πρόεδρος Μιλοντίνοβιτς εκφράζει την επιθυμία του, ως πρόεδρος της Σερβίας, να ενεργήσει ως εγγυητής του διαλόγου. "Υπό την ιδιότητά μου ως προέδρου της Σερβίας είμαι έτοιμος να εγγυηθώ τέτοιες συνομιλίες στη βάση της αρχής της διατήρησης της εδαφικής ακεραιότητας και της συμπερίληψης στην ημερήσια διάταξη του θέματος της αυτοδιοίκησης του Κοσσυφοπεδίου εντός της Σερβίας".

"Τα πολιτικά μέσα και η πολιτική επίλυση αντιπροσωπεύουν τον μόνο αποδεκτό τρόπο για επίλυση του προβλήματος του Κοσσυφοπεδίου. Ουσιαστική επίλυση όλων των προβλημάτων μπορεί να επιτευχθεί μόνο με διάλογο βασισμένο στην κύρια αρχή της ισότητας όλων των πολιτών, περιλαμβανομένων των ίσων δικαιωμάτων των εθνικών μειονοτήτων, σύμφωνα με τις διεθνείς προδιαγραφές", αναφέρει η προεδρική ανακοίνωση.

Ο κ. Μιλοντίνοβιτς κάλεσε τη μικτή σερβο-αλβανική επιτροπή "3+3", που ασχολείται με την επίλυση του εκπαιδευτικού προβλήματος στο Κοσσυφοπέδιο, να αρχίσει αμέσως την εφαρμογή της συμφωνίας Μιλόσεβιτς-Ρουγκόβα για την εκπαίδευση.

Στη διακήρυξη αναφέρεται ακόμη ότι η Σερβία, εκτός της Ο.Δ. Γιουγκοσλαβίας, ενδιαφέρεται και είναι ανοιχτή για συνεργασία με τον ΟΑΣΕ σε μακροπρόθεσμη βάση, πράγμα το οποίο σημαίνει ότι θα πρέπει να αποκατασταθεί η συμμετοχή της Γιουγκοσλαβίας σε αυτό το διεθνή οργανισμό.

Παράλληλα, ο Σέρβος Πρόεδρος επεσήμανε ότι η διεθνής κοινότητα και ιδιαίτερα χώρες απ' την περιοχή των Βαλκανίων θα πρέπει "να αποφεύγουν οποιαδήποτε πράξη η οποία θα μπορούσε να αυξήσει τις εντάσεις και να ενθαρρύνει τους αποσχιστές ή πράξεις που αντιπροσωπεύουν επέμβαση στις εσωτερικές υποθέσεις της Γιουγκοσλαβίας". (ΑΠΕ, ΒΕΤΑ, 18.3.98).

Εκτός απ' τη διακήρυξη του Μιλοντίνοβιτς και ο Πρόεδρος της Γιουγκοσλαβίας Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς διόρισε ως ειδικό απεσταλμένο για το Κοσσυφοπέδιο τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Βλάνταν Κουτλέσιτς.

Οπως μετέδωσε το πρακτορείο ΤΑΝΓΙΟΥΓΚ (19.3.98) ο κ. Κουτλέσιτς θα συμμετέχει στο διάλογο για το Κοσσυφοπέδιο ανάμεσα στους εκπροσώπους της σερβικής κυβέρνησης και των αλβανικών πολιτικών κομμάτων.

Οι πρώτες αντιδράσεις των αλβανοφώνων θα μπορούσαν, κατ' αρχήν, να χαρακτηριστούν θετικές. Ο σύμβουλος του Ρουγκόβα, Φέχμι Αγκάνι, δήλωσε ότι όσον αφορά το εκπαιδευτικό πρόβλημα, η μικτή σερβο- αλβανική επιτροπή κατέληξε σε συμφωνία και από την επόμενη βδομάδα θα πρέπει να αναμένεται η σταδιακή επιστροφή των Αλβανών μαθητών στα επίσημα σχολικά κτίρια.

Οσον αφορά την ετοιμότητα του Σέρβου Προέδρου να είναι εγγυητής του διαλόγου, ο Αγκάνι ανέφερε ότι τέτοιες εγγυήσεις έδωσε κατά το παρελθόν και πρόεδρος Μιλόσεβιτς, αλλά δεν τηρήθηκαν (ΑΠΕ, 19.3.98).

Απ' την πλευρά του ο ηγέτης των αλβανοφώνων Ιμπραήμ Ρουγκόβα σε συνέντευξη Τύπου που έδωσε στην Πρίστινα στις 20 Μαρτίου τόνισε ότι "οι Αλβανοί θα συμμετάσχουν στςι συνομιλίες, αν προετοιμαστούν επιμελώς με τη διεθνή μεσολάβηση" και πρόσθεσε ότι τις επόμενες ημέρες θα ανακοινώσει τη σύνθεση της διαπραγματευτικής του ομάδας.

