-Στις 8:45 πμ η Πανηπειρωτική Συνομοσπονδία Ελλάδος.

-Στις 9:30 πμ η Ένωση Αφρικανών Γυναικών μαζί με παιδιά μεταναστών.

[02] Ελληνικά έθιμα και παραδόσεις

Το ΑΠΕ παρουσιάζει τα έθιμα των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς όπως τα περιέγραψαν πέντε ανταποκριτές του.

Καρδίτσα: το "τάισμα της βρύσης" και το έθιμο της "γουρνοχαράς"

Ο ανταποκριτής μας, Γ. Παπαγεωργόπουλος, γράφει:

Μπορεί χρόνο με τον χρόνο τα πατροπαράδοτα ήθη και έθιμα να χάνονται, αλλά σε πολλές περιοχές, ανάμεσα τους και ο Νομός Καρδίτσας, διατηρούνται ακόμη αρκετά και παραμένουν ζωντανά μέσα από το πέρασμα των χρόνων.

Ακόμη και σήμερα σε όλο το Νομό συναντά κανείς την αναβίωση των πατροπαράδοτων χριστουγεννιάτικων εθίμων του δωδεκαημέρου.

Παραμονές Χριστουγέννων 23 και 24 Δεκεμβρίου οι νοικοκυρές φτιάχνουν το χριστόψωμο με έναν σταυρό στην μέση καθώς και αυγοκουλούρες τις οποίες εν συνεχεία προσφέρουν σε ηλικιωμένους και παιδιά.

Σε πολλά χωριά ακόμη του Νομού Καρδίτσας το βράδυ της 23ης Δεκεμβρίου συνεχίζουν να ρίχνουν θυμίαμα στα τζάκια εν αναμονή του αρχηγού Καλικάντζαρου. Το ίδιο γίνεται και την επόμενη μέρα καθώς έρχονται και οι υπόλοιποι καλικάντζαροι.

Τα μεσάνυχτα της παραμονής των Χριστουγέννων - σε κάποια χωριά αυτό γίνεται παραμονή Πρωτοχρονιάς- γίνεται το λεγόμενο "τάισμα" της βρύσης. Οι κοπέλες, τα χαράματα των Χριστουγέννων, πηγαίνουν στην πιο κοντινή βρύση "για να κλέψουν το "άκραντο νερό". Το λένε άκραντο, δηλαδή αμίλητο, γιατί δε βγάζουν λέξη σ' όλη τη διαδρομή. Αλείφουν τις βρύσες του χωριού με βούτυρο και μέλι, με την ευχή όπως τρέχει το νερό να τρέχει και η προκοπή στο σπίτι τον καινούργιο χρόνο και όπως γλυκό είναι το μέλι, έτσι γλυκιά να είναι και η ζωή τους. Για να έχουν καλή σοδειά, όταν φτάνουν εκεί, την "ταΐζουν", με διάφορες λιχουδιές, όπως βούτυρο, ψωμί, τυρί, όσπρια ή κλαδί ελιάς. Έλεγαν μάλιστα πως όποια θα πήγαινε πρώτη στη βρύση, αυτή θα στεκόταν και η πιο τυχερή ολόκληρο το χρόνο. Έπειτα ρίχνουν στη στάμνα ένα βατόφυλλο και τρία χαλίκια, "κλέβουν νερό" και γυρίζουν στα σπίτια τους πάλι αμίλητες μέχρι να πιούνε όλοι από το άκραντο νερό. Με το ίδιο νερό ραντίζουν και τις τέσσερις γωνίες του σπιτιού, ενώ σκορπούν στο σπίτι και τα τρία χαλίκια.

Τα παιδιά ψάλλουν τα κάλαντα από σπίτι σε σπίτι είτε την παραμονή είτε ανήμερα των Χριστουγέννων. Παλιότερα τα παιδιά που έλεγαν τα κάλαντα από σπίτι σε σπίτι ήταν πολλά, χρόνο με τον χρόνο όμως όλο και λιγοστεύουν.

