ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Να καλωσορίσω τον πολύ καλό μου φίλο και συνάδελφο, τον κ.Κασουλίδη, Υπουργό Εξωτερικών της Κύπρου και ευθύς να σας πω καλό φθινόπωρο, αλλά και παράλληλα, να σας ζητήσω συγνώμη για την καθυστέρηση, λόγω του ότι είχαμε σε βάθος συνομιλίες και θα συνεχίσουμε τις συνομιλίες αυτές και στη διάρκεια του γεύματος, που νομίζω δηλώνει ακριβώς, την κρισιμότητα των στιγμών, της διαδικασίας των διαπραγματεύσεων, την φάση στην οποία βρισκόμαστε, εν όψει του νέου γύρου συνομιλιών. Δεν ξέρω αν θα είναι ο τρίτος ή ο πέμπτος ουσιαστικά γύρος, αλλά εν πάση περιπτώσει, ο νέος γύρος συνομιλιών, ο οποίος θα ξεκινήσει σε λίγες μέρες στη Νέα Υόρκη.

Θέλω εδώ να τονίσω, ότι είχαμε ακριβώς συζήτηση για την πορεία αυτών των διαπραγματεύσεων μέχρι στιγμής και τις επόμενες φάσεις τις οποίες συζητήσαμε, μεταξύ των δύο κυβερνήσεων. Ο συντονισμός μας είναι όπως πάντα πλήρης. Θα υπάρξει και συνάντηση του Πρωθυπουργού, του κ.Σημίτη, με τον Πρόεδρο Κληρίδη στη Νέα Υόρκη 8 Σεπτεμβρίου, όπου και οι δύο ηγέτες θα έχουν την ευκαιρία να ανταλλάξουν απόψεις, πάνω σ’ αυτά, τα οποία και εμείς εδώ θα έχουμε ήδη προδιαγράψει.

Είχαμε την ευκαιρία να κάνουμε και μία ανασκόπιση των ελληνοτουρκικών σχέσεων και πως αυτά επηρεάζουν ή επηρεάζονται από το Κυπριακό πρόβλημα και την επίλυση του Κυπριακού. Και βεβαίως, είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε και την ενταξιακή πορεία της Κύπρου, καθώς βεβαίως και τον οδικό χάρτη όπως τον λέμε, την εταιρική σχέση της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αυτά ως θέματα, τα οποία έχουμε συζητήσει. Στις ερωτήσεις βεβαίως μπορούμε να είμαστε πιο αναλυτικοί πάνω στις απόψεις μας πάνω σ’ αυτά. Να σε καλωσορίσω και πάλι και να σου δώσω και τον λόγο.

Ι.ΚΑΣΟΥΛΙΔΗΣ: Ευχαριστώ. Ο κύριος Υπουργός έχει μιλήσει για την καθυστέρηση. Όσο περισσότερο έχουμε καθυστερήσει, σημαίνει ότι τόσο περισσότερο σοβαρά θέματα είχαμε να συζητήσουμε και ακριβώς, είναι ιδιαίτερη χαρά που είχα αυτή τη συνάντηση με τον φίλο τον Γιώργο τον Παπανδρέου. Για μας, παρόλο ότι είναι κουραστικό, θα το επαναλάβω για χιλιοστή φορά, ότι ακρογωνιαίος λίθος της επιτυχίας των προσπαθειών μας στην Κύπρο, είναι η αγαστή συνεργασία και η στενή σχέση μεταξύ Αθηνών και Λευκωσίας και αυτή είμαστε εδώ για να υπηρετήσουμε.

Εύχομαι όπως έχει πει ο κύριος Υπουργός και δεν υπάρχει λόγος να το επαναλάβω, απλώς εγώ θέλω να πω ότι η δική μας πλευρά έχει προσέλθει σ’ αυτό το διάλογο εκ του σύνεγγυς με όλη την πολιτική βούληση και την καλή θέληση να υπάρξουν αποτελέσματα που να στοχεύουν στην λύση του Κυπριακού προβλήματος. Προς αυτό τον στόχο προσβλέπουμε και δεν ζητούμε τίποτα περισσότερο, από το να αποκτήσουν αυτές οι συνομιλίες τον χαρακτήρα των ουσιαστικών διαπραγματεύσεων.

