Review of the week, 98-01-12

Hellenic Ministry of Press and Mass Media: The Week in Review Directory - Previous Article - Next Article

From: The Hellenic Ministry of Press & Mass Media <http://www.minpress.gr/>

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

[Α] E/T ΣΧΕΣΕΙΣ-ΚΥΠΡΙΑΚΟ

[Β] ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ

[Γ] ΒΑΛΚΑΝΙΑ

[Δ] ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ

[Α] E/T ΣΧΕΣΕΙΣ-ΚΥΠΡΙΑΚΟ

[01] Η Αγκυρα αμφισβητεί κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας

Παρά τις εκκλήσεις της διεθνούς κοινότητας και ιδιαίτερα των ΗΠΑ για αποφυγή ενεργειών που θα μπορούσαν να επιδεινώσουν τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, ο αναπληρωτής εκπρόσωπος του τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών κ. Ατατζανλί ανακοίνωσε, σύμφωνα με το ΑΠΕ (5. 1.98) ότι "η Τουρκία και η Ελλάδα έχουν δικαίωμα να πραγματοποιούν ασκήσεις στο Αιγαίο, με τον όρο ότι θα λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα. Οι ασκήσεις που άρχισαν τις 2 Ιανουαρίου στα διεθνή ύδατα του Αιγαίου θα διαρκέσουν με διακοπές, μέχρι το τέλος του μήνα". Αντίθετα, όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα της ΤΖΟΥΜΧΟΥΡΙΕΤ (5.1.98) ο Τούρκος υπουργός Αμυνας, ισχυρίστηκε ότι "δεν υπάρχει άσκηση στο Αιγαίο που να διαρκεί 23 μέρες. Οι πληροφορίες αυτές είναι εσκεμμένες και έχουν στόχο την κλιμάκωση της έντασης". Από την πλευρά του, ο υπουργός Προεδρίας κ. Γκιουρέλ, σε συνέντευξη Τύπου στη Σμύρνη (ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ, 6.1.98) κατηγόρησε ευθέως την Ελλάδα ότι "ακολουθεί πολιτική έντασης προγραμματίζοντας ασκήσεις παράλληλα με τις τουρκικές", ενώ ο κ. Αταντζανλί εξέφρασε την ευχή "να μην υπάρξουν επικίνδυνες εξελίξεις", κατά την περίοδο της ταυτόχρονης διεξαγωγής των ασκήσεων.

Οι παραβιάσεις του ελληνικού
εναέριου χώρου

Την ημέρα των Θεοφανείων τουρκικά F-16 παραβίασαν τον εθνικό εναέριο χώρο πάνω από τη Λέσβο, ενώ δύο μέρες αργότερα σημειώθηκαν νέες παραβιάσεις του εναέριου χώρου, όταν 32 τουρκικά πολεμικά πέταξαν πάνω από τη Μύκονο, την Ικαρία και τη Χίο και στη συνέχεια αναχαιτίστηκαν από ελληνικά αεροσκάφη.

"Η Τουρκία" υπογράμμισε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος κ. Ρέππας (8.1. 98) "με τη στάση της αυτή δείχνει ότι δεν επιθυμεί να εξομαλύνει τις σχέσεις καλής γειτονίας, που αποτελούν προϋπόθεση για την ικανοποίηση των ευρωπαϊκών φιλοδοξιών της".

Από την πλευρά του, ο εκπρόσωπος του τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών κ. Ουτκάν, σε μια προσπάθεια να διαψεύσει τις ελληνικές καταγγελίες, υπογραμμίζει σε γραπτή ανακοίνωσή του ότι "αποτελεί σαφή παράβαση του Διεθνούς Δικαίου να θεωρεί η Ελλάδα ότι ο εθνικός εναέριος χώρος της εκτείνεται στα 10ν. μίλια. Καμμία χώρα, συμπεριλαμβανομένης και της Τουρκίας, δεν αναγνωρίζει το καθεστώς αυτό. Με βάση τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου ο εναέριος χώρος οριοθετείται ως ο εναέριος χώρος πάνω από τα χωρικά ύδατα και ο ελληνικός εναέριος χώρος είναι 6 μίλια. Εχει προσδιοριστεί και ανακοινωθεί με το νόμο της 8ης Οκτωβρίου 1936 ότι το εύρος των χωρικών υδάτων της Ελλάδας είναι τα 6 ναυτικά μίλια".

Στο στόχαστρο οι νησίδες
και οι βραχονησίδες του
Αιγαίου

Στο μεταξύ, όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα της ΤΖΟΥΜΧΟΥΡΙΕΤ (6.1.98) "η Αγκυρα παρακολουθεί στενά και πολύ προσεκτικά, τις πληροφορίες ότι η Ελλάδα σχεδιάζει, να παραχωρήσει σε εποικισμό ερημονήσια και βραχονησίδες του Αιγαίου". Η εφημερίδα, επικαλούμενη αρμόδιους του τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών επισημαίνει: "Η Αθήνα επιδιώκει κάποια νέα προβοκάτσια. Κι αυτό γιατί δεν πρόκειται για μια απλή περίπτωση εγκατάστασης, αλλά για ένα σχέδιο που εντάσσεται στο γενικότερο στόχο της Ελλάδας να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα και να μετατρέψει το Αιγαίο σε ελληνική λίμνη".

Την επόμενη μέρα ο εκπρόσωπος του τουρκικού ΥΠΕΞ κ. Ουτκάν, στη διάρκεια της εβδομαδιαίας ενημέρωσης των δημοσιογράφων, τόνισε ότι "δεν έχουν καμμία νομική ισχύ τα σχέδια της Ελλάδας σε νησίδες και βραχονησίδες, που δεν ανήκουν στην κυριότητά της, με διεθνείς συμβάσεις". Πρόσθεσε επίσης ότι "είναι απαράδεκτο να προσπαθεί η Ελλάδα να αλλάξει το καθεστώς των γεωγραφικών σχηματισμών στο Αιγαίο με τετελεσμένα και μονομερείς ενέργειες. Η Ελλάδα, στηριζόμενη, σε αυτές τις ενέργειες, δεν μπορεί να αξιώσει κανένα δικαίωμα στους σχηματισμούς αυτούς ούτε σήμερα, ούτε στο μέλλον.

Η Τουρκία δεν έχει καμμμία αντίρρηση για τις νήσους, τις νησίδες και τις βραχονησίδες στο Αιγαίο, οι οποίες είτε κατονομάζονται σε διεθνείς συμβάσεις και δίνονται ξεκάθαρα στην Ελλάδα, είτε δίνονται στην Ελλάδα με βάση τις διατάξεις που ορίζουν αυτές οι συμβάσεις".

Ο Τούρκος εκπρόσωπος αφού υπογράμμισε, την αναγκαιότητα "να διαπιστωθεί η κυριότητα των γεωγραφικών σχηματισμών, εκτός των παραπάνω, σύμφωνα με τις ισχύουσες διεθνείς συμβάσεις" κατάληξε:

"Τα τελευταία εγχειρήματα έρχονται σε αντίθεση με τη δέσμευση που ανέλαβε η Ελλάδα στη Μαδρίτη για αποφυγή μονομερών ενεργειών στο Αιγαίο".

Αλλά και σε γραπτή ανακοίνωση που εκδόθηκε το απόγευμα της ίδιας μέρας από τη Διεύθυνση Πληροφόρησης του τουρκικού ΥΠΕΞ, εκτός των παραπάνω, σημειώνεται ακόμη ότι:

"Ενα από τα σημαντικά προβλήματα μεταξύ της Τουρκίας και της Ελλάδας είναι αυτό που αφορά την υπόθεση των νησίδων και βραχονησίδων, η κυριότητα των οποίων δεν έχει δοθεί στην Ελλάδα με διεθνείς συμβάσεις. Το πρόβλημα αυτό έχει άμεση σχέση με το γεγονός ότι μέχρι σήμερα δεν έχει συναφθεί συμφωνία που να καθορίζει τα σύνορα των δύο χωρών στη θάλασσα του Αιγαίου. Και έγινε παγκοσμίως γνωστό με την κρίση Καρντάκ".

Οι ΗΠΑ δεν αναγνωρίζουν τα 10 ν.μ.

Στο θέμα των τουρκικών ασκήσεων και των Ιμίων αναφέρθηκε και ο βοηθός Αμερικανός υφυπουργός Εξωτερικών κ. Γκρόσμαν στη συνέντευξη που έδωσε στους ανταποκριτές του ΑΝΤ-1 και της ΜΙΛΛΙΕΤ Αθ. Ελλις και Γιατζμίν Τσογκάρ αντίστοιχα (8.1.98).

Ο κ. Γκρόσμαν αφού επιβεβαίωσε ότι οι ΗΠΑ έχουν παρέμβει για τον περιορισμό των ασκήσεων τόνισε: "Εκεί διεξάγονται ασκήσεις περισσότερες απ' ότι θα έπρεπε και σε πολύ κοντινή απόσταση μεταξύ τους". Για τα Ιμια ο Αμερικανός αξιωματούχος υποστήριξε: "Είναι λογικό οι δύο χώρες να φέρουν το θέμα αυτό στο Διεθνές Δικαστήριο, ή σε κάποιο άλλο όργανο διαιτησίας".

Την επόμενη μέρα ο εκπρόσωπος του Σταίητ Ντηπάρτμεντ κ. Φόλεϋ απαντώντας σε ερώτηση του ΑΠΕ σχετικά με τις παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου επεσήμανε:

"Αν επιβεβαιωθεί από ανεξάρτητη πηγή ότι στις πρόσφατες πτήσεις τους στο Αιγαίο, τουρκικά μαχητικά εισήλθαν στον ελληνικό εναέριο χώρο, θα πρόκειται για μια αδικαιολόγητη προκλητική ενέργεια", αντίθετη προς το πνεύμα της στενότερης συνεργασίας και μείωσης της έντασης".

Ο κ. Φόλεϋ έσπευσε στη συνέχεια να διευκρινίσει ότι "οι ΗΠΑ και άλλες χώρες δεν αναγνωρίζουν τη θέση της Ελλάδας για εναέριο χώρο 10 ν. μιλίων στο Αιγαίο". Ετσι πρόσθεσε "δεν θεωρούμε ότι τουρκικά, αμερικανικά ή άλλα αεροσκάφη, που πετούν στη ζώνη μεταξύ 6 και 10 ναυτικών μιλίων από την ελληνική επικράτεια προβαίνουν σε παραβίαση. Και προφανώς, μερικές, αλλά όχι όλες, από τις αναφορές που είδαμε σε ό,τι αφορά τις τουρκικές επιχειρήσεις εντάσσονται σ' αυτή την κατηγορία".