Την δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων σε πολλά σημεία του νομού γιορτάζουν την "γουρνοχαρά", καθώς την μέρα εκείνη σφάζουν τα γουρούνια που έχουν θρέψει σχεδόν ένα χρόνο πριν.

Είναι χαρακτηριστικό ότι από το χοιρινό δεν πάει χαμένο σχεδόν τίποτε. Το λίπος το λιώνουν και το χρησιμοποιούν στην μαγειρική, φτιάχνουν λουκάνικα ενώ τα παλιά χρόνια από το δέρμα του γουρουνιού έφτιαχναν παπούτσια τα οποία τα χρησιμοποιούσαν στα χωράφια, τα λεγόμενα "γουρνοτσάρουχα". Ακόμη, οι πιτσιρικάδες κατασκεύαζαν αυτοσχέδιες μπάλες.

Το έθιμο της γουρνοχαράς συνεχίζει μέχρι και σήμερα αμείωτο σε πολλά σημεία του Νομού. Διοργανώνεται δε κάθε χρόνο στην Πορτίτσα του Δήμου Μητρόπολης και το Φανάρι, έδρα του Δήμου Ιθώμης, τη δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων.

Την ημέρα της Πρωτοχρονιάς οι περισσότερες νοικοκυρές του Νομού φτιάχνουν την βασιλόπιτα ή αετόπιτα στην οποία βάζει μέσα και ένα κέρμα. Αφού ο αφέντης του σπιτιού, βγάλει από ένα κομμάτι για τον Χριστό, την Παναγία και τον Άγιο Βασίλειο τα μέλη της οικογένειας παίρνουν το δικό τους κομμάτι και αναζητούν σε αυτό το κέρμα.

Στις 5 Ιανουαρίου παραμονές των Θεοφανίων συναντάμε ακόμη και σήμερα τα Ρογκάτσια ή Ρογκατσάρια. Ενα έθιμο που οι ρίζες του χάνονται στην αρχαιότητα. Οι συμμετέχοντες, ντυμένοι με προβιές ζώων και ζωσμένοι με κουδούνια, τριγυρίζουν το χωριό και λένε τα κάλαντα, διαφορετικά για τον καθένα,με διάθεση πειράγματος και σατιρισμού. Πίσω ακολουθούν "ο γαμπρός με τη νύφη" και στο τέλος έρχεται ο "παπάς" που διώχνει αυτούς τους "καλικάντζαρους". Το έθιμο παραμένει ζωντανό στο Νεοχώρι, στο Μεσενικόλα, στο Μορφοβούνι και στο Κρυονέρι.

Σάμος: Χοιρινές τηγανιές, πηχτή και προβέντα

Ο ανταποκριτής μας, Χ. Ζαβουδάκης, γράφει:

Τα έθιμα των Χριστουγέννων έχουν αρχίσει να χάνονται σιγά-σιγά με το πέρασμα των χρόνων με την μορφή που τηρούνταν από τους προγόνους μας.

Οι ξένες επιρροές έχουν τροποποιήσει κάποια από αυτά ή σε κάποιες περιπτώσεις τα έχουν καταργήσει.

Ωστόσο, σε πείσμα των καιρών στο νησί της Σάμου κυρίως στα χωριά και τουλάχιστον οι γηραιότεροι τα τηρούν κατά γράμμα.

Πολλές είναι ακόμη οι νοικοκυρές που παρά τον φόρτο εργασίας κυρίως οι νεότερες, φτιάχνουν τις παραμονές των Χριστουγέννων σπιτικούς κουραμπιέδες, μελομακάρονα, μπακλαβά με σουσάμι και καρύδι και "κατάδες" (σαν κουραμπιέδες με γέμιση καρυδιά).

Οι γιαγιάδες λένε ότι τα γλυκά θα γλυκάνουν το νεογέννητο Χριστό. Η γαλοπούλα στην Σάμο μαγειρεύεται τα τελευταία χρόνια σαν ξενόφερτο έθιμο. Οι Σαμιώτες έχοντας χοιρίδια που εκτρέφανε τα έσφαζαν παραμονές της μεγάλης γιορτής και το κρέας το χρησιμοποιούσαν ως τις απόκριες, φυλαγμένο στα "κατώτα".