Πάντως, σε σημείο τριβής μεταξύ Βελιγραδίου και Αλβανών εξελίσσεται το θέμα της συμμετοχής ή μη διεθνούς μεσολαβητή στο διάλογο.

Ο Ρουγκόβα επιμένει ότι είναι αναγκαία προϋπόθεση η διεθνής μεσολάβηση, ενώ ο Μιλόσεβιτς απέρριψε τη μεσολάβηση, ενώ ο Μιλόσεβιτς απέρριψε τη μεσολάβηση του πρώην Πρωθυπουργού της Ισπανίας Φελίπε Γκονζάλες στην κρίση του Κοσσυφοπεδίου, μια πρόταση που έχει διατυπώσει η Ομάδα Επαφής και η Ευρωπαϊκή Ενωση. Το Κοσσυφοπέδιο είναι μια εσωτερική υπόθεση της Σερβίας και δεν μπορεί να επιλυθεί από έναν ξένο απεσταλμένο, τόνισε ο Μιλόσεβιτς σε συνέντευξή του στην εφημερίδα "ΠΟΛΙΤΙΚΑ" (19.3.98).

Υπέρ της μεσολάβησης του Γκονζάλες τάχθηκε και ο προεδρεύων του ΟΑΣΕ, Πολωνός υπουργός Εξωτερικών κ. Γκερέμεκ, κατά την επίσκεψή του στα Τίρανα. "Η παρουσία του Γκονζάλες είναι απαραίτητη στο διάλογο μεταξύ Σέρβων και Αλβανών γιατί υπάρχει πολύ μίσος ανάμεσα στις δύο πλευρές", τόνισε ο Πολωνός υπουργός (ΑΠΕ, Γαλλ. Πρακτ., 20. 3.98).

[05] Επίσκεψη Κίνκελ-Βεντρίν

Οι δύο υπουργοί επισκέφθηκαν την Παρασκευή 20 Μαρτίου το Βελιγράδι και είχαν συνομιλίες με τη γιουγκοσλαβική ηγεσία, ενώ στη συνέχεια μετέβησαν στην Πρίστινα όπου είχαν επαφές με τους αλβανόφωνους.

Μετά τις επαφές που είχαν στη Γιουγκοσλαβία, σε συνέντευξη Τύπου, οι δύο υπουργοί, αφού χαρακτήρισαν ενδιαφέρουσες και εποικοδομητικές τις συνομιλίες και ιδιαίτερα αυτές με τον Πρόεδρο Μιλόσεβιτς, εξέφρασαν συγκρατημένη αισιοδοξία για τις περαιτέρω εξελίξεις. Εγινε σημαντική πρόοδος είπε ο Κίνκελ και πρόσθεσε ότι τα αιτήματα της Ομάδας Επαφής σε γενικές γραμμές έχουν γίνει αποδεκτά.

Ο Γερμανός υπουργός ανέφερε ότι ο Μιλόσεβιτς δεσμεύτηκε πως οι αστυνομικές δυνάμεις θα απομακρυνθούν από την περιοχή των συγκρούσεων και πώς θα επιτραπεί η αποστολή του Ερυθρού Σταυρού στην περιοχή.

Ο επικεφαλής της γαλλικής διπλωματίας Ιμπέρ Βεντρίν δήλωσε ότι μαζί με τον κ. Κίνκελ θα ενημερώσουν τα μέλη της Ομάδας Επαφής, που θα συνέλθουν στη Βόννη την προσεχή Τετάρτη, πριν ληφθεί οποιαδήποτε απόφαση με τις κυρώσεις. "Δεν εξαρτάται από εμάς τους δύο να αποφασίσουμε, παρά τις προφανείς επιτυχίες. Δεν θέλουμε να προδικάσουμε τί θα σκεφθούν οι άλλες πλευρές", δήλωσε ο Βεντρίν.

Οι δύο υπουργοί, πάντως, κατέστησαν σαφές ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση αντιτίθεται στην απόσχιση του Κοσσυφοπεδίου από τη Γιουγκοσλαβία και προτείνει την παραχώρηση στο Κοσσυφοπέδιο ενός ειδικού καθεστώτος, το οποίο αργότερα μπορεί να μετατραπεί σε αυτονομία.

[06] Πρόσκληση Γιέλτσιν στον Μιλόσεβιτς Σε αντίθεση με τις ΗΠΑ που πιέζουν για την επιβολή κυρώσεων στο Βελιγράδι, ο Πρόεδρος της Ρωσίας Μπόρις Γιέλτσιν απηύθυνε πρόσκληση στο Γιουγκοσλάβο ομόλογό του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς να επισκεφθεί επίσημα τη Μόσχα.