Τέλος ο κ. Φόλεϋ εξέφρασε την ικανοποίηση της αμερικανικής κυβέρνησης "που η Τουρκία διαφοροποίησε μερικά από τα αρχικά σχέδια ασκήσεων, ως απάντηση στις ελληνικές ανησυχίες, ακυρώνοντας ειδικότερα το σχέδιο για την άσκηση πάνω από τις βραχονησίδες Καλόγεροι, που εδώ και καιρό οι ΗΠΑ τις θεωρούν ελληνικές".

Στο ίδιο μήκος κύματος και η δήλωση του Αμερικανού πρέσβη στην Αθήνα κ. Μπερνς, ο οποίος επανέλαβε ότι η χώρα του "δεν αναγνωρίζει τα 10 ναυτικά μίλια στον ελληνικό εναέριο χώρο, καθώς ο χώρος αυτός πρέπει να συμπίπτει με τα χωρικά ύδατα, που είναι 6 ναυτικά μίλια". Ο κ. Μπερνς, σε συνάντησή του με εκπροσώπους του Τύπου (9.1. 98) αναφέρθηκε επίσης στο σύνολο της αμερικανικής πολιτικής για την Ελλάδα και επιχείρησε να προβάλει τον "πυροσβεστικό" ρόλο που διαδραμάτισε η χώρα του και ο ίδιος στις τελευταίες στρατιωτικές ασκήσεις στο Αιγαίο.

Ο Αμερικανός πρέσβης τόνισε ότι "όσα θέματα είναι ξεκάθαρα, τότε και η δημόσια τοποθέτηση των ΗΠΑ είναι ξεκάθαρη". Εφερε μάλιστα σαν παράδειγμα την περίπτωση της Γαύδου και των Καλογήρων ενώ υπενθύμισε τις αμερικανικές διαμαρτυρίες στην προκλητική πτήση τουρκικών αεροσκαφών στο Θερμαϊκό Κόλπο. Αναφερόμενος στο θέμα των Ιμίων ο Αμερικανός διπλωμάτης σημείωσε ότι "οι ΗΠΑ θεωρούν πως πρέπει να επιλυθεί μέσω ενός ουδέτερου και αντικειμενικού σώματος, όπως είναι το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης".

Αλλες αντιδράσεις

Από την πλευρά της η Βρετανία εξέφρασε την έντονη δυσαρέσκειά της για τις τουρκικές παραβιάσεις και την ένταση που έχει δημιουργηθεί στο Αιγαίο. Αρμόδιος του Φόρεϊν Οφις μιλώντας στην ελληνική υπηρεσία του BBC (8.1.98) ανέφερε ότι το Λονδίνο ανέκαθεν εναντίον όλων των ενεργειών που υπονομεύουν τη σταθερότητα στο Αιγαίο. Η βρετανική κυβέρνηση όπως και στο παρελθόν συνιστά αυτοσυγκράτηση και στις δύο πλευρές.

Τα σχόλια αυτά, σύμφωνα με την ίδια πηγή, αντανακλούν τις απόψεις της Βρετανίας χωρίς να είναι επίσημες θέσεις της βρετανικής προεδρίας στην Ε.Ε., δεδομένου ότι το ζήτημα των τουρκικών παραβιάσεων του ελληνικού εναέριου χώρου δεν έχει τεθεί από την Αθήνα στα κοινοτικά όργανα, ώστε να συζητηθεί από τις χώρες-μέλη. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να γίνει στο επόμενο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Στο μεταξύ ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας κ. Κίνκελ σε συνέντευξή του στη γερμανική εφημερίδα BADISCHE NEUESTE NACHRICHTEN (10.1.98) αναφέρθηκε στις ελληνοτουρκικές σχέσεις τονίζοντας:

"Η Τουρκία θα μπορούσε να κάνει ένα μεγάλο βήμα προς τα εμπρός αν ήταν διατεθειμένη να προσφύγει στο Διεθνές Δικαστήριο για το θέμα της υφαλοκρηπίδας. Αυτό θα συνέβαλε αποφασιστικά στη βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων.

Βεβαίως τα πράγματα από νομική άποψη δεν είναι σαφή. Στο θέμα αυτό και οι δύο πλευρές έχουν κατανοητά και θεμιτά συμφέροντα και μπορούν να επικαλεστούν σοβαρά επιχειρήματα από πλευράς διεθνούς δικαίου. Γι' αυτό απευθύνω ταυτόχρονα έκκληση και προς την Ελλάδα να αναζητήσει κοινές και συναινετικές λύσεις στις ελληνοτουρκικές διαφορές. Προς το συμφέρον της Ευρώπης "Οσο δεν μειώνεται η ένταση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, δεν μπορεί να προχωρήσει τίποτε".

Προκλήσεις χωρίς όρια
από το τουρκικό ΥΠΕΞ

Στην τακτική των αλλεπάλληλων προκλήσεων της Αγκυρας πρέπει να προστεθεί και το ενημερωτικό σημείωμα του τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών (7.1.98), με το οποίο η Αγκυρα επαναφέρει το θέμα της συνέχισης του διαλόγου μεταξύ Τούρκων και Ελλήνων εμπειρογνωμόνων, με την παράκαμψη όμως της Προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

"Η τουρκική πλευρά" υπογραμμίζεται στην ανακοίνωση "επιθυμεί τη συνέχιση της διαδικασίας απ' ευθείας με τους Ελληνες εμπειρογνώμονες. Στην ουσία η προσέγγιση αυτή είναι σύμφωνη και με τις κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αφού όπως έχει αναφερθεί ο ρόλος της Ε.Ε. περιορίζεται στη διευκόλυνση της διαδικασίας της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων. Δεν υπάρχει υποχρέωση να εξελιχθεί η διαδικασία κάτω από την ομπρέλα της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Εξάλλου, η συμβολή της Ε.Ε. μέχρι σήμερα, δεν ήταν τίποτα παραπάνω από τη διαβίβαση των επιστολών των δύο πλευρών.

Η Ελλάδα προβάλλει τον ισχυρισμό ότι η λειτουργία της επιτροπής συνδέεται άμεσα με την Ε.Ε.. Αυτό μπορεί να ερμηνευτεί ότι σκοπός της Ελλάδας είναι να παρεμποδίσει τη σύγκληση της επιτροπής. Η Τουρκία επιθυμεί να συνέλθει αμέσως η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων και να εξετάσει όλα τα προβλήματα που υπάρχουν μεταξύ των δύο χωρών".

Αλλά και με τη μουσουλμανική μειονότητα της Δυτικής Θράκης ασχολήθηκε το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών. Σε ανακοίνωσή του - όπως μετέδωσε το πρακτορείο ΑΝΑΤΟΛΗ (8.1.98)- ζητείται από την Ελλάδα "να εμποδίσει τις επιθέσεις κατά της τουρικής μειονότητας στη Δυτική Θράκη. Και αυτό γιατί, σύμφωνα με την ανακοίνωση "στις 4 και 5 Ιανουαρίου ορισμένοι νεαροί Ελληνες επιτέθηκαν με ξύλα και αλυσίδες εναντίον των ομογενών μας στην Κομοτηνή. Αν και αυτού του είδους οι επιθέσεις επαναλαμβάνονται συχνά το γεγονός ότι οι δράστες δεν συλλαμβάνονται, δεν αφήνει περιθώρια να θεωρηθούν τα συμβάντα ως μεμονωμένα περιστατικά".

Στο μεταξύ, ο αντιπρόεδρος του ΑΝΑΡ κ. Γκιουνέρ σε δηλώσεις του στο πρακτορείο ΑΝΑΤΟΛΗ (8.1.98) ισχυρίστηκε ότι όσα καταμαρτυρά η Ε.Ε. για τα ανθρώπινα δικαιώματα σε βάρος της Τουρκίας, "βιώνονται χίλιες φορές στη Δυτική Θράκη".

Τέλος, το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών, με αφορμή τις δηλώσεις του ΥΠΕΞ κ. Πάγκαλου, σχετικκα με την τουρκική πολιτική στο Κουρδικό, εξέδωσε ανακοίνωση, στην οποία, όπως σημειώνει το ΑΠΕ (8.1.98) μεταξύ άλλων υπογραμμίζεται:

"Η Τουρκία σε κάθε φάση της ιστορίας της υπήρξε καταφύγειο για τις απελπισμένες κοινωνίες. Αυτοί που τολμούν να υποστηρίξουν το αντίθετο πρέπει να λογοδοτήσουν προηγουμένως για το πως εξόντωσαν την εθνική ταυτότητα των κοινωνιών που ζούσαν στη χώρα τους, το γιατί αισθάνονται την ανάγκη να κατηγοριοποιούν και σήμερα τους πολίτες τους ως ελληνικής καταγωγής και μη και να εφαρμόζουν βάναυση πολιτική διακρίσεων εναντίον αυτών που δεν είναι ελληνικής καταγωγής. Η πολιτική καταπίεση που εφαρμόζει εδώ και χρόνια η Ελλάδα εναντίον της τουρκικής κοινότητας στη Δυτική Θράκη, μπορεί να είναι μόνο πηγή ντροπής για μια χώρα που θεωρεί τον εαυτό της πολιτισμένο. Συμβουλεύουμε τον Πάγκαλο που αναφέρθηκε στον Χίτλερ να ξανασκεφτεί το πώς οι ελληνικές αρχές είχαν παραδώσει με ευχαρίστηση τους δεκάδες χιλιάδες Εβραίους που ζούσαν στην Ελλάδα στους στρατιώτες του Χίτλερ στέλνοντάς τους στα στρατόπεδα θανάτου".

[02] Κοινή πρωτοβουλία ΟΗΕ-ΗΠΑ-ΕΕ για την επίλυση του Κυπριακού

Οπως αποκάλυψε ο Πρόεδρος Κληρίδης σε συνέντευξή του στην εκπομπή "Από μέρα σε μέρα" του ΡΙΚ (7.1.98) "ο απεσταλμένος του Αμερικανού Προέδρου κ. Χόλμπρουκ τον πληροφόρησε ότι κατά τις συναντήσεις του με τους κ.κ. Κόρντοβεζ και Χάνευ καταρτίστηκε σχέδιο δράσης, με βάση το οποίο τον ερχόμενο Μάρτιο, θα επισκεφθεί την Κύπρο, ο Ειδικός Σύμβουλος του Γ.Γ. του ΟΗΕ κ. Κόρντοβεζ, θα ακολουθήσει ο Σερ Χάνεϋ, ως αντιπρόσωπος της Βρετανικής Προεδρίας της Ε.Ε., θα έλθει επίσης, ο συντονιστής του Σταίητ Ντηπάρτμεντ για το Κυπριακό κ. Μίλερ και αμέσως μετά ο ίδιος ο κ. Χόλμπρουκ".