Το πρωί των Χριστουγέννων μετά την εκκλησία συνηθίζεται να γίνονται οι "χοιρινές τηγανιές" συνοδευμένες με κρασάκι για να ανοίξει η όρεξη, καθώς και "πηχτή" η οποία έχει γίνει από την παραμονή.

Η πηχτή είναι βρασμένο χοιρινό κρέας με μπόλικο λεμόνι, το οποίο αφήνουν να πήξει όλη τη νύχτα.

Το φαγητό που σερβίρεται στα περισσότερα, ακόμη και σήμερα, σπίτια της Σάμου είναι το σελινάτο χοιρινό. Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς τα παιδιά από νωρίς λένε τα κάλαντα και με τα χρήματα που μαζεύουν πηγαίνουν στα μαγαζιά, προκειμένου να αγοράσουν τα δώρα τους.

Οι γυναίκες κάνουν πυρετώδεις προετοιμασίες για το τραπέζι του ρεβεγιόν, αλλά και της "προβέντας" που πρέπει να πάει στις πεθερές, στις κουμπάρες για την καλή χρονιά.

Η "προβέντα" είναι ένα πιάτο με γλυκά που κρίνει πολλές φορές την νοικοκυροσύνη της Σαμιώτισσας, καθώς συνοδεύεται συνήθως και με την βασιλόπιτα που έχουν φτιάξει.

Το ρόδι είναι απαραίτητο για κάθε σαμιώτικο σπιτικό, καθώς οι οικογένειες το πρωί της Πρωτοχρονιάς μετά την εκκλησία θα το σπάσουν για να σκορπίσουν οι σπόροι του και να "γεμίσει" το σπίτι ευτυχία και υγεία.

Όποιος κάνει το ποδαρικό πρέπει να πάρει "μπουλιστρίνα" (χρήματα), την οποία περιμένουν τα παιδιά επίσης από παπούδες, γιαγιάδες, θείες που θα πλαισιώσουν το μεσημέρι το τραπέζι.

Την παραμονή των Φώτων, παιδιά λένε τα κάλαντα, ενώ ανήμερα σε κάθε πόλη λειτουργεί μια μόνο εκκλησία και μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας σχηματίζεται πομπή για το λιμάνι που θα γίνει ο αγιασμός των υδάτων και ο Μητροπολίτης (στην πρωτεύουσα) ή ο παπάς θα ρίξει τον σταυρό.

Όποιος τον πιάσει θεωρείται ο τυχερός της χρονιάς, παίρνει την ευλογία του ιερέα και μαζί του γυρνούν το μεσημέρι από σπίτι σε σπίτι για να μεταφέρουν την ευλογία του στους κατοίκους του νησιού.

Ανατολική Μακεδονία: Μωμόγεροι και σπόρδισμα των φύλλων

Ο ανταποκριτής μας, Β. Λωλίδης, γράφει:

Τα ήθη και τα έθιμα ενός τόπου μαρτυρούν τις βαθύτερες ανησυχίες των ανθρώπων όπως αυτές αποτυπώθηκαν στο πέρασμα των χρόνων. Στην ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Μακεδονίας οι κάτοικοι - η πλειονότητα των οποίων έχουν τις ρίζες τους στον Πόντο και τη Μικρά Ασία - γνωρίζουν πώς να διατηρούν ζωντανές τις παραδόσεις κυρίως μέσα από τη νέα γενιά.

Από ολόκληρη την ανατολική Μακεδονία ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η πολιτιστική παράδοση του νομού Δράμας, με την πλούσια λαογραφία, τα ήθη τα έθιμα, τις γιορτές και τα διονυσιακά δρώμενα που πραγματοποιούνται όλες τις εποχές του χρόνου.