Η διχογνωμία Ρωσίας-ΗΠΑ για το θέμα του Κοσσυφοπεδίου έγινε αισθητή κατά τη διάρκεια των παράλληλων επισκέψεων στην περιοχή του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών κ. Πριμακόφ και του Αμερικανού υφυπουργού κ. Τάλμποτ.

Ο Ρώσος υπουργός τόνισε ότι η Μόσχα βλέπει αυτό το πρόβλημα με δύο βασικές αρχές: Πρώτον, ότι δεν πρέπει να πλήξει την εδαφική ακεραιότητα της Σερβίας και της Γιουγκοσλαβίας και δεύτερον, ότι η λύση που θα δρομολογηθεί θα πρέπει να αφορά το σεβασμο των δικαιωμάτων της αλβανικής εθνικής μειονότητας. Ακόμη, ο κ. Πριμακόφ υπογράμμισε την "υποστήριξή του στην αποφασιστικότητα του Βελιγραδίου να διευθετήσει στη Σερβία, με πολιτικά μέσα, τα προβλήματα που συνδέονται με την εκπλήρωση των δικαιωμάτων της αλβανικής μειονότητας του Κοσσυφοπεδίου.

Στην αντίπερα όχθη βρίσκονται οι δηλώσεις του Αμερικανού υφυπουργού Εξωτερικών κ. Πάλμποτ, ο οποίος σε δηλώσεις του στη Σόφια αμέσως μετά τη συνάντηση που είχε με το Βούλγαρο Πρωθυπουργό στις 18 Μαρτίου, κατηγόρησε το Βελιγράδι για εθνικές εκκαθαρίσεις στο Κοσσυφοπέδιο και προειδοποίησε ακόμα και με διαμελισμό της Γιουγκοσλαβίας. "Οι γιουγκοσλαβικές αρχές πρέπει να καταλάβουν ότι η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του κράτους εξαρτάται από τις σχέσεις που θα διαμορφωθούν ανάμεσα στην κεντρική κυβέρνηση και τη μειονότητα του Κοσσυφοπεδίου, ώστε να επιτραπεί στους Αλβανούς να αισθανθούν ως πολίτες με πλήρη δικαιώματα στη χώρα τους", τόνισε ο κ. Τάλμποτ και πρόσθεσε πως "αν δεν συμβεί αυτό, το Βελιγράδι θα φέρει πλήρως την ευθύνη για το γεγονός ότι η βιωσιμότητα της Ο.Δ. Γιουγκοσλαβίας θα τεθεί σε κίνδυνο" (ΑΠΕ-Ρόιτερ, 18.3.98).

Νέα συνάντηση της Ομάδας Επαφής

Οι εκπρόσωποι των έξι χωρών-μελών της Ομάδας Επαφής συναντήθηκαν την Παρασκευή 20 Μαρτίου στις Βρυξέλλες και εξέτασαν την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στο Κοσσυφοπέδιο.

Οπως δήλωσε ο εκπρόσωπος της Βρετανίας Τζέρεμι Γκρίνστοκ, ο οποίος προήδρευσε της συνόδου, "η Ομάδα Επαφής θα συνεχίσει τις πιέσεις και προς τις δύο πλευρές για να οδηγηθούν σε έναν διάλογο χωρίς όρους" (ΑΠΕ, Γαλλ. Πρακτ., 20.3.98).

Στο μεταξύ, όπως ανακοινώθηκε στις 20 Μαρτίου από το Υπουργείο Εξωτερικών της Γερμανίας, την προσεχή Τετάρτη 25 Μαρτίου θα συναντηθούν στη Βόννη οι υπουργοί Εξωτερικών των χωρών που απαρτίζουν την Ομάδα Επαφής με τους ομολόγους τους από τις χώρες της νότιας Ευρώπης που είχαν λόγους να ανησυχούν για τις εξελίξεις στο Κοσσυφοπέδιο. Στη συνάντηση αυτή έχουν κληθεί οι υπουργοί Εξωτερικών της Ελλάδας, της Αλβανίας, της Βουλγαρίας, της ΠΓΔΜ, της Ρουμανίας και της Τουρκίας.

Ζητά ένταξη στο Συμβούλιο της Ευρώπης

Αίτηση για την ένταξη της Γιουγκοσλαβίας στο Συμβούλιο της Ευρώπης υπέβαλε στις 19 Μαρτίου ο Γιουγκοσλάβος υφυπουργός Εξωτερικών Μπράνκο Μπράνκοβιτς στο Γενικό Γραμματέα του Συμβουλίου Ντανιέλ Ταρσίς.