Λίγες μέρες αργότερα ο κ. Κληρίδης, στη διάρκεια τηλεοπτικής εκπομπής (ΑΠΕ, 10.1.98), αναφερόμενος με περισσότερες λεπτομέρειες στη σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στις 6 Ιανουαρίου στην έδρα του ΟΗΕ δήλωσε:

"Στη σύσκεψη, πήραν μέρος ο Γ.Γ. του ΟΗΕ κ. Ανάν, ο βοηθός του κ. Πρέντεργκαστ, ο κ. Κόρντοβεζ και ο κ. Χάνεϋ και αποφάσισαν την επανέναρξη της διαδικασίας επίλυσης του Κυπριακού στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών, αμέσως μετά τις εκλογές με μηνιαίες συνομιλίες μεταξύ των δύο πλευρών στη Γενεύη. Σημαντικό ρόλο θα διαδραματίσουν οι Βρετανοί δια του κ. Χάνεϋ και οι Αμερικανοί δια του κ. Χόλμπρουκ".

Αλλά και ο ΥΠΕΞ της Κύπρου κ. Κασουλίδης εκτιμά -σύμφωνα με τηλεγράφημα του ΑΠΕ (7.1.98)- ότι "το Μάρτιο αναμένονται σημαντικές εξελίξεις στο Κυπριακό, αφού όπως έχει δηλώσει ο ίδιος ο κ. Κόρντοβεζ μετά τις προεδρικές εκλογές θα εντατικοποιηθούν οι προσπάθειες για εξεύρεση λύσης". Ηδη, σύμφωνα με τον κ. Κασουλίδη, ο κ. Κόρντοβεζ, με εντολή του Συμβουλίου Ασφαλείας, ετοιμάζει έγγραφα για όλες τις πτυχές του Κυπριακού (συνταγματικό, εδαφικό, προσφυγικό, βασικές ελευθερίες κ.α.) που δεν θα είναι δεσμευτικά, αλλά θα διευκολύνουν τις συζητήσεις των δύο ηγετών στο τραπέζι των συνομιλιών.

Από την πλευρά του ο Αμερικανός πρέσβης στη Λευκωσία κ. Μπριλ, σε δηλώσεις του, ύστερα από τη συνάντησή του με τον Ραούφ Ντενκτάς, στην τουρκοκυπριακή εφημερίδα ΚΙΜΠΡΙΣ (9.1.98) υποστήριξε ότι "οι ΗΠΑ μετά τις προεδρικές εκλογές θα επαναρχίσουν τις δραστηριότητές τους για την επίλυση του προβλήματος".

Εξάλλου, ο Βρετανός μεσολαβητής για το Κυπριακό κ. Χάνεϋ, σε συνέντευξή του στο ΒΒC (7.1.98) υπογράμμισε ότι "η διεθνής κοινότητα θα εντείνει από το Μάρτιο τις προσπάθειες για την επανέναρξη του διαλόγου". Οσο για τη δεδηλωμένη άρνηση του Τουρκοκύπριου ηγέτη να απέχει από μελλοντικές συνομιλίες, πρόσθεσε ο κ. Χάνεϋ, "ελπίζω να μπορέσουμε να τον πείσουμε πως μια οριστική διευθέτηση του Κυπριακού είναι προς το συμφέρον της τουρκοκυπριακής κοινότητας". Για τον κ. Χάνευ το πλαίσιο για τη διευθέτηση του Κυπριακού "παραμένει το ίδιο με αυτό που έχει διατυπωθεί στην τελευταία απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας και προβλέπει ένα διζωνικό και ομόσπονδο κράτος. Το κράτος αυτό θα πρέπει να διέπεται από Σύνταγμα που να εγγυάται την πολιτική ισότητα, να παρέχει σημαντική αυτονομία στις δύο κοινότητες, έτσι ώστε οι Τουρκοκύπριοι που θεωρούν ότι απολαμβάνουν ίδια δικαιώματα και αυτονομία σε μια σειρά θεμάτων, να αισθανθούν ισότιμοι". Συνεχίζοντας ο Βρετανός αξιωματούχος τόνισε:

"Θα πρέπει επίσης να εξετάσουμε βασικά θέματα ασφαλείας με γνώμονα την αποφυγή εντάσεων που δημιουργούνται με την παρουσία 36.000 Τούρκων στρατιωτών στη Βόρεια Κύπρο, αλλά και με την εγκατάσταση υπερσύγχρονων οπλικών συστημάτων στην ελληνοκυπριακή πλευρά".

Τέλος, ο κ. Χάνευ επεσήμανε ότι η ανάληψη της Προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ενωσης από τη Βρετανία "θα βοηθήσει τη βρετανική κυβέρνηση να διαδραματίσει ακόμα μεγαλύτερο ρόλο στις προσπάθειες για εξεύρεση βιώσιμης λύσης στο Κυπριακό".

Εξάλλου και ο Πρωθυπουργός της Βρετανίας κ. Μπλερ, σε συνέντευξή του στους FINANCIAL TIMES 96.1.98) δήλωσε ότι η χώρα του θα χρησιμοποιήσει όλες τις καλές υπηρεσίες που διαθέτει στην προσπάθεια διευθέτησης του Κυπριακού. Ενώ διευκρίνισε ότι η επίλυση του ζητήματος δεν αποτελεί προϋπόθεση για την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση, "αν και θα την έκανε ευκολότερη" υποστήριξε ο κ. Μπλερ. Είπε, επίσης, ότι "η Βρετανία, ως πρώην αποικιακή χώρα και ως εγγυήτρια χώρα της Κυπριακής Δημοκρατίας, βρίσκεται σε ισχυρότερη θέση από άλλοτε να διαδραματίσει δυναμικό ρόλο στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις".

Εμμένουν στις απόψεις τους
Αγκυρα και Ντενκτάς

Από την πλευρά του, ο Τούρκος Πρωθυπουργός κ. Γιλμάζ θεωρεί ότι "η ένταξη της Νότιας Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση θα είναι μεγάλο σφάλμα". Και αυτό γιατί -όπως ισχυρίστηκε σε δηλώσεις του στο Α Κανάλι της TRT (5.1.98) "μια τέτοια εξέλιξη θα οδηγήσει στη διχοτόμηση και στην περίπτωση αυτή η Τουρκία δεν θα εγκαταλείψει την ΤΔΒΚ". Αλλά και ο Πρόεδρος Ντεμιρέλ, στην τελετή υποδοχής του Προέδρου του Κοινοβουλίου του καθεστώτος Ντενκτάς (ΑΠΕ, 9.1.98) επεσήμανε ότι "η απόφαση της Συνόδου Κορυφής του Λουξεμβούργου, οδήγησε το Κυπριακό σε αδιέξοδο". Πάντως, πρόσθεσε ο Τούρκος Πρόεδρος, ό,τι κι αν προκύψει στο μέλλον "θα εξασφαλιστεί η ασφάλεια του λαού της Βόρειας Κύπρου και η ΤΔΒΚ θα εξακολουθήσει να είναι κυρίαρχη οντότητα".

Στο μεταξύ ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Ραούφ Ντενκτάς εμφανίστηκε ανυποχώρητος στο θέμα της αναγνώρισης του ψευδοκράτους. Σε δηλώσεις του στο ειδησεογραφικό πρακτορείο Ρώυτερ (7.1.98) αμέσως μετά τη συνάντησή του με τον αναπληρωτή ειδικό αντιπρόσωπο του Γ.Γ. του ΟΗΕ κ. Φεϋσέλ, είπε ότι "για την επανέναρξη των συνομιλιών θα πρέπει να βρεθεί νέο κοινό έδαφος που θα βασίζεται στην υφιστάμενη πραγματικότητα". Ο κ. Ντενκτάς συμπλήρωσε ότι εξήγησε στον κ. Φεϋσέλ πως με την έκφραση "υφιστάμενη πραγματικότητα" εννοεί την "αναγνώριση δύο πολιτισμών, δύο δημοκρατιών, δύο κυβερνήσεων και δύο κρατών στο νησί".

Ενταση για την αεροπορική
βάση στην Πάφο

Η ανακοίνωση της λειτουργίας της αεροπορικής βάσης στην Πάφο πυροδότησε νέα ένταση στην Κύπρο.

Ο Πρόεδρος Κληρίδης, σε δηλώσεις του στο ΡΙΚ (8.1.98) ανέφερε ότι "η αεροπορική βάση στην Πάφο είναι έτοιμη και θα παραδοθεί για πλήρη χρήση στις 24 Ιανουαρίου. Στο πλαίσιο του Δόγματος του Ενιαίου Αμυντικού χώρου στη βάση της Πάφου θα προσγειώνονται, θα απογειώνονται και θα σταθμεύουν αεροσκάφη της ελληνικής πολεμικής αεροπορίας". Ο κ. Κληρίδης τόνισε με έμφαση ότι "το θέμα της άμυνας της Κύπρου, συνδέεται άμεσα με τη διαπραγματευτική διαδικασία για την επίλυση του Κυπριακού".

Την επόμενη μέρα, σύμφωνα με τηλεγράφημα του ΑΠΕ (9.1.98) ο Ραούφ Ντενκτάς ζήτησε από τα Ηνωμένα Εθνη, τις ΗΠΑ και τη Βρετανία να παρεμποδίσουν τη λειτουργία της βάσης, διαφορετικά απείλησε ότι το ψευδοκράτος θα δημιουργήσει παρόμοια βάση στα κατεχόμενα.

Οπως αναφέρεται σε δημοσίευμα της TURKISH DAILY NEWS (10.1.98) "η ΤΔΒΚ θα ανοίξει το αεροδρόμιο του Γκετσίτκαλε, 40 χλμ. νοτιοανατολικά της Λευκωσίας προκειμένου να χρησιμοποιηθεί από την τουρκική αεροπορία".