Οι Μωμόγεροι, ένα είδος λαϊκού παραδοσιακού θεάτρου, αναβιώνει στους Σιταγρούς και τα Πλατανιά, χωριά όπου υπάρχουν πρόσφυγες από τον Πόντο. Η ονομασία Μωμόγεροι προέρχεται από τις λέξεις μίμος και γέρος, από τις μιμητικές κινήσεις που κάνουν οι πρωταγωνιστές με μορφή γεροντικών προσώπων. Οι παραστάσεις πραγματοποιούνται όλο το Δωδεκαήμερο (Χριστούγεννα, Πρωτοχρονιά και Θεοφάνια).

Στο νησί της Θάσου οι οικογένειες κρατούν ένα πολύ παλιό έθιμο είναι το σπόρδισμα των φύλλων και γίνεται ως εξής: Κάθονται όλοι γύρω από το αναμμένο τζάκι, τραβούν την ανθρακιά προς τα έξω και ρίχνουν γύρω στ' αναμμένα κάρβουνα, φύλλα ελιάς, βάζοντας στο νου τους από μια ευχή, χωρίς όμως να την πουν στους άλλους. Όποιου το φύλλο γυρίσει περισσότερο, εκείνου θα πραγματοποιηθεί και η ευχή του.

Στο Δημοτικό Διαμέρισμα Μυρτοφύτου του Δήμου Ελευθερών στη δυτική ακτή του νομού Καβάλας την παραμονή της Πρωτοχρονιάς αναβιώνει ένα έθιμο που έχει τις ρίζες του στην Τουρκοκρατία. Τα αγόρια που θα φύγουν στρατιώτες μέσα στη νέα χρονιά συγκεντρώνουν μεγάλες στοίβες από ξύλα στην πλατεία. Την παραμονή του νέου χρόνου θα ανάψουν μια εντυπωσιακή φωτιά ψέλνοντας τα κάλαντα. Στις δώδεκα ακριβώς, με το χτύπημα του ρολογιού της εκκλησίας, ξεκινάει ένα παραδοσιακό γλέντι με τσίπουρο και γλυκά.

Στην πόλη της Καβάλας, πολλοί κάτοικοι διατηρούν ακόμα κάποια από τα έθιμα που έφεραν μαζί τους οι πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη, όπως το σπάσιμο του ροδιού μπροστά στην είσοδο του σπιτιού για καλή τύχη, αλλά και η μεταφορά μιας πέτρας - συνήθως από το μικρότερο μέλος της οικογένειας - στο εσωτερικό του σπιτιού για να είναι στέρεο το σπίτι και γερή ολόκληρη η οικογένεια τη νέα χρονιά.

Στο Δημ. Διαμέρισμα Ποδοχωρίου του Δήμου Ορφανού στα δυτικά του νομού Καβάλας, την πρώτη μέρα κάθε νέου χρόνου διατηρούν ακόμα αναλλοίωτο το έθιμο του "ποδαρικού", όπου τα πιο μικρά παιδιά επισκέπτονται όλα τα σπίτια του οικισμού μπαίνοντας μέσα σε αυτά με το δεξί πόδι, λένε ευχές στους νοικοκύρηδες του σπιτιού και δέχονται γλυκά και δώρα.

Τέλος, στα Άβδηρα της Ξάνθης, την παραμονή της Πρωτοχρονιάς ορισμένες οικογένειες δε ζυμώνουν βασιλόπιτα αλλά ανοίγουν φύλλο και παρασκευάζουν μια πίτα με πράσο, κιμά και μπαχαρικό κύμινο. Μέσα στην πρασόπιτα βάζουν το φλουρί. Η πίτα ψήνεται σε παραδοσιακό ταψί το σινί και τα παλιότερα χρόνια σερβίρονταν πάνω σε χαμηλό ξύλινο τραπέζι, το σορβά.

Ηράκλειο: Σύγλινα και "Καλή Χέρα"

Ο ανταποκριτής μας, Γ. Μυσιρλάκης, γράφει:

Πολλά και ενδιαφέροντα είναι τα έθιμα των Χριστουγέννων στο Ηράκλειο, αλλά και γενικότερα στην Κρήτη τα περισσότερα των οποίων διατηρούνται και στις ημέρες μας.