Η αίτηση υποβλήθηκε αμέσως μετά τις συνομιλίες που είχαν στο Βελιγράδι με τον Μιλόσεβιτς οι υπουργοί Εξωτερικών της Γαλλίας και της Γερμανίας. Πολιτικοί παρατηρητές εκτιμούν ότι ο Μιλόσεβιτς έλαβε υποσχέσεις με ένταξη στον ευρωπαϊκό αυτό οργανισμό ως αντάλλαγμα κάποιων υποχωρήσεων στο θέμα του Κοσσυφοπεδίου.

Σχέδια για παραπομπή του Μιλόσεβιτς

Στο πλαίσιο των εντεινόμενων πιέσεων προς το Βελιγράδι, ήρθε στο προσκήνιο και το ενδεχόμενο της παραπομπής του Γιουγκοσλάβου Προέδρου Σλ. Μιλόσεβιτς στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για εγκλήματα πολέμου.

Στο θέμα αυτό αναφέρθηκε η εφημερίδα "Ουώλ Στρητ Τζόρναλ" (17.3. 98), δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση σε δήλωση του εισαγγελέα του Διεθνούς Δικαστηρίου για τα εγκλήματα πολέμου στην πρώην Γιουγκοσλαβία ότι συγκεντρώνει στοιχεία για να διαπιστωθεί αν στοιχειοθετείται η παραπομπή του Μιλόσεβιτς και των συνεργατών του για το θάνατο 88 Αλβανών στο Κοσσυφοπέδιο.

Πριν από λίγες ημέρες, η αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών Μαντλίν Ολμπράϊτ δήλωσε ότι η χώρα της θα διαθέσει 1 εκατ. δολλάρια για να βοηθήσει τις έρευνες αυτές, ενώ ο εκπρόσωπος του Στέητ Ντηπάρτμεντ Τζέϊμς Ρούμπιν κατηγόρησε τις σερβικές αρχές για επιχειρήσεις εκκαθάρισης στο Κοσσυφοπέδιο και επέρριψε ευθύνες στον Μιλόσεβιτς για τους θανάτους των Αλβανών στα αιματηρά επεισόδια των τελευταίων εβδομάδων (ΑΠΕ, 17.3.98).

Στις κάλπες οι αλβανόφωνοι

Μέσα σε σχετικά ήρεμο κλίμα πραγματοποιήθηκαν την Κυριακή 22 Μαρτίου οι εκλογές των αλβανόφωνων του Κοσσυφοπεδίου για την ανάδειξη του νέου "προέδρου" και των 130 μελών της σκιώδους βουλής.

Η εκλογική αυτή διαδικασία δεν αναγνωρίζεται από το Βελιγράδι, το οποίο θεωρεί ότι οι εκλογές είναι παράνομες, ενώ και η διεθνής κοινότητες εκτιμά ότι η ενέργεια αυτή δεν είναι πολιτικά συνεπή. Σύμφωνα με ανακοίνωση της κεντρικής εφορευτικής επιτροπής στις εκλογές πήρε μέρος το 85% των εγγεγραμμένων Αλβανών τους εκλογικούς καταλόγους, οι οποίοι ανέρχονται σε 1.100.000.

Μοναδικός υποψήφιος για το αξίωμα του προέδρου ήταν ο Ιμπραήμ Ρουγκόβα, ο οποίος είχε εκλεγεί και πάλι στις προηγούμενες εκλογές, που είχαν διεξαχθεί, για πρώτη φορά το Μάϊο του 1992.

Η Δημοκρατική Ενωση του Κοσσυφοπεδίου, το κόμμα του Ρουγκόβα, αναμένεται να αναδειχθεί πρώτη δύναμη και στις βουλευτικές εκλογές και να καταλάβει τις περισσότερες έδρες. Τις 130 έδρες διεκδίκησαν 470 υποψήφιοι από 13 κόμματα.

Η παράνομη οργάνωση "Απελευθερωτικός Στρατός του Κοσσυφοπεδίου", είχε καλέσει τους Αλβανούς να μποϋκοτάρουν τις εκλογές, ενώ σ' αυτές δεν συμμμετείχαν και ορισμένα εθνικιστικά αλβανικά κόμματα.

[07] Συνεργασία των Σκοπίων με την Ευρωπαϊκή Ενωση

Ο κ. Βαν ντεν Μπρουκ μαζί με τον Πρωθυπουργό Τσερβενκόφσκι εγκαινίασαν την πρώτη συνεδρίαση του Συμβουλίου Συνεργασίας ΠΓΔΜ και Ε.Ε..

Το Συμβούλιο προβλέπεται από τη συμφωνία μεταξύ ΠΓΔΜ και Ε.Ε. η οποία υπογράφτηκε τον Απρίλιο του 1997 η οποία υπογράφτηκε τον Απρίλιο του 1997 και τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου.