Από την πλευρά του, σύμφωνα με την ΧΟΥΡΡΙΕΤ (11.1.98) ο Τούρκος υφυπουργός Εξωτερικών κ. Χάκτανιρ, κατά την άφιξή του στο ψευδοκράτος στο πλαίσιο τριήμερης επίσκεψης, ισχυρίστηκε ότι "ο ελληνοκυπριακός τομέας παραχωρώντας στρατιωτική βάση στην Ελλάδα ετοιμάζει την αυτοκτονία του" και προειδοποίησε ότι "η διεθνής κοινή γνώμη πρέπει να αφυπνιστεί και να ασκήσει έντονες πιέσεις προκειμένου να αποτρέψει την κλιμάκωση της έντασης που προκαλεί αυτό το δίδυμο".

[Β] ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ

[03] Η Ευρώπη μπροστά στο δράμα των Κούρδων

Σε σύσκεψη που έγινε με πρωτοβουλία της Ιταλίας πήραν μέρος η Γαλλία, η Γερμανία, η Ολλανδία, το Βέλγιο, η Αυστρία, η Ελλάδα και η Τουρκία.

Ωστόσο, όπως μετέδωσε το BBC (9.1.98) ερωτηματικά και δυσαρέσκεια προκάλεσε στην Ευρώπη η απόφαση της Τουρκίας να μη δοθεί το τελικό ανακοινωθέν σχετικά με τη λήψη μέτρων αντιμετώπισης του προβλήματος των λαθρομεταναστών και να αποχωρήσει τελικά από τη συνάντηση της Ρώμης.

Οι υπόλοιπες χώρες αποφάσισαν να εντείνουν τα μέτρα ασφαλείας στα εξωτερικά τους σύνορα, να ενισχύσουν τους ελέγχους στα σύνορα και να προχωρήσουν στη συστηματική ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με την παράνομη μετανάστευση.

Ο Ιταλός υπουργός Εξωτερικών κ. Ναπολιτάνο που άνοιξε τις εργασίες ζήτησε ειδικότερα τη συνεργασία όλων των χωρών για την εξουδετέρωση των συμμοριών που οργανώνουν και διακινούν τη λαθρομετανάστευση.

Ο εκπρόσωπος του ιταλικού Υπουργείου Εξωτερικών από την άλλη πλευρά, όπως αναφέρει το Γαλλικό Πρακτορείο, δήλωσε ότι η τουρκική αντιπροσωπεία μπορεί να μην πήρε μέρος στη σύνταξη των τελικών αποφάσεων αλλά δεν τις απέρριψε. Τη θετική πλευρά της τουρκικής αντίδρασης υπογράμμισε και ο Αρχηγός της Γαλλικής Αστυνομίας Κλοντ Γκεάν.

Την Κυριακή οι τουρκικές αρχές συνέλαβαν περισσότερους από 300 λαθρομετανάστες στην προσπάθειά τους να ανασχαίσουν το κύμα φυγής των λαθρομεταναστών από την Τουρκία στη Δυτική Ευρώπη.

Τη θέση του για το πρόβλημα αυτής της μαζικής εξόδου διατύπωσε σε δηλώσεις του την Παρασκευή (9.1.98) ο Αυστριακός υπουργός Εξωτερικών Βολφγκακ Σιούσελ.

Σύμφωνα με τον κ. Σιούσελ, η Τουρκία θα πρέπει να πράξει κάτι για το κουρδικό πρόβλημα από τη μια και η Ευρωπαϊκή Ενωση θα πρέπει να τηρήσει μια γραμμή πλεύσης με την Τουρκία από την άλλη. Ο κ. Σιούσελ υποστήριξε ότι η όλη υπόθεση δεν είναι θέμα της "τρόϊκας" της Ε.Ε. αλλά θέμα διμερών διαβουλεύσεων ανάμεσα στην Ε.Ε. και την Τουρκία.

Οπως είχε μεταδώσει προηγούμενως το RADIO ROMA INTERNATIONALE (6.1.98) "η διπλωματική δραστηριότητα μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών εντείνεται για να δοθεί τελικά μια επαρκής απάντηση στο πρόβλημα των προσφύγων. Υπερτερεί η θέληση για να αναζητηθεί μια κοινή οδός", ανέφερε.

Ο προεδρεύων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου κ. Μπλαιρ είπε ότι η Προεδρία και η Επιτροπή θα προχωρήσουν σε ειδικές προτάσεις στο επόμενο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων που θα πραγματοποιηθεί στις 26 Ιαναουαρίου.

Ωστόσο, ο Πρόεδρος της Επιτροπής κ. Σαντέρ δήλωσε ότι η Ευρώπη δεν μπορεί να παραμείνει "φρούριο" και θα συνεχίσει να υποδέχεται πρόσφυγες αλλά ο χειρισμός πρέπει να "γίνει με προσοχή". Το θέμα πρέπει να αντιτωπισθεί με βάση τη συμφωνία Σένγκεν, είπε ο κ. Σαντέρ, και τόνισε ότι η συμφωνία δεν είναι μόνο η ελευθερία διακίνησης αλλά και η ασφάλεια που συνδέεται μ' αυτή την ελευθερία διακίνησης.

Σύμφωνα με δημοσίευμα της βελγικής εφημερίδας DE MORGEN (9. 1.98) η Ευρώπη δέχεται πίσω τους Κούρδους πρόσφυγες και δεν θα ασκήσει δίωξη εναντίον τους υπό την προϋπόθεση ότι η χώρα στην οποία φθάνουν θα τους στέλνει πίσω μέσα σε 48 ώρες.

Σύμφωνα με πολλούς Ευρωβουλευτές, όπως αναφέρει το Δελτίο EUROPE (8. 1.98) το όλο θέμα θέτει πρόβλημα ευρωπαϊκής πολιτικής ασύλου και μετανάστευσης.

Οπως μετέδωσε το BBC (8.1.98) δεν είναι η Τουρκία η κύρια υπεύθυνη για την πρόσφατη περιπέτεια των Κούρδων. Πρώτος διατύπωσε αυτή την άποψη ο Επίτροπος αρμόδιος για τις εξωτερικές σχέσεις κ. Βαν Ντε Μπρουκ απαντώντας σε σχετικές προτάσεις ευρωβουλευτών.

Σύμφωνα με δημοσίευμα της PRAVDA (9.1), οι Κούρδοι μεταναστεύουν λόγω διώξεων και άρα οι αιτήσεις τους για πολιτικό άσυλο είναι τεκμηριωμένες. Αυτό τουλάχιστον υποστηρίζει η Ιταλία, αναφέρει η PRΑVDA.

Την ίδια θέση όμως έχει και η ελληνική κυβέρνηση που θεωρεί ότι πρόκειται για θέμα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών.

Οι επιπτώσεις από τις πρόσφατες μαζικές αφίξεις Κούρδων προσφύγων στην Ιταλία και ειδικότερα οι θέσεις που διατυπώνουν σχετικά με την αντιμετώπιση του θέματος ο Πρωθυπουργός Ρομάνο Πρόντι, το ΥΠΕΞ, οι εκπρόσωποι της αντιπολίτευσης και εκπρόσωποι κομμάτων του κυβερνητικού συνασπισμού κυριαρχούν στα έντυπα και ηλεκτρονικά ΜΜΕ της χώρας.

Οπως αναφέρει η αγγλική εφημερίδα INDEPENDENT (8.1.98) οι Ιταλοί ηγέτες δήλωσαν ότι θα εξέταζαν τις αιτήσεις για χορήγηση ασύλου σε εξάμηνη βάση και όχι σε συλλογική.

Τα μέτρα που θα ληφθούν γι' αυτή την ειδική άδεια είναι ακραία. Οπως αναφέρει η εφημερίδα επιβάλλεται η ολοκλήρωση του σχεδίου "EURODAC", ενός αμφισβητούμενου συστήματος για την υποχρεωτική λήψη δακτυλικών αποτυπωμάτων από τους μετανάστες και από όλους για το άσυλο.

Ο Ιταλός Πρόεδρος Scalfaro σε συνάντηση που είχε την Πέμπτη στη Ρώμη με το βοηθό Γ.Γ. του ΟΗΕ Pino Arlacchi διαβεβαίωσε για τη δέσμευση της Ιταλίας να παράσχει ανθρωπιστική βοήθεια προς τους Κούρδους πρόσφυγες που είναι τα θύματα της έσχατης οικονομικής εξαθλίωσης και της καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τις χώρες καταγωγής τους. Ο Ιταλός Πρόεδρος εξέφρασε την ικανοποίησή του για τη θέση του ΟΗΕ σχετικά με το πρόβλημα.

Η LIBRE BELGIQUE (8.1) αναφέρει τις σημαντικές δηλώσεις της εκπροσώπου στην Ευρώπη του Κουρδικού Εθνικού Απελευθερωτικού Κινήματος (ERNK) Sponsi Kilic, η οποία εξαπέλυσε βαρειές κατηγορίες εναντίον της Τουρκίας τονίζοντας ότι το νέο μεταναστευτικό κύμα θα χρησιμοποιηθεί από την Αγκυρα σαν αντίποινα για τη χαμένη είσοδό της στην Ε.Ε., και κατέληξε: "Αποτελεί επείγουσα ανάγκη να αντιμετωπιστεί το κουρδικό πρόβλημα στο σύνολό του".

Σύμφωνα με δημοσίευμα της αυστριακής εφημερίδας KURIER (9.1) η Αγκυρα αποκλείει συνεργασία της με την Ε.Ε. μετά την απόρριψη του αιτήματός της για ένταξη. Ο δε Τούρκος εκπρόσωπος τόνισε ότι ενώ η Τουρκία είναι πρόθυμη στην επιστροφή προσφύγων θα εξαιρέσει την Ελλάδα από το μέτρο αυτό.

Στο ίδιο δημοσίευμα που φέρει τον τίτλο "Κύμα προσφύγων-η Τουρκία καταβάλλει φιλότιμες προσπάθειες" επισημαίνεται η πρόθεση της Αγκυρας να βοηθήσει στην καταπολέμηση της οργανωμένης διακίνησης ανθρώπων γεγονός που επιβεβαιώνει με δηλώσεις του προς την εφημερίδα και ο αυστριακός εκπρόσωπος Manfred Μatzka.

Σε δημοσίευμα άλλης αυστριακής εφημερίδας στη SALZBURGER NACHRICHTEN (9.1.98), αναφέρεται η πρόταση του αυστριακού Σοσιαλδημοκρατικού Ευρωβουλευτή Hannew Swoboda, για αναστολή από πλευράς ΔΕΕ αστυνομικής προστασίας των εξωτερικών συνόρων του Σένγκεν.