Παλιότερα ήταν έθιμο να μεγαλώνει κάθε οικογένεια στο χωριό ένα γουρούνι, το «χοίρο», όπως το έλεγαν. Ο χοίρος σφάζονταν την παραμονή των Χριστουγέννων κι ήταν το κύριο Χριστουγεννιάτικο έδεσμα. Το χοίρο τον έσφαζαν την ημέρα των Αγίων Δέκα και έφτιαχναν:

? λουκάνικα

? απάκια:

? πηχτή η τσιλαδιά

? σύγλινα, (δηλαδή το κρέας του γουρουνιού κομμένο σε μικρά κομμάτια, που το έψηναν και το έβαζαν σε μεγάλα δοχεία και το κάλυπταν με το λιωμένο λίπος του ζώου. .

? ομαθιές, τα έντερα του χοίρου γεμισμένα με ρύζι, σταφίδες και κομματάκια συκώτι.

? τσιγαρίδες, κομμάτια μαγειρεμένου λίπους με μπαχαρικά που το έτρωγαν με ζυμωτό ψωμί για κολατσιό, όταν μάζευαν τις ελιές.

Και σήμερα όμως πολλοί στα χωριά ανατρέφουν γουρούνια τα οποία τα σφάζουν παραμονές των Χριστουγέννων

Το Χριστόψωμο :

Το φτιάχνουν οι γυναίκες με ιδιαίτερη φροντίδα και υπομονή.

Το ζύμωμα είναι μια ιεροτελεστία .

Χρησιμοποιούν, ψιλοκοσκινισμένο αλεύρι, ροδόνερο, μέλι, σουσάμι, κανέλα και γαρίφαλα.Πλάθουν το ζυμάρι και παίρνουν τη μισή ζύμη και φτιάχνουν μια κουλούρα. Με την υπόλοιπη φτιάχνουν σταυρό με λουρίδες απ΄ τη ζύμη. Στο κέντρο βάζουν ένα άσπαστο καρύδι. Στην υπόλοιπη επιφάνεια σχεδιάζουν σχήματα με το μαχαίρι ή με το πιρούνι, όπως λουλούδια, φύλλα, καρπούς, πουλάκια.

Για το χριστουγεννιάτικο τραπέζι, το Χριστόψωμο είναι ευλογημένο ψωμί.

Το κόβουν ανήμερα τα Χριστούγεννα, δίνοντας πολλές ευχές. Παλαιότερα στην Κρήτη τα ζώα είχαν μερίδα και στο Χριστόψωμο. Οι Κρητικοί το Χριστόψωμο, το ανακάτευαν με τα πίτουρα και το έδιναν στα ζώα να το φάνε, για να ευλογηθούν κι αυτά.

Γλυκίσματα :

Τα παραδοσιακά γλυκά των γιορτών είναι τα Χριστόψωμα, τα μελομακάρονα, οι κουραμπιέδες, τα σαρίκια, οι λουκουμάδες, οι γλυκοκουλούρες, η Βασιλόπιτα. Τα μελομακάρονα βουτιούνται σε μέλι και πασπαλίζονται με κοπανισμένο καρύδι, σησάμι και κανέλα. Οι κουραμπιέδες έχουν αγνό βούτυρο, ρακί, αμύγδαλα, ζάχαρη άχνη. Η ζάχαρη συμβολίζει τα χιονισμένα βουνά της εποχής. Τα σαρίκια είναι από φύλλο ζύμης, τηγανίζονται σε καυτό λάδι και πασπαλίζονται με κανέλα και σησάμι. Τα ξεροτήγανα είναι περίπου ίδια με τα σαρίκια, αλλά τυλίγονται στα δάκτυλα.

Το ποδαρικό :

Πρόκειται για ένα έθιμο που διατηρείται χρόνια . Ο πρώτος άνθρωπος που θα πατήσει με το πόδι του (ποδαρικό) στο σπίτι μετά την είσοδο του νέου χρόνου, πρέπει να είναι τυχερός για να φέρει τύχη στο σπίτι και να πατήσει πρώτα με το δεξί του πόδι για να πάνε όλα δεξιά δηλ. καλά.