Ο κοινοτικός επίτροπος χαρακτήρισε ιδιαίτερα σημαντική τη συμφωνία αυτή, η οποία, όπως είπε, βοηθά και στην πραγματοποίηση του στόχου της ΠΓΔΜ, που είναι η σύνδεσή της με την Ε.Ε.

"Χαιρετίζουμε την πρόοδο που έχει επιτευχθεί, αλλά συγχρόνως καταστήσαμε σαφές τι περαιτέρω βήμα πρέπει να γίνουν κυρίως για τη συνέχιση, ενίσχυση και επέκταση των οικονομικών μεταρρυθμίσεων", τόνισε ο Βαν ντεν Μπρουκ (ΑΠΕ, 20.3.98).

Ο Επίτροπος εξέφρασε την ικανοποίηση της Ε.Ε., διότι η πολιτική της ΠΓΔΜ συνεισφέρει στη σταθερότητα, ιδιαίτερα με τον τρόπο προαγωγής των σχέσεων ανάμεσα στις διάφορες εθνότητες.

Οσον αφορά τη διεθνή στρατιωτική παρουσία στο έδαφος της πΓΔΜ, ο Βαν ντεν Μπρουκ τόνισε ότι δεν πρέπει να υπάρξει κενό ασφάλειας μετά τη λήξη της θητείας της ειρηνευτικής δύναμης του ΟΗΕ και πρόσθεσε ότι πιθανές εναλλακτικές λύσεις είναι είτε μια δύναμη της Δυτικοευρωπαϊκής Ενωσης, είτε τον ΟΑΣΕ.

Την ΠΓΔΜ επισκέφθηκαν τόσο ο Αμερικανός υφυπουργός Εξωτερικών κ. Τάλμποτ, όσο και ο ειδικός απεσταλμένος στα Βαλκάνια Ρόμπερτ Γκέλμπαρντ.

Αντικείμενο αυτών των επισκέψεων ήταν οι εξελίξεις στο Κοσσυφοπέδιο.

Και οι δύο Αμερικανοί αξιωματούχοι διαβεβαίωσαν τον Πρόεδρο Γκλιγκόρωφ ότι δεν πρόκειται να υπάρξει κενό στη διεθνή στρατιωτική δύναμη του εδάφους της ΠΓΔΜ, μετά τη λήξη της θητείας της UNPREDEP στις 31 Αυτούστου.

Οπως επεσήμανε ο κ. Τάλμποτ, θα πρέπει είτε να παραταθεί η θητεία της ειρηνευτικής δύναμης του ΟΗΕ είτε να αντικατασταθεί από άλλη αποτελεσματική στρατιωτική δύναμη.

Ωστόσο, απέφυγε να διευκρινήσει εάν μια τέτοια δύναμη θα είναι ΝΑΤΟϊκή ή αποκλειστικά αμερικανική, όπως έχει προτείνει ο Πρόεδρος Γκλιγκόροφ (ΑΠΕ, 17.3.98).

[08] Ανταγωνισμός των βαλκανικών χωρών για τη δημιουργία της πολυεθνικής δύναμης

Οπως είναι γνωστό, ο υπουργός Αμυνας Ακης Τσοχατζόπουλος είχε αναλάβει σχετική πρωτοβουλία και είχε προτείνει τη συγκρότηση αυτής δύναμης με έδρα της Θεσσαλονίκη.

Στη συνέχεια, η Τουρκία, θέλοντας να αναβαθμίσει το ρόλο της στην περιοχή και με αφορμή τα γεγονότα στο Κοσσυφοπέδιο, πρότεινε τη συγκρότηση αυτής της δύναμης με έδρα την Αδριανούπολη.

Η πρόταση αυτή συνοδεύτηκε και από τη σύνοδο στην Αγκυρα στρατιωτικών εμπειρογνομώνων από τις ΗΠΑ, τη Βουλγαρία, την ΠΓΔΜ, τη Ρουμανία και τη Σλοβενία. Απ' τη Σύνοδο αυτή απουσίαζε η Ελλάδα, η οποία χαρακτήρισε αυθαίρετη την πρόταση της Αγκυρας.

Στο "παιχνίδι" μπήκε και η Βουλγαρία, η οποία αν και μετείχε στη σύνοδο της Αγκυρας, εν τούτοις προτείνει τη Φιλιππούπολη, ως έδρα της πολυεθνικής δύναμης. Στις 19 Μαρτίου, το ρουμανικό Υπουργείο Αμυνας ανακοίνωσε ότι η Ρουμανία θα φιλοξενήσει στο μέλλον σύνοδο πέντε χωρών της νοτιοανατολικής Ευρώπης, αφιερωμένη στη συγκρότηση της πολυεθνικής.