Η εφημερίδα WIENER ZEITUNG (9.1.98) σε δημοσίευμά της επισημαίνει την ανάγκη στενότερης συνεργασίας των αστυνομικών αρχών Τουρκίας, Ιταλίας και Ελλάδας στο θέμα της αντιμετώπισης της παρανόμης διακίνησης ανθρώπων.

Πάντως, όπως αναφέρει η τουρκική εφημερίδα MILLIET (9. 1.98), ο Διευθυντής Ασφαλείας της Τουρκίας κ. Μπιλιτκάν σε συνέντευξη που έδωσε στην πρεσβεία της Τουρκίας στη Ρώμη χαρακτήρισε ως "ωφέλιμη" τη συνάντηση της Ρώμης μεν αλλά προειδοποίησε τις χώρες που μετείχαν στη συνάντηση αυτή να μην γίνεται εκμετάλλευση του δικαιώματος πολιτικού ασύλου.

Ο κ. Μπιλιτκάν είπε ότι ο Ελληνας πρόξενός του κ. Βασιλόπουλος κατέβαλε ιδιαίτερη προσπάθεια να συμμετάσχει στη συνάντηση αυτή που έγινε για να αποφασισθούν τα μέτρα ασφαλείας και να μην οδηγήσει σε πεδίο αντιπαράθεσης με την Τουρκία.

Ευοίωνες πάντως παρουσιάζονται οι ενδείξεις για το μέλλον στην Ευρώπη, σύφμωνα με δηλώσεις του Ιταλού Πρωθυπουργού Ρομάνο Πρόντι, όπως αυτές παρουσιάζονται στην εφημερίδα L'AVANGUARDIA (9.1. 98). "Η Ευρώπη καλείται να αντιμετωπίσει ένα μεγάλο μεταναστευτικό κύμα κατά τα προσεχή χρόνια...Η επίλυση του κουρδικού θέματος που τίθεται τώρα θα αποτελέσει μια καλή αρχή", είπε.

Το δράμα των χιλιάδων προσφύγων του βασανισμένου Κουρδιστάν, απειλεί με ρήξη τις ελάχιστες γέφυρες που απομένουν μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας, σύμφωνα με την ίδια εφημερίδα.

"Η Ιταλία", καταλήγει η εφημερίδα "υποστηρίζει ότι δεν μπορεί να μεταχειρίζεται τους Κούρδους ως μετανάστες οιασδήποτε ασιατικής χώρας στο μέτρο που η Ε.Ε. αναγνωρίζει την ύπαρξη πολιτικού προβλήματος στο Κουρδιστάν και καθυστερεί την ένταξη της Τουρκίας απαιτώντας μεταξύ άλλων περισσότερο σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων".

Η Τουρκία, σύμφωνα με επίσημη ανακοίνωση της τουρκικής πρεσβείας στη Ρώμη, υποστηρίζει ότι οι οργανώσεις της διακίνησης των λαθρομεταναστών έχουν συχνά διασυνδέσεις με εξτρεμιστικά κινήματα και τρομοκράτες και ότι "καμουφλάρουν" τη δραστηριότητά τους με ρομαντικές αφηγήσεις περί προβλημάτων στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Πίσω από το αίτημα για παροχή ασύλου κρύβονται οικονομικά προβλήματα, υποστηρίζει η πρεσβεία στην ανακοίνωσή της που εξέδωσε το Σάββατο 10.1.98.

Σύμφωνα με ανακοίνωση του ιταλικού ΥΠΕΞ την ίδια μέρα, η Ιταλία καλεί την τουρκική κυβέρνηση να προσαρμόσει τη συμπεριφορά της σε θέματα βασικών ελευθεριών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, γεγονός που αποτελεί έναν από τους όρους για ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ, που η Ιταλία υποστηρίζει τόσο.

Την Πέμπτη, όπως διευκρίνησε ο εκπρόσωπος Τύπου του τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών Σαρφέζ Ατανζανλί, η Αγκυρα για το όλο θέμα προτιμά να μην έχει απευθείας διαπραγματεύσεις με την Ευρωπαϊκή Ενωση αλλά είναι διατεθειμένη να συνεργαστεί σε διμερές επίπεδο με όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, όπως επίσης είναι έτοιμη για ένα πολυμερή διάλογο, όπως αυτός που έγινε στη Ρώμη σε επίπεδο αρχηγών αστυνομίας

Σύμφωνα με τηλεγράφημα του γαλλικού πρακτορείου (9.1.98) η Τουρκία πιστεύει πως το "ΡΚΚ και τα δίκτυα αυτών που βοηθούν τους μετανάστες να περάσουν λαθραία τα σύνορα βρίσκονται στη ρίζα αυτού του προβλήματος", κατά τη δήλωση του αρχηγού της τουρκικής αστυνομίας Νετσατί Μπιλιτσάν σε συνομιλία του με Τούρκους δημοσιογράφους μετά τη λήξη της συνόδου της Ρώμης. "Η Τουρκία προειδοποίησε για μια ακόμη φορά τις χώρες που πήραν μέρος να μην αναγνωρίζουν καταχρηστικά το δικαίωμα σε πολιτικό άσυλο", πρόσθεσε ο κ. Μπιλιτσάν.

Το γεγονός ότι η Τουρκία βρέθηκε απομονωμένη στη διάσκεψη της Ρώμης, είναι κάτι που παραδέχονται Τούρκοι αναλυτές, αναφέρει η DEUTCHE WELLE (10.1.98). Σε ανταποκρισή της Λ. Φερεντίνου από Κωνσταντινούπολη, επισημαίνεται ότι η τουρκική αντιπροσωπεία, δεν κατόρθωσε να προβάλει ικανοποιητικά το ρόλο του ΡΚΚ, ως αιτία πρόκλησης του κύμματος Κούρδων προσφύγων από την Τουρκία.

Στο πρόσφατο κύμα των Κούρδων προσφύγων προς την Ευρώπη, αλλά και στις ευθύνες της Τουρκίας αναφέρεται σε κύριο άρθρο της η WASHINGTON POST (10.1.98). Με αφορμή τη συγκεκριμένη κρίση τονίζει ότι "η Ευρώπη μαθαίνει το τίμημα της γενναίας απόφασής της να επιτρέψει την ελεύθερη διακίνηση μεταξύ των εσωτερικών της συνόρων".

[04] Ο Βεντρίν σε Αγκυρα και Αθήνα

Πάντως, το θέμα που απασχόλησε ιδιαίτερα τις συνομιλίες του κ. Βεντρίν τόσο με την τουρκική όσο και την ελληνική πολιτική ηγεσία ήταν η περαιτέρω ανάπτυξη των διμερών σχέσεων κυρίως στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας.

Αυτό προκύπτει τόσο από τα δημοσιεύματα του τουρκικού Τύπου (9.1. 98) που αναφέρουν ότι συζητήθηκε εκτενέστατα το ενδιαφέρον των γαλλικών εταιριών για τις δυνατότητες συνεργασίας στους τομείς ενέργειας και αμυντικής βιομηχανίας, όσο και από τις δηλώσεις του Ελληνα υπουργού Εξωτερικών κ. Πάγκαλου, ο οποίος επεσήμανε: "Η Γαλλία έχει μία σημαντική αμυντική βιομηχανία, τα προϊόντα της οποίας έχει χρησιμοποιήσει η Ελλάδα στο παρελθόν. Ενδιαφερόμαστε ιδιαίτερα γι' αυτή τη μορφή συνεργασίας".

[Γ] ΒΑΛΚΑΝΙΑ

[05] Η επίσκεψη του Αλβανού Πρωθυπουργού Φάτος Νάνο στα Σκόπια συνεισφέρει στη βελτίωση των σχέσεων των δύο χωρών

Οπως δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΑΠΕ, 7.1.98) ο Αλβανός υπουργός Εξωτερικών Πασκάλ Μίλο "η επίσκεψη αυτή έχει ως στόχο την ενίσχυση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών, ενώ παράλληλα σηματοδοτεί την συνεισφορά μας στη συνεργασία μεταξύ των χωρών της περιοχής".

Σύμφωνα με τον κ. Μίλο, "η Αλβανία επιθυμεί να αποκτήσει υποδειγματικές σχέσεις με την ΠΓΔΜ, καθώς και με την Ελλάδα, σχέσεις που θα συνεισφέρουν στην ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή".

Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, ο Αλβανός υπουργός επεσήμανε ότι το μοναδικό πρόβλημα που επηρεάζει τις σχέσεις Τιράνων-Σκοπίων είναι αυτό της διδασκαλίας της αλβανικής γλώσσας, πρόσθεσε ότι "οι Αλβανοί έχουν κάθε δικαίωμα να ενδιαφέρονται για τους συμπατριώτες τους που ζουν στην ΠΓΔΜ" και εξέφρασε την ελπίδα ότι η σκοπιανή κυβέρνηση θα βρει τρόπο για να ικανοποιήσει τα νόμιμα δικαιώματα των Αλβανοφώνων.

Υπενθυμίζεται ότι η επίσκεψη του Αλβανού Πρωθυπουργού στα Σκόπια ακολουθεί αυτήν του υπουργού Εξωτερικών της ΠΓΔΜ Μπλάγκογιε Χατζίνσκι, ο οποίος επισκέφθηκε τα Τίρανα στις αρχές Δεκεμβρίου.

Κλιμακώνεται η ένταση

Στο μεταξύ, στο εσωτερικό της Αλβανίας κλιμακώνεται επικίνδυνα η ένταση ύστερα απ' τις αλλεπάλληλες δολοφονίες αστυνομικών υπαλλήλων σε διάφορες περιοχές της χώρας, καθώς και τη δολοφονία τριών στελεχών του Δημοκρατικού Κόμματος στην πόλη Τρόπογια, γενέτειρα του Σαλί Μπερίσα.

Το κυβερνών Σοσιαλιστικό Κόμμα, αλλά και το Υπουργείο Εσωτερικών υποστηρίζουν ότι πίσω απ' το νέο κύκλο της βίας κρύβονται πολιτικά κίνητρα που αποσκοπούν στην εκ νέου αποσταθεροποίηση της κατάστασης στην Αλβανία.

Τη δολοφονία των τριών στελεχών του κόμματός του, όπως ήταν φυσικό, προσπάθησε να εκμεταλλευθεί πολιτικά ο Σαλί Μπερίσα, επιρρίπτοντας την ευθύνη στην "εγκληματική κλίκα" του κυβερνώντος Σοσιαλιστικού Κόμματος.