Επίσης την ημέρα της Πρωτοχρονιάς μεταφέρουν νερό από τη βρύση στο σπίτι και ο νοικοκύρης λέει : «Όπως τρέχει τούτο το νερό έτσι να τρέχουν και τα καλά στο σπίτι μου».

Ακόμη ο νοικοκύρης μεταφέρει μια πέτρα στο σπίτι λέγοντας: «Όπως είναι γερή τούτη η πέτρα έτσι να είναι γερό και το σπίτι μου». Σε ορισμένα μέρη του Ηρακλείου, την πρωτοχρονιά συνηθίζεται η οικογένεια να πηγαίνει στην εκκλησία. Μαζί τους παίρνουν μια εικόνα του σπιτιού, η οποία αφού λειτουργηθεί θα κάνει το ποδαρικό στο σπίτι.

Τα κάλαντα:

Πρόκειται για τα Παραδοσιακά κρητικά κάλαντα Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς.

Με αυτά και με την Κρητική διάλεκτο μνημονεύουν τα γεγονότα των εορτών, καταλήγουν με ευχές για τον νοικοκύρη του σπιτιού και λέγονται την παραμονή της κάθε γιορτής συνήθως από παιδιά που γυρίζουν από σπίτι σε σπίτι και τα τραγουδούν κρατώντας τρίγωνα, λύρες και λαούτα .

Χαρακτηριστικό είναι το παρακάτω απόσπασμα από Κρητικά Κάλαντα:

Ταχειά ταχειά ν'αρχιχρονιά κι αρχή του Γεναρίου

αύριο ξημερώνεται τ' αγίου Βασιλείου

Πρώτα που βγήκεν ο Χριστός

- άγιος και πνευματικός -

στη γη να περπατήσει

βγήκε και χαιρέτησε όλους τους ζευγολάτες.

Τον πρώτο που χαιρέτησε ήτον Άγιο Βασίλης

- Καλώς τα κάνεις Βασιλειό, καλόν ζευγάριν έχεις

Η «καλή χέρα»

Την πρωτοχρονιά οι παππούδες και οι στενοί συγγενείς δίνουν στα παιδιά την «καλή χέρα», δηλαδή κάποιο χρηματικό ποσόν. Έθιμο που διατηρείται μέχρι και σήμερα .

Η μπουγάτσα

Στο Ηράκλειο υπάρχει και το έθιμο της μπουγάτσας, όπου οι κάτοικοι καταναλώνουν ανήμερα της Πρωτοχρονιάς μεγάλες ποσότητες μπουγάτσας, θέλοντας να είναι γλυκιά η πρώτη τους γεύση. Μάλιστα σε όλους τους δρόμου του Ηρακλείου την παραμονή της Πρωτοχρονιάς έχουν στηθεί υπαίθριοι πάγκοι για την διανομή μπουγάτσας .

Χανιά- Με ευλάβεια στη σπηλιά του Αϊ Γιάννη...

O ανταποκριτής μας, Α. Νομικός, γράφει:

Ζωντανή μέχρι και σήμερα, που πολλά έχουν αλλάξει, παραμένει και στην Κρήτη η παράδοση, η οποία δίνει ένα ιδιαίτερο χρώμα στην γιορτή των Χριστουγέννων.

Οι κρητικοί, άνθρωποι της "τάβλας" και της παράδοσης, διατηρούν ήθη και έθιμα, που ακόμα και νέοι άνθρωποι κυρίως στην ύπαιθρο τηρούν με ευλάβεια....

Τα παραδοσιακά κάλαντα την παραμονή των Χριστουγέννων φέρνουν στους δρόμους πόρτα - πόρτα του πιτσιρικάδες κυρίως , που πριν από χρόνια μπορεί να έπαιρναν από το χέρι του νοικοκύρη και της νοικοκυράς έναν κουραμπιέ, ένα μελομακάρονο και αβγά και κουλούρες, αλλά σήμερα εναρμονισμένοι στο πνεύμα των καιρών βγαίνουν στους δρόμους για να τα πουν, με την προσμονή να εξασφαλίσουν το χαρτζιλίκι τους.