Στη σύνοδο αυτή θα συμμετάσχουν εκπρόσωποι της Αλβανίας, της Βουλγαρίας, της ΠΓΔΜ, της Ρουμανίας και της Τουρκίας (ΑΠΕ, 19.3.98).

Στις 20 Μαρτίου επισκεθηκε τη χώρα μας ο Βούλγαρος υπουργός Αμυνας Γκεόργκι Ανανίεφ και είχε συνομιλίες με τον Ελληνα ομόλογό του κ. Τσοχατζόπουλο.

Η ελληνική πλευρά κατέθεσε μια εναλλακτική πρόταση, η οποία έγινε αποδεκτή απ' τη βουλγαρική πλευρά. Συγκεκριμένα, ο κ. Τσοχατζόπουλος πρότεινε να πραγματοποιηθεί στα Τίρανα συνάντηση όλων των βαλκανικών χωρών, σε επίπεδο υφυπουργών άμυνας κι υπαρχηγών ΓΕΕΘΑ, προκειμένου να ληφθεί οριστική απόφαση. Οι δύο υπουργοί συμφώνησαν ακόμη ότι αν η συνάντηση δεν μπορεί να γίνει στα Τίρανα τότε να γίνει στη Σόφια.

Στρατιωτικές πηγές, πάντως, δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο η πολυεθνική βαλκανική δύναμη να εγκατασταθεί τελικά στο Κρίβολακ των Σκοπίων.

[Γ] ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ

[09] Ομαλά εξελίσσεται η συνεργασία Ιράκ-ΟΗΕ για τον έλεγχο των οπλικών συστημάτων

Αυτό δήλωσε ο επικεφαλής της Ειδικής Επιτροπής του ΟΗΕ για τον αφοπλισμό του Ιράκ (UNSCOM), Ρίτσαρντ Μπάτλερ, στη Βαγδάτη, όπου μετέβη για πρώτη φορά μετά τον τερματισμό της κρίσης.

Ο κ. Μπάτλερ δήλωσε στο Πρακτορείο ΙΝΑ (22.3.98):

"Μετά τη συμφωνία ανάμεσα στο Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Κόφι Αναν και το Ιράκ, πιστεύω ότι επικρατεί ένα νέο πνεύμα μια νέα συνεργασία και είμαι πολύ ικανοποιημένος".

Ο επικεφαλής της UNSCOM, είπε ότι θα πρέπει να έχει συνομιλίες με τους Ιρακινούς υπευθύνους και αναμένει οι συνομιλίες αυτές να είναι "εποικοδομητικές".

"Αναμένω με ανυπομονησία να αρχίσω αυτές τις συνομιλίες και να δω αν μπορούμε να αυξήσουμε τη συνεργασία μας".

Δυο μέρες νωρίτερα, ο Ρίτσαρντ Μπάτλερ ευρισκόμενος στη Βιέννη είχε δηλώσει ότι το έργο της ειδικής επιτροπής του ΟΗΕ για τον αφοπλισμό του Ιράκ μπορεί να ολοκληρωθεί εντός ενός έτους, εάν το Ιράκ συνεργασθεί πλήρως.

Στο μεταξύ, ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών ολοκλήρωσε μια έρευνα για την επίδραση του προγράμματος "πετρέλαιο για την αγορά τροφίμων" στην κατάσταση του επισιτισμού των παιδιών του Ιράκ, ανακοίνωσε η Πατρίσια Τόμε, εκπρόσωπος του ΟΗΕ στη Βαγδάτη (ΑΠΕ-Γαλλ. Πρακτ. 17. 3.98)

Η έρευνα κάλυψε ένα δείγμα 15.000 παιδιών σε 87 περιοχές του Ιράκ, διευκρίνισε η ίδια, και πρόσθεσε πως τα αποτελέσματά της θα ανακοινωθούν περίπου σε τρεις εβδομάδες.

Τα αποτελέσματα αυτά θα συγκριθούν με μια ευρύτερη έρευνα που πραγματοποίησε την περασμένη χρονιά η ΓΙΟΥΝΙΣΕΦ, σύμφωνα με την οποία περισσότερο από το 1/4 των παιδιών του Ιράκ, κάτω των πέντε χρόνων (περίπου ένα εκατομμύριο) υποφέρουν από χρόνιο υποσιτισμό.

[10] Εκκληση του Γ. Γ. του ΟΗΕ για αναθέρμανση της ειρηνευτικής διαδικασίας στη Μέση Ανατολή

Αλλωστε, το αναβαθμισμένο κύρος του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ λειτουργεί ως ένα εν δυνάμει "μέσο πίεσης" προς όλες τις πλευρές, όσο κι αν αυτό δεν ασκήθηκε ευθέως, αλλά εμμέσως και διαφορετικά.