Σε συνέντευξη Τύπου στις 7.1.98, ο Μπερίσα ζήτησε την παραίτηση της κυβέρνησης Νάνο και το σχηματισμό νέας υπηρεσιακής κυβέρνησης, η οποία θα οδηγήσει τη χώρα σε πρόωρες εκλογές. Ο πρώην Πρόεδρος ζήτησε παράλληλα την ψήφιση νέου εκλογικού νόμου, ενώ αναφέρθηκε στο θέμα του Συντάγματος και στο πρόβλημα του Κοσσυφοπεδίου.

"Η χώρα θα αποκτήσει Σύνταγμα όταν το Δημοκρατικό Κόμμα επανέλθει στην κυβέρνηση", είπε ο Μπερίσα, αποκλείοντας παράλληλα τη συμμετοχή του κόμματός του στην διευρυμένη επιτροπή του αλβανικού κοινοβουλίου που επεξεργάζεται τις διατάξεις του νέου Συντάγματος της χώρας.

Οσον αφορά το Κοσσυφοπέδιο, ο Μπερίσα επέκρινε την ηγεσία των αλβανοφώνων της σερβικής αυτής περιοχής επειδή άφησαν το θέμα αυτό έξω από τη συμφωνία του Ντέιτον, ενώ αναγνώρισε την ύπαρξη της Οργάνωσης "Στρατός για την Απελευθέρωση του Κοσσυφοπεδίου".

Ο υπουργός Εσωτερικών Νεριτάν Τσέκα διέψευσε τις κατηγορίες Μπερίσα για εμπλοκή της αστυνομίας στη δολοφονία των στελεχών του Δημοκρατικού Κόμματος και επέρριψε την ευθύνη για τη σφαγή αυτή στο ίδιο το Δημοκρατικό Κόμμα.

"Ο Μπερίσα γνωρίζει σαφώς γιατί προέκυψε αυτό το περιστατικό και είμαι βέβαιος ότι έχει εμπλακεί" δήλωσε ο Τσέκα (ΑΠΕ, 8.1.98).

Αμεση ήταν και η αντίδραση του Γραμματέα του Σοσιαλιστικού Κόμματος Pandeli Majko, oποίος χαρακτήρισε ως προσπάθεια αποσταθεροποίησης της χώρας το αίτημα Μπερίσα για πρόωρες εκλογές, ενώ επεσήμανε ότι οι δηλώσεις του πρώην Προέδρου για το θέμα του Κοσσυφοπεδίου αποτελούν "στιλέτο πίσω από την πλάτη".

Επίσης, με δηλώσεις του στη Koha Jone (8.1.98) οι εκπρόσωποι του κυβερνητικού συνασπισμού χαρακτήρισαν "παράλογες, ακραίες, αλλά και επικίνδυνες" τις απόψεις Μπερίσα για προσφυγή σε πρόωρες εκλογές και υποστήριξαν ότι με τις κινήσεις αυτές το Δημοκρατικό Κόμμα και ο Μπερίσα μεταβάλλονται σε κράτος εν κράτη στην Αλβανία.

[06] Ο Απελευθερωτικός Στρατός του Κοσσυφοπεδίου πίσω απ' τις εκρήξεις βομβών στα Σκόπια

Η παράνομη αυτή τρομοκρατική οργάνωση των αλβανοφώνων του Κοσσυφοπεδίου με ανακοίνωσή της στις 7 Ιανουαρίου, την οποία έστειλε στον αλβανόφωνο Τύπο της Πριστίνα (πρωτεύουσας του Κοσσυφοπεδίου) ανέλαβε την ευθύνη για μια σειρά βομβιστικών επιθέσεων στα Σκόπια, δίνοντας έτσι μια νέα διάστασαη στο κύμα των τρομοκρατικών ενεργειών που πλήττουν τον τελευταίο καιρό τη γειτονική μας χώρα.

Με την ανακοίνωση αυτή, που φέρει αύξοντα αριθμό 41, ο Απελευθερωτικός Στρατός του Κοσσυφοπεδίου αναφέρει ότι ύστερα από εντολή του γενικού επιτελείου άρχισε ένοπλη δράση στην επιχειρησιακή ζώνη 2 και αναλαμβάνει την ευθύνη για την έκρηξη βόμβας κοντά στο "αντιαλβανικό δικαστήριο του Γκόστιβαρ" στις 16 Δεκεμβρίου, απ' την οποία προκλήθηκαν μεγάλες υλικές ζημιές. Επίσης, ανέλαβε την ευθύνη για τις επιθέσεις με εκρηκτικά στα αστυνομικά τμήματα στις πόλεις Κουμάνοβο και Πρίλεπ στις 4 Ιανουαρίου, απ' τις οποίες καταστράφηκαν αυτοκίνητα της σκοπιανής αστυνομίας και προκλήθηκαν υλικές ζημιές.

Η παραστρατιωτική αυτή οργάνωση είχε πραγματοποιήσει μέχρι τώρα στη Σερβία πάνω από 50 τρομοκρατικές επιθέσεις, με αποτέλεσμα το θάνατο 60 περίπου αστυνομικών και πολιτών.

Πάντως, η κρατική τηλεόραση των Σκοπίων διέψευσε την ανακοίνωση αυτή και επικαλούμενη πηγές του υπουργείου Εσωτερικών ανέφερε ότι δεν υπάρχει καμμία ένδειξη για ανάμειξη ξένων τρομοκρατικών κύκλων στις τελευταίες βομβιστικές ενέργειες.

Προειδοποιούν οι ΗΠΑ

Σύμφωνα με το γιουγκοσλαβικό πρακτορείο ΒΕΤΑ (8.1.98) ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ στην πρώην Γιουγκοσλαβία Ρόμπερτ Γκέλμπαρντ προειδοποίησε τον παράνομο Απελευθερωτικό Στρατό του Κοσσυφοπεδίου ότι θα πρέπει να "προσέξει για τις μελλοντικές και τις μέχρι τώρα ενέργειές του", καθόσον η οργάνωση αυτή είναι δυνατόν να συμπεριληφθεί στον κατάλογο των ΗΠΑ για τις διεθνείς τρομοκρατικές οργανώσεις.

Πρόταση για υπουργική σύνοδο

Ο υπουργός Αμυνας της ΠΓΔΜ Λάζαρ Κιτάνοφσκι, σύμφωνα με όσα μετέδωσε στις 9.1.98 το κρατικό ραδιόφωνο των Σκοπίων, απηύθυνε προς τους ομολόγους του της Ελλάδας, της Βουλγαρίας και της Αλβανίας πρόσκληση για κοινή συνάντηση στην Οχρίδα, στις 7 Φεβρουαρίου.

Στη συνάντηση αυτή θα συζητηθούν τα κοινά προβλήματα γύρω από την παράνομη διέλευση των συνόρων, το λαθρεμπόριο όπλων, τη διεθνή τρομοκρατία και το οργανωμένο έγκλημα, καθώς και θέματα που απορρέουν από τη σημερινή κατάσταση και επιβαρύνουν τις γειτονικές χώρες, για την επίλυση των οποίων είναι αναγκαίος ο κοινός διάλογος.

Η πρωτοβουλία αυτή του Σκοπιανού υπουργού εντάσσεται στο πνεύμα της Συνόδου της Μαδρίτης και της συνάντησης των υπουργών Αμυνας της Ν. Α. Ευρώπης, που διεξήχθη στη Σόφια.

[07] Το Ανώτατο Ομοσπονδιακό Δικαστήριο της Γιουγκοσλαβίας αμφισβητεί την εγκυρότητα των προεδρικών εκλογών στο Μαυροβούνιο

"Αποδείχθηκε νομικά η νοθεία στις εκλογές" αναφέρει η εφημερίδα του Βελιγραδίου ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΕΞΠΡΕΣ (8.1.98), η οποία προσθέτει ότι ακυρώθηκαν 35 ακόμη αποφάσεις που αφορούσαν τις προεδρικές εκλογές στο Μαυροβούνιο.

Οι υποστηρικτές του ηττηθέντος και απερχομένου Πρόεδρου Μόμιρ Μπουλάτοβιτς οργανώνουν για τις 15 Ιανουαρίου μεγάλες διαδηλώσεις στην Ποντγκόριτσα, πρωτεύουσα του Μαυροβουνίου.

Απ' την πλευρά τους ο υπουργός Εσωτερικών της Ομόσπονδης αυτής Δημοκρατίας Φίλιπ Βουγιάνοβιτς και ο Γενικός Εισαγγελέας Βλαντίμιρ Σούσοβιτς προειδοποίησαν τον Μπουλάτοβιτς και τους οπαδούς του ότι αν δεν ζητήσουν την έγκριση των νομίμων αρχών, οι συγκεντρώσεις που προγραμματίζουν θα διαλυθούν από την αστυνομία σύμφωνα με το νόμο.

Δυτικοί αξιωματούχοι, πάντως, εκφράζουν φόβους ότι, με δεδομένο ότι η χώρα ουσιαστικά είναι διχασμένη, είναι πολύ εύκολο να ξεσπάσουν συγκρούσεις στους δρόμους μεταξύ των αντιπάλων ομάδων και να χυθεί αίμα.

Αξίζει επίσης να αναφερθεί ότι ο Σλόμπονταν Βούτσετιτς, μέλος του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Σερβίας, δήλωσε ότι οι αποφάσεις του Ανωτάτου Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου της Γιουγκοσλαβίας μπορούν να οδηγήσουν στην επιβολή κατάστασης έκτακτης ανάγκης στο Μαυροβούνιο, αν ο νεοεκλογής Τζουκάνοβιτς τις αγνοήσει και αναλάβει την εξουσία.

Επιμένουν για τον Κάρατζιτς

"Οι στρατιώτες της Δύναμης Σταθεροποίησης στη Βοσνία πρέπει να συλλάβουν τον Ράντοβαν Κάρατζιτς μέσα στο 1998", δήλωσε ο αναπληρωτής Υπατος Αντιπρόσωπος της διεθνούς κοινότητας στο Σαράγεβο Χανς Σουμάχερ.

"Ολοι γνωρίζουμε πόσο απαραίτητο είναι να απομακρυνθεί ο Κάρατζιτς από το προσκήνιο, δεδομένου ότι εξακολουθεί να κινεί τα νήματα και να επηρεάζει τους οπαδούς του", αναφέρει σε συνέντευξή του στη γερμανική εφημερίδα FRANKFURTER ALLGEMEINE (5.1.98) o Σουμάχερ, επισημαίνοντας ότι το 1997 αναλώθηκε περισσότερο σε συζητήσεις και όχι σε πράξεις.