Η εικόνα δεν αλλάζει, όπως και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Ομάδες παιδιών κρατώντας το παραδοσιακό τρίγωνο, την κρητική λύρα και άλλα μουσικά όργανα χτυπούν τις πόρτες από νωρίς το πρωί μέχρι και αργά το βράδυ.

Στο εσωτερικό των σπιτιών ημέρες πριν έχει στολιστεί το δέντρο των Χριστουγέννων, ενώ στις πόρτες πολλών σπιτιών κρέμεται το Χριστουγεννιάτικο στεφάνι.

Ο στολισμός πάντως σήμερα είναι διαφορετικός σε σχέση με άλλες εποχές, αφού τα περισσότερα σπίτια μέσα και έξω κοσμούν τα πολύχρωμα λαμπιόνια

Στο τραπέζι του σπιτιού απαραίτητα εδώ και πολλά χρόνια διατηρούνται τα μελομακάρονα και οι κουραμπιέδες, που ακόμα και σήμερα πολλές νοικοκυρές εξακολουθούν να παρασκευάζουν στο σπίτι.

Tα αυγοκαλάμαρα επίσης συναντά κανείς σε πολλά σπίτια.

Η νηστεία του 40ήμερου τηρείται ακόμα και σήμερα ευλαβικά, ενώ οι εκκλησίες και οι ναοί κατακλύζονται από πιστούς.

Στην σπηλιά του Αϊ Γιάννη στη Μαραθοκεφάλα Κισάμου την παραμονή των Χριστουγέννων τελείται Αρχιερατική θεία λειτουργία.

Η αναπαράσταση της φάτνης όπου γεννήθηκε ο Χριστός με πρόβατα, βοσκούς φωτιές, σήμαντρα και το αστέρι να λάμπει στην κορυφή της σπηλιάς δίνουν ιδιαίτερο χρώμα.

Στις κουζίνες των σπιτιών τα σύγκλινα, το χοιρινό, τα εντόσθια στο τηγάνι, το ζυμωτό ψωμί, το βραστό, το Κρητικό πιλάφι, "κυριαρχούν" της γαλοπούλας.

Παλιότερα , από την παραμονή των Χριστουγέννων οι γεωργοί, οι βοσκοί και οι ναυτικοί έλεγαν " πώς παλεύγουν οι καιροί, και οι αέρηδες ποιος θα γεννηθεί και ποιος θα βαπτισθεί".

Οποίος γεννηθεί, όποιος δηλαδή υπερισχύσει και βγει νικητής την ημέρα των Χριστουγέννων , αυτός θα υπερισχύσει μέχρι και τα φώτα, αλλά και ολόκληρο τον καινούριο χρόνο.

Πιο παλιά το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων έκοβαν κλαδιά και βλαστούς οι νοικοκυρές και κόρες και τα πήγαιναν στο σπίτι.Τα έβαζαν σε ποτήρι με νερό και προσμονούσαν να ανθίσουν.

Το προζύμι, το Χριστόψωμο είχαν ξεχωριστή θέση σε κάθε σπίτι, ενώ και το " ανάθρεμμα" του χοίρου που σφάζονταν την παραμονή, κυριαρχούσε στα περισσότερα χωριά.

Την δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων από το κρέας του χοίρου παρασκεύαζαν λουκάνικα , απάκια, πηχτή, σύγκλινο, ομαθιές και τσιγαρίδες.

Το "ακοίμητο" τζάκι με τα μεγάλα κούτσουρα ( ξύλα ) εξακολουθεί και στις ημέρες μας να δίνει τον τόνο μιας γιορτής οικογενειακής, που όλοι αναζητούν την ευτυχία της γέννησης του νέου χρόνου που έρχεται.

Οι παλαιότεροι έλεγαν πώς μέσα από την αθρακιά - την στάχτη- μπορούσαν να μαντέψουν τα μελλούμενα.

Athens News Agency: News in Elot928 Greek Directory - Previous Article - Next Article