Χαρακτηριστική είναι εν προκειμένω η έκκληση του κ. Ανάν προς τους Ισραηλινούς και τους Παλαιστινίους, να συνεργαστούν με την Ουάσιγκτον και να κάνουν συμβιβασμούς για την αναθέρμανση της ειρηνευτικής διαδικασίας στη Μέση Ανατολή.

Σε δηλώσεις του, μετά τις συνομιλίες που είχε με τον Λιβανέζο υπουργό Εξωτερικών Φαρές Μπουέιζ για την ισραηλινή κατοχή του Νοτίου Λιβάνου, ο κ. Ανάν τόνισε ότι η ειρηνευτική διαδικασία πρέπει να αναθερμανθεί, αλλά, πρόσθεσε, ο καλύτερος τρόπος είναι να παραμείνουν οι ΗΠΑ ως ο μοναδικός μεσολαβητής (ΑΠΕ-Ρώυτερ, 20.3.98).

Από την πλευρά του, ο Σύρος Πρόεδρος Χαφέζ αλ Ασαντ, ο οποίος συναντήθηκε στη συριακή πρωτεύουσα με τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, δήλωσε στον κ. Ανάν ότι η ειρήνη στη Μέση Ανατολή περνάει μέσα από μια "πλήρη επιστροφή" των κατεχόμενων από το Ισραήλ εδαφών.

Συγκεκριμένα, όπως μετέδωσαν τα ειδησεογραφικά πρακτορεία Αθηναϊκό, Γαλλικό και Ρώυτερ (22.3.98), ο εκπρόσωπος της συριακής Προεδρίας, Γκεμπράν Κούρι, μετέφερε στους δημοσιογράφους τις δηλώσεις του Προέδρου Ασαντ προς τον κ. Ανάν, σύμφωνα με τις οποίες, "η ειρήνη δεν μπορεί να θεμελιωθεί παρά μόνο στη δικαιοσύνη και την απόδοση στους ιδιοκτήτες τους όλων των κατεχόμενων από το Ισραήλ εδαφών".

Αλλά και ο ίδιος ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ δήλωσε ότι ο Σύρος Πρόεδρος εξέφρασε "βαθύ σκεπτικισμό" αναφορικά με τις ισραηλινές προτάσεις που ήλθαν σε γνώση του, με θέμα την απόσυρση της φιλοϊσραηλινής πολιτοφυλακής από το Νότιο Λίβανο.

Ειδικότερα, ο κ. Ανάν στην κοινή συνέντευξη Τύπου που έδωσε (22.3. 98) στη Δαμασκό, μαζί με τον επικεφαλής της συριακής διπλωματίας κ. Φαρούκ αλ Σάρα, είπε ότι η συριακή ηγεσία "εξέφρασε βαθύ σκεπτικισμό σε σχέση με τη σημασία που έχουν πρόσφατες δηλώσεις στα ισραηλινά ΜΜΕ για το Λίβανο" και πρόσθεσε ότι "απαιτείται η κατανόηση κι η συνεργασία όλων των μερών" αναφορικά με την υποχώρηση του Ισραήλ από το Λίβανο, όπως ορίστηκε στην απόφαση 425 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Στο μεταξύ, η πρόθεση των ΗΠΑ να εντείνουν και πάλι τις προσπάθειες τους για να αναθερμάνουν την ειρηνευτική διαδικασία στην περιοχή, έγινε γνωστή και από τον Παλαιστινιακό ραδιοσταθμό, ο οποίος μετέδωσε (22.3.98) ότι η Αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών Μαντλίν Ολμπράϊτ τηλεφώνησε στον Παλαιστίνιο Πρόεδρο Γιάσερ Αραφάτ για να του πει ότι οι ΗΠΑ θα παρουσιάσουν σύντομα μια νέα πρόταση ώστε να ξαναρχίσουν οι ειρηνευτικές συνομιλίες για το Μεσανατολικό.

Από ισραηλινής πλευράς ο εκπρόσωπος του Πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου, Σάι Μπαζάκ, ανακοίνωσε στους δημοσιογράφους ( ΑΠΕ- Ρόιτερ, 22.3.98) ότι ο ειδικός Αμερικανός στη Μέση Ανατολή Ντένις Ρος θα φθάσει στο τέλος της εβδομάδας στην περιοχή, για να εξετάσει τις διάφορες πιθανότητες προώθησης των διαπραγματεύσεων με τους Παλαιστίνιους.