Θετικός ο ρόλος της Ελλάδας στα Βαλκάνια

Η αμερικανική εφημερίδα LOS ANGELES TIMES (7.1.98) δημοσιεύει άρθρο του JONATHAN CLARKE για τον κίνδυνο ανάφλεξης στο Κοσσυφοπέδιο και μεταξύ άλλων επαινεί τις ελληνικές πρωτοβουλίες συνεργασίας στα Βαλκάνια.

Σύμφωνα με το άρθρο, οι Ευρωπαίοι, των οποίων η επέμβαση πυροδότησε τον πόλεμο στη Βοσνία, κινδυνεύουν να εμπλακούν πάλι στα Βαλκάνια συμπαρασύροντας και τις ΗΠΑ.

Τα προβλήματα δημιουργούνται απ' το νέο Γαλλο-γερμανικό σχέδιο για το Κοσσυφοπέδιο. Φαίνεται ότι οι χώρες αυτές, σημειώνει ο αρθρογράφος, δεν διδάχθηκαν τίποτε από την αλόγιστη παρέμβασή τους το 1991 στη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας.

Η αποστολή απ' τους υπουργούς Εξωτερικών της Γαλλίας και της Γερμανίας αυστηρής επιστολής προς τους ηγέτες της Σερβίας και του Κοσσυφοπεδίου, στο τέλος Νοεμβρίου, εκβιάζοντάς τους να αρχίσουν διάλογο για το μέλλον του Κοσσυφοπεδίου είχε σαν αποτέλεσμα να ενταθούν οι αποσχιστικές ενέργειες των Αλβανών του Κοσσυφοπεδίου και να αποχωρήσουν οι Σέρβοι ηγέτες από τη διάσκεψη του Δεκεμβρίου για την αναθεώρηση των συμφωνιών του Ντέιτον.

Η δυτική πολιτική θα έπρεπε να υιοθετήσει μια συμβιβαστική, επιφυλακτική στάση, επιτρέποντας περιφερειακές πρωτοβουλίες να φέρουν αποτελέσματα.

Μια τέτοια συμφωνία, συνεχίζει η εφημερίδα, επετεύχθη στις 4 Νοεμβρίου απ' τον Γιουγκοσλάβο Πρόεδρο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς και τον Αλβανό Πρωθυπουργό Φάτος Νάνο στην Κρήτη.

Αυτή είναι μια θετική εξέλιξη, που οφείλεται στα νέα πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα της Ελλάδας στα Βαλκάνια.

Η επιτυχής Βαλκανική Διάσκεψη στην Κρήτη το Νοέμβριο υποσχέθηκε στενότερη περιφερειακή οικονομική σύγκλιση, μια εξέλιξη που μπορεί να απαλύνει τα τρομερά οικονομικά προβλήματα του Κοσσυφοπεδίου.

Εάν οι Αλβανοί, καταλήγει ο αρθρογράφος, που είναι διάσπαρτοι στα Βαλκάνια, διαπιστώσουν ότι η απόσχισή τους από τη Σερβία έχει την υποστήριξη της Δύσης, ίσως ενεργήσουν βεβιασμένα και η εθνική βία στο Κοσσυφοπέδιο μπορεί να εξαπλωθεί σε ολόκληρα τα Βαλκάνια.

[08] Σημαντικές διαπραγματεύσεις Ρωσίας-Βουλγαρίας για το ρωσικό αέριο

Χαρακτηριστική των βουλγαρικών θέσεων, αλλά και προθέσεων, για το θέμα αυτό είναι η δήλωση του Βούλγαρου Πρωθυπουργού Ιβάν Κοστόφ, σύμφωνα με τον οποίο:

"Η Βουλγαρία δεν έχει σήμερα συμβατική υποχρέωση με τη Ρωσία, με αντικείμενο τη διέλευση φυσικού αερίου από το έδαφος της Βουλγαρίας, όμως είναι απολύτως έτοιμη να αναδεχθεί και να εκπληρώσει υποχρεώσεις για τη διέλευση ρωσικού αερίου μέσω του εδάφους της και τελικό προορισμό την Ελλάδα, την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, τη Σερβία και την Τουρκία" (ΑΠΕ, ΒΤΑ, 7.1.98).

Εξάλλου, ο Πρόεδρος του βουλγαρικού Κοινοβουλίου Γιόρνταν Σοκόλοφ διευκρίνισε ότι τον περασμένο Απρίλιο υπογράφηκε ρωσο-βουλγαρική συμφωνία για το φυσικό αέριο, που όμως αφορά στις κοινοπρακτικές συμμετοχές στο δίκτυο διέλευσης, όχι όμως και στην παροχή του ίδιου του φυσικού αερίου.

Τέλος, ο αντιπρόεδρος της βουλγαρικής κυβέρνησης Εβγκένι Μπακουρντίγιεφ επέρριψε, σε δηλώσεις που έκανε, τις ευθύνες για το αδιέξοδο στη ρωσική πλευρά, τονίζοντας ότι πολλά προβλήματα θα είχαν ήδη επιλυθεί στην περίπτωση που στις 16 Δεκεμβρίου 1997 η εταιρεία "Multigroup" - σεβόμενη τον εθνικό και όχι τον συντεχνιακό χαρακτήρα του προβλήματος - είχε παραχωρήσει τις μετοχές της ( μερίδιο 16,5% μαζί με την "Overgas") στη διάρκεια της γενικής συνέλευσης της εταιρείας "Topenergy", που έγινε στη Μόσχα.

[Δ] ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ

[09] Εντονες αντιδράσεις για την κοινή άσκηση ΗΠΑ-Τουρκίας-Ισραήλ

Οι τρεις χώρες που οργάνωσαν και πραγματοποίησαν την άσκηση υπεραμύνθηκαν αυτής βέβαια, προβάλλοντας τον "ανθρωπιστικό και ειρηνικό" χαρακτήρα της.

Χαρακτηριστική είναι η δήλωση του Αμερικανού διοικητή των κοινών ναυτικών γυμνασίων, ο οποίος, όπως μετέδωσε η "Φωνή της Αμερικής" (7.1.98), αφού τόνισε ότι οι ασκήσεις στη Μεσόγειο στέφθηκαν από επιτυχία, πρόσθεσε ότι κατ' αυτάς έγιναν εικονικές, ερευνητικές και σωστικές επιχειρήσεις.

Αλλά και ο υπουργός Αμυνας του Ισραήλ, Ιτζχάκ Μορντεχάι, δήλωσε "δεν υπάρχει τίποτα εδώ που να στρέφεται εναντίον οποιασδήποτε άλλης χώρας της περιοχής ή του κόσμου". Ο κ. Μορντεχάι έσπευσε μάλιστα να καλέσει κάθε χώρα που θέλει να λάβει μέρος και να συμμετάσχει σ' αυτές τις ασκήσεις έρευνας και διάσωσης να το πράξει (ΑΠΕ-Ρόιτερ, 8. 1.98).

Εν τούτοις, οι δηλώσεις αυτές, όπως και το προβαλλόμενο ως ανθρωπιστικό και ειρηνιστικό πνεύμα της άσκησης, δεν φαίνεται να έπεισαν και πολλούς, μια και οι αντιδράσεις ήταν έντονες.

Χαρακτηριστικές είναι επ' αυτού οι ανταποκρίσεις των ανταποκριτών των εφημερίδων EL MUNDO από την Ιερουσαλήμ (6.1.98) και EL ΡAIS από τη Χάιφα (7.1.98).

Σε μονόστηλη ανταπόκρισή της η πρώτη από τις δύο εφημερίδες γράφει, μεταξύ των άλλων, ότι "το Ιράκ, το Ιράν και η Συρία δεν έχουν εμπιστοσύνη στα όσα δήλωσαν οι εμπλεκόμενες χώρες περί ανθρωπιστικού προφίλ της άσκησης "Σειρήνα".

Εξάλλου, σύμφωνα με την ανταπόκριση της δεύτερης εφημερίδας, "δριμύτατη κριτική για τη διεξαγωγή των κοινών αεροναυτικών γυμνασίων άσκησαν ο Αραβικός Σύνδεσμος, η Αίγυπτος, το Ιράκ, η Λιβύη, καθώς επίσης και η Ελλάδα".

Η Συρία μάλιστα έσπευσε από την πρώτη στιγμή να διατυπώσει με σαφήνεια πώς βλέπει τα κοινά γυμνάσια η ίδια. Σύμφωνα με εκπομπή της "Φωνής της Αμερικής" (6.1.98), η Δαμασκός ανακοίνωσε ότι τα γυμνάσια αντικατοπτρίζουν τις επιθετικές βλέψεις του Ισραήλ και της Τουρκίας εναντίον των Αράβων.

Η μόνη από τις αραβικές χώρες η οποία δέχθηκε να συμμετάσχει στην άσκηση, ως παρατηρητής, ήταν η Ιορδανία, η οποία και έστειλε για το σκοπό αυτό στην περιοχή τον διοικητή των ιορδανικών ναυτικών δυνάμεων.

Το Ιράν αποδοκίμασε την Ιορδανία και όπως μετέδωσε η "Φωνή της Τουρκίας" (5.1.98), ο εκπρόσωπος του ιρανικού Υπουργείου Εξωτερικών υποστήριξε ότι είναι απαράδεκτη για τον ισλαμικό κόσμο η συμμετοχή της Ιορδανίας ως παρατηρητή στην άσκηση.

Στις επικρίσεις του Ιράν προστέθηκαν και εκείνες ορισμένων άλλων αραβικών χωρών, όπως η Αίγυπτος και η Συρία.

Το γεγονός αυτό έκανε τον υπουργό Εξωτερικών της Ιορδανίας, Φαγιέζ Ταραουνέχ, να διευκρινίσει, σε συνέντευξή του προς την αιγυπτιακή εφημερίδα ΑΛ ΑΧΡΑΜ (8.1.98), ότι η συμμετοχή της χώρας του στις κοινές στρατιωτικές ασκήσεις Ισραήλ, Τουρκίας, ΗΠΑ δεν σημαίνει ένταξή της σε ένα περιφερειακό σύμφωνο, στο οποίο μετέχει και το εβραϊκό κράτος.

Την αντίθεσή της στην άσκηση εξέφρασε όμως και η Ρωσία. Ο εκπρόσωπος του ρωσικού Υπουργείου Εξωτερικών Γκενάντι Ταράσοφ, δήλωσε-σύμφωνα με το Πρακτορείο ΙΝΤΕΡΦΑΞ (6.1.98) - ότι "οι ασκήσεις αυτές απειλούν να αυξήσουν τη δυσπιστία και να καταστρέψουν τις προσπάθειες υπέρ της σταθερότητας στην περιοχή".

