Οι στέρεες γέφυρες φιλίας

του Βλάση Αγτζίδη

Η αναζήτηση αληθινών φίλων και η στερεώση πραγματικών δεσμών με την τουρκική κοινωνία είναι το μεγάλο ζητούμενο στην περιοχή μας. Οι προκαταλήψεις και τα στερεότυπα που κυριαρχούν, οι τραυματικές εμπειρίες εκατομμυρίων Ελλήνων που έχουν μικρασιατική καταγωγή, η επιθετικότητα και η βαρβαρότητα που χαρακτηρίζουν το τουρκικό κατεστημένο εμποδίζουν την αληθινή προσέγγιση. Οι μέχρι τώρα προσπάθειες βασίστηκαν στην επίκληση του μουσακά και του καρσιλαμά ως συνεκτικών στοιχείων. Αυτή η "παράδοση" όμως έφτασε στο τέλος της παραχωρώντας τη θέση της σε ουσιαστικότερες προσπάθειες εξεύρεσης των κοινών στοιχείων. Λίγες μέρες πριν μια ομάδα εξισλαμισμένων ελληνοφώνων από τον Πόντο, που κατοικούν εδώ και λίγα χρόνια στην Ελλάδα, οργάνωσε την πρώτη δημόσια εκδήλωσή της στη Νέα Μάκρη. Εκεί μουσουλμάνοι και χριστιανοί Έλληνες προερχόμενοι από τον μικρασιατικό Πόντο συναντήθηκαν για πρώτη φορά στην ιστορία τους για να θυμηθούν την κοινή καταγωγή και να διασκεδάσουν με την ίδια λύρα. Επί πλέον στην ίδια την Τουρκία κυκλοφόρησε πρόσφατα ένα βιβλίο-σταθμός του Omer Asan με τίτλος "Pontos Kulturu" με το οποίο ο συγγραφέας αναζητά τα πολιτισμικά χαρακτηριστικά των ελληνοφώνων του σημερινού Πόντου και καταγράφει την αρχαιοπρεπή διάλεκτο που βρίσκεται ακόμα εν ζωή στον Όφη της Τραπεζούντας.

Οι προσπάθειες αυτές έχουν πολλούς στόχους: Να αποδείξουν κατ' αρχάς ότι μια από τις συνιστώσες εθνότητες της σημερινής Τουρκίας είναι και οι εξισλαμισμένοι Έλληνες. Επί πλέον να βοηθήσουν όλους εμάς να ξεπεράσουμε τα στερεότυπα με τα οποία περιβάλλουμε τις σχέσεις χριστανισμού και ισλάμ και να κατανοήσουμε ότι η ιστορία στην περιοχή είχε πολύ περισσότερες παραμέτρους από αυτές που μάθαμε να υπολογίζουμε.

Το φαινόμενο της ύπαρξης ελληνογενών πληθυσμών στη σημερινή Τουρκία είχε μελετηθεί από παλιά με έργα Ποντίων ερευνητών. Το διερεύνησαν όμως και αρκετοί επιστήμονες από την Αγγλία και τη Γερμανία. Μιά πρόσφατη καταγραφή του φαινομένου έγινε στο κλασσικό έργο "Ethnic Groups in the Republic of Turkey" του γερμανικού πανεπιστημίου του Τybingen.

Για τους σύγχρονους Έλληνες, η επιβίωση αυτού του φαινομένου αποτελεί μια θαυμάσια ευκαιρία να δημιουργήσουν στέρεες γέφυρες με την τουρκική κοινωνία, βασιζόμενοι σε έναν ελληνικής προέλευσης πληθυσμό που ακόμα παραμένει στους ιερούς χώρους του Πόντου και παράλληλα είναι συμπατριώτης με τους υπόλοιπους λαούς της Τουρκίας.

Βλάσης Αγτζίδης