Ισραηλινές πηγές ανέφεραν ότι η Ουάσιγκτον επεξεργάζεται ένα σχέδιο για την άρση του αδιεξόδου στις ειρηνευτικές συνομιλίες, σύμφωνα με το οποίο προβλέπεται η παράδοση ενός ακόμη 13% των εδαφών στη Δυτική Οχθη, σε διάστημα 3 μηνών, σε αντάλλαγμα λήψης μέτρων από την Παλαιστινιακή Αρχή, προκειμένου να σταματήσει η βίαιη δράση των φανατικών μουσουλμάνων.

Την αντίθεσή του στην πρόθεση αυτή των ΗΠΑ, εξέφρασε ο Πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος σε δήλωσή του, κατά το εβδομαδιαίο υπουργικό συμβούλιο, (22.3.98) έκρινε εκ των προτέρων "απαράδεκτη" την οποιαδήποτε πρόθεση των ΗΠΑ να προτείνουν μιαν αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων από το 13% των εδαφών της Δυτικής Οχθης.

"Η κυβέρνηση αναμένει από τις ΗΠΑ να είναι σύμφωνες με την πολιτική και τις υποσχέσεις τους, βάσει των οποίων το Ισραήλ από μόνο του θα αποφασίσει την έκταση της αποχώρησης των δυνάμεών του", δήλωσε ο Νετανιάχου. "Το Ισραήλ μόνο του θα αποφασίσει για τις ανάγκες της ασφάλειάς του", πρόσθεσε ο Νετανιάχου σύμφωνα με το επίσημο ανακοινωθέν του υπουργικού συμβουλίου.

Παράλληλα, εκπρόσωποι της ισραηλινής κυβέρνησης αναφερόμενοι στις φήμες ότι το Ισραήλ προτίθεται να αποσύρει στρατεύματά του από κατεχόμενα υψώματα του Γκολάν, εάν ο Πρόεδρος της Συρίας Χαφέζ αλ Ασαντ υποστήριζε την αποχώρηση των ισραηλινών στρατευμάτων από το Νότιο Λίβανο, διέψευσαν τις πληροφορίες αυτές.

Η ισραηλινή τηλεόραση μετέδωσε σχετικά μ' αυτό (22.3.98), ότι το Ισραήλ είχε εκφράσει την επιθυμία να επαναληφθούν οι ειρηνευτικές συνομιλίες με τη Συρία, από το σημείο που είχαν διακοπεί με την πρώην κυβέρνηση του Εργατικού Κόμματος, πριν 2 χρόνια.

Στο μεταξύ, η Ευρωπαϊκή Ενωση επανέλαβε την αντίθεσή της στη συνέχιση της πολιτικής του εποικισμού που ακολουθεί το Ισραήλ και εξέφρασε την υποστήριξή της στον Βρετανό υπουργό Εξωτερικών, Ρόμπιν Κουκ, ο οποίος αγνόησε τη δυσαρέσκεια του Ισραήλ και επισκέφθηκε τον υπό ανέγερση εβραϊκό οικισμό Χαρ Χόμα, στην αραβική ανατολική Ιερουσαλήμ, και είχε εκεί συνομιλία με Παλαιστίνιο βουλευτή.

Σε διακήρυξη που δόθηκε στη δημοσιότητα στο Λονδίνο (20.3.98)- η Βρετανία έχει την περίοδο αυτή την Προεδρία της Ευρωπαϊκής Ενωσης- η Ευρωπαϊκή Ενωση ότι υπογραμμίζει κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στο Ισραήλ ο κ. Κουκ δεν έκανε τίποτε περισσότερο από το να "επιβεβαιώσει τη θέση της Ε.Ε.".

"Θεωρούμε ότι ο εποικισμός που ξεκίνησε το Ισραήλ των αραβικών εδαφών, περιλαμβανομένης της Ανατολικής Ιερουσαλήμ, είναι πράξη αντίθετη με το δίκαιο. Και η εξαγγελία της οικοδόμησης του οικισμού Χαρ Χόμα συνιστά ένα σοβαρό εμπόδιο στην πρόοδο της ειρηνευτικής διαδικασίας", προστίθεται στο κείμενο.

Το Ισραήλ από την πλευρά του απέρριψε την έντονη κριτική της Ευρωπαϊκής Ενωσης για την πολιτική του εποικισμού που ακολουθεί.

"Η πολιτική αυτή σε καμμία περίπτωση δεν συνιστά παραβίαση του διεθνούς δικαίου ή των συμφωνιών του Οσλο" που έχουν υπογραφεί μεταξύ του Ισραήλ και των Παλαιστινίων, δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο (24.3.98) ο Νταβίντ Μπαρ-Ιλάν, εκπρόσωπος του ισραηλινού Πρωθυπουργού, Μπενιαμίν Νετανιάχου.

Hellenic Ministry of Press and Mass Media: The Week in Review Directory - Previous Article - Next Article