Αξίζει να σημειωθεί με την ευκαιρία, ότι λίγες μέρες αργότερα, στις 11.1.98, η εφημερίδα ΖΑΜΑΝ έγραψε ότι η Συρία και η Ρωσία συμφώνησαν για διεξαγωγή άσκησης ως αντίποινα.

Αντίδραση όμως υπήρξε και από την πλευρά της Κύπρου, όσο και αν τηρήθηκαν χαμηλοί τόνοι εκ μέρους της κυπριακής κυβέρνησης.

Συγκεκριμένα, ο υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου Ιωάννης Κασουλίδης, είπε ότι η κυβέρνηση δεν είναι καθόλου ευτυχής με τη διεξαγωγή των ασκήσεων, έχει δε προβεί σε φιλικό διάβημα προς το Ισραήλ, θέτοντας τους προβληματισμούς της ειδικά για τη συμμετοχή της Τουρκίας (ΑΠΕ, 8.1.98).

Με τη σειρά του ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Μανώλης Χριστοφίδης, δήλωσε ότι η συμμετοχή της Τουρκίας σε μια στρατιωτική άσκηση ανθρωπιστικού χαρακτήρα, δεν συνάδει με τη χώρα η οποία έχει μητρώο γενοκτονιών και παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Την ανησυχία της Κύπρου για τη συμμετοχή της Τουρκίας σε κοινά ναυτικά γυμνάσια στην περιοχή, έρχονται να ενισχύσουν οι δηλώσεις Τούρκου αξιωματούχου του στρατού στην εφημερίδα "Ραντικάλ" (7.1. 98). Σύμφωνα με τις δηλώσεις αυτές "οι πρόσφατες εξελίξεις μπορεί να οδηγήσουν στη μονιμοποίηση της στρατιωτικής παρουσίας της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο".

Σε άλλο σημείο των δηλώσεών του ο Τούρκος αξιωματούχος προσθέτει ότι "μήνυμα δίνεται και στη Μόσχα, που, όπως έχει πει ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης της Τουρκίας, Μπουλέντ Ετσεβίτ, έχει κατεβεί στη Μεσόγειο, αφού πωλεί τους πυραύλους S-300 στην ελληνοκυπριακή διοίκηση και αναπτύσσει στενές στρατιωτικές σχέσεις με τη Συρία και την ελληνοκυπριακή διοίκηση".

Στο μεταξύ, όπως μετέδωσε το Πρακτορείο Ρόιτερ (8.1.98), Ισραηλινός πλοίαρχος, ο οποίος ζήτησε να αναφερθεί μόνο με το όνομα Ασάφ, δήλωσε προς το πρακτορείο ότι το Ισραήλ σχεδιάζει να πραγματοποιήσει κοινή ναυτική άσκηση με την Ελλάδα και τις Ηνωμένες Πολιτείες, παρόμοια με αυτήν που πραγματοποίησαν οι ΗΠΑ, το Ισραήλ και η Τουρκία. Ο Ισραηλινός πλοίαρχος υποστήριξε ότι η άσκηση θα πραγματοποιηθεί κάποια στιγμή την άνοιξη, αλλά δεν έχει ορισθεί ακόμη η ημερομηνία.

Για το ίδιο θέμα, Αμερικανός στρατιωτικός αξιωματούχος που ρωτήθηκε από τον ανταποκριτή του Ρόιτερ, δήλωσε ότι μια τέτοια άσκηση είναι πιθανή.

Η είδηση θορύβησε τις αραβικές χώρες, οι πρέσβεις των οποίων στην Αθήνα, ζήτησαν από την Ελλάδα, σύμφωνα με το Πρακτορείο FRANCE- PRESS, να ακυρώσει το σχέδιο κοινών ελληνοϊσραηλινών ασκήσεων.

[10] Χωρίς αποτελέσματα η προσπάθεια των ΗΠΑ για προώθηση της ειρήνης στη Μέση Ανατολή

Οπως δήλωσε ο σύμβουλος του Παλαιστίνιου ηγέτη Γιάσερ Αραφάτ, Ναμπίλ Αμπού Ρντάιναχ, στο πρακτορείο Ρόιτερ (9.1.98), όλη η σειρά των συναντήσεων και επαφών με τον κ. Ρος υπήρξε άνευ αποτελέσματος. Ο Παλαιστίνιος αξιωματούχος επέρριψε ευθύνες για το γενικότερο τέλμα στον Ισραηλινό Πρωθυπουργό Μπένιαμιν Νετανιάχου, τον οποίο κατηγόρησε ότι "εργάζεται για να καταστρέψει την ειρηνευτική διαδικασία".

Είχε προηγηθεί, δύο μέρες νωρίτερα, η συνάντηση του Ντένις Ρος με τον κ. Νετανιάχου, κατά την οποία ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός δήλωσε στον Αμερικανό απεσταλμένο, σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας ΧΑΑΡΕΤΖ ότι τα περιθώρια ελιγμών που διαθέτει είναι εξαιρετικά περιορισμένα μετά την παραίτηση του υπουργού Εξωτερικών Νταβίντ Λεβί, ο οποίος ήταν το πλέον μετριοπαθές στοιχείο του Υπουργικού Συμβουλίου.

Ο κ. Νετανιάχου εξήγησε στον κ. Ρος ότι η υπερσυντηρητική κυβέρνησή του δεν πρόκειται να υποστηρίξει τη νέα φάση αποχώρησης των ισραηλινών στρατευμάτων, παρά μόνον αν αυτή είναι δραστικά περιορισμένη. Κατά το δημοσίευμα της ισραηλινής εφημερίδας, ο Πρωθυπουργός του Ισραήλ σκοπεύει να προτείνει την απόδοση 6% έως 8% των εδαφών της Δυτικής Οχθης στους Παλαιστίνιους, έναντι του 10% που αξιώνουν, ως ελάχιστο ποσοστό, οι ΗΠΑ.

Φαίνεται δε, πέραν όλων των άλλων,ότι αυτή τη στιγμή ο κ. Νετανιάχου ακροβατεί πάνω σε τεντωμένο σκοινί, καθώς προσπαθεί να περισώσει την κυβέρνησή του και να διατηρηθεί στην εξουσία.

Χαρακτηριστική είναι η προειδοποίηση την οποία απηύθυνε ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός προς τους κυβερνητικούς εταίρους του που αντιδρούν στην πολιτική του, ότι θα ήταν προτιμότερο να αποχωρήσουν, αν δεν είναι διατεθειμένοι να τον στηρίξουν στο δρόμο της ειρήνης με τους Παλαιστίνιους. Την προειδοποίηση αυτή απηύθυνε ο κ. Νετανιάχου στη διάρκεια ομιλίας του σε συνάντηση Εβραίων κοινοβουλευτικών του εξωτερικού (ΑΠΕ-Ρόιτερ, 8.1.98).

Στο μεταξύ, ο υπουργός Αμυνας του Ισραήλ Ιτζχάκ Μορντεχάι, απείλησε με παραίτηση εάν η κυβέρνηση Νετανιάχου δεν προχωρήσει εντός τριών μηνών στην εδώ και καιρό προβλεπόμενη αποχώρηση του ισραηλινού στρατού από περιοχές της Δυτικής Οχθης.

Η απειλή παραίτησης του Μορντεχάι, ο οποίος είναι θερμός υποστηρικτής της ειρηνευτικής διαδικασίας με τους Παλαιστίνιους, προσθέτει έναν ακόμη πονοκέφαλο στον Ισραηλινό Πρωθυπουργό, που δεν έχει συνέλθει ακόμη από το σοκ της παραίτησης Λεβί (ΑΠΕ-Ρόιτερ, 8.1. 98).

Κοντά σ' όλα αυτά, ήλθαν και οι δηλώσεις του Βρετανού υφυπουργού αρμόδιου για εξωτερικές υποθέσεις Ντέρεκ Φάτσετ, ο οποίος εξέφρασε την ενόχληση της κυβέρνησης της χώρας του, από τα νέα σχέδια εποικισμού της ισραηλινής κυβέρνησης στη Δυτική Οχθη (ΑΠΕ-Γαλ. Πρακτ.-Ρόιτερ, 9.1.98).

Για το ίδιο ουσιαστικά θέμα, η Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης επέκρινε τον Ισραηλινό Πρωθυπουργό, "επειδή επέτρεψε την επέκταση ενός εβραϊκού οικισμού στη Δυτική Οχθη".

Από την άλλη, η ισλαμική οργάνωση Χαμάς, με δήλωση του εκπροσώπου της στην Ιορδανία, Μοχάμεντ Ναζάλ, στη διάρκεια συνόδου μελών της σε παλαιστινιακό στρατόπεδο στο Γιαρμούκ, νότια της Δαμασκού, διακήρυξε την απόφασή της να συνεχίσει τις επιθέσεις κατά του Ισραήλ (ΑΠΕ-Γαλ. Πρακτ., 9.1.98).

[11] Αρχίζουν και πάλι οι εξαγωγές ιρακινού πετρελαίου

Κατόπιν αυτού, όπως ανακοίνωσε ο υπουργός Εμπορίου της χώρας (11.1. 98), εντός δύο ημερών επρόκειτο να αρχίσει η επανάληψη των εξαγωγών φυσικού πετρελαίου. Ο υπουργός Εμπορίου του Ιράκ, Μοχάμεντ Μέχντι Σαλέχ είπε ότι "στις επόμενες δύο μέρες θα αρχίσει η εκφόρτωση πετρελαίου σε πλοία στον λιμένα Αλ Μπακρ στον Κόλπο και στο Τσεϊχάν της Τουρκίας" (ΑΠΕ-Ρόιτερ, 11.1.98).

Στο μεταξύ, το Ιράκ- όπως μετέδωσε το επίσημο κρατικό πρακτορείο ΙΝΑ (9.1.98) -χαρακτήρισε "ως απειλή για την ασφάλεια της χώρας" τα σχέδια των ΗΠΑ να διατηρήσουν μια σημαντική στρατιωτική δύναμη κοντά στο Ιράκ, για όσο χρονικό διάστημα η Βαγδάτη αρνείται να συμμορφωθεί πλήρως με τις κυρώσεις του ΟΗΕ για τα όπλα της.

Hellenic Ministry of Press and Mass Media: The Week in Review Directory - Previous Article - Next Article