Ουσιαστικές διαπραγματεύσεις, στις οποίες δεν έχουμε μπει ακόμα και που προσδοκούμε ότι το Σεπτέμβρη θα είναι η ώρα που θα μπούμε σ’ αυτό το στάδιο. Έχουμε μιλήσει και συντονιστεί πού θα απευθυνθούμε, σε ποιούς και πώς θα στοχεύσουμε για να αποκτήσουν αυτές οι διαπραγματεύσεις τον ουσιαστικό τους χαρακτήρα και για να θωρακιστούν αυτές οι διαπραγματεύσεις με τις παραμέτρους που καθορίζουν τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών.

Ταυτόχρονα, εξετάσαμε το περιβάλλον μέσα στο οποίο διεξάγονται αυτές οι διαπραγματεύσεις. Αναπόφευκτα αυτό το περιβάλλον μας οδηγεί σε εκτιμήσεις για τις τουρκικές προθέσεις, για τα Ελληνοτουρκικά, για τις σχέσεις της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Όλα αυτά, επαναλαμβάνω, συνδέονται, μπορούν να συνδεθούν προς το καλό, εάν υπάρχει παράλληλη πρόοδος και στους τρεις δρόμους, Ευρωτουρκικά, Ελληνοτουρκικά, Κυπριακό.

Αυτός είναι ο στόχος και της Αθήνας και της Λευκωσίας. Έχουμε δει και ορισμένους άλλους παράγοντες που αφορούν την ίδια την Ευρώπη, τη δική της επιθυμία στο τέλος των ενταξιακών διαπραγματεύσεων να δει λελυμένο το Κυπριακό. Αυτό δεν εξαρτάται μόνο από εμάς. Δεν εξαρτάται μόνο ούτε από την Λευκωσία, ούτε από την Αθήνα.

Εξαρτάται και από την Άγκυρα. Μία Άγκυρα, η οποία σήμερα είναι υποψηφία χώρα για να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση και συνδεδεμένη μ’ αυτή. Άρα, έχει ρόλο να διαδραματίσει, όπως ρόλο έχουν να διαδραματίσουν και οι Ηνωμένες Πολιτείες και όλες οι άλλες χώρες του Συμβουλίου Ασφαλείας, οι οποίες υποβοηθούν το έργο.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κύριε Υπουργέ, με δεδομένο ότι η Άγκυρα δηλώνει ότι το Κυπριακό λύθηκε το 1974, τί προοπτικές έχουν οι συνομιλίες για το Κυπριακό, τί προοπτικές έχουν οι Ελληνοτουρκικές σχέσεις και αν στον προβληματισμό που έχετε κάνει, υπάρχει και το ενδεχόμενο αναθεώρησης της πολιτικής που ακολουθεί τον τελευταίο ενάμιση χρόνο η Ελλάδα απέναντι στην Τουρκία.

ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Πρώτα απ’ όλα θέλω να τονίσω και εγώ όπως είπε και ο κ.Κασουλίδης, ότι εμείς περιμένουμε ουσιαστικές διαπραγματεύσεις. Είμαστε σε μια εποχή μάχης, αγώνα, για την επίλυση του Κυπριακού. Πολύ σωστά τόνισε ο κ.Κασουλίδης, ότι η ελληνική πλευρά και η Ελλάδα, αλλά και η κυπριακή κυβέρνηση, έχουν αποδείξει την όχι απλώς καλή θέληση, αλλά την βούληση τη δικιά τους, για να βρεθεί λύση στο Κυπριακό.

Άρα, αναμένουμε ότι στον επόμενο γύρο, θα υπάρξει μία -από πλευράς όχι μόνο ΟΗΕ που φαίνεται ότι υπάρχει, αλλά εν πάση περιπτώσει από πλευράς ΟΗΕ και από πλευράς της Τουρκίας, της τουρκικής πλευράς- πραγματική βούληση, για να μπούμε σε μια ουσιαστική συζήτηση επιτέλους των πτυχών του Κυπριακού προβλήματος, για την επίλυσή του.

Θεωρούμε, ότι αυτή είναι η αναμονή, η προσμονή, παρά τις δηλώσεις, παρά τις οποιεσδήποτε κινήσεις, τις οποίες μπορούμε να έχουμε δει. Και βεβαίως, εγώ θα έλεγα ότι οι κινήσεις αυτές αναδεικνύουν ακόμα περισσότερο, την ανάγκη επίλυσης του Κυπριακού, δηλαδή αναδεικνύουν πόσο οι κινήσεις αυτές π.χ. Στροβίλια, μπορούν να γεννήσουν νέες εντάσεις, να κλιμακώσουν προβλήματα μεταξύ όχι μόνο Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, αλλά και Ελλάδας και Τουρκίας.

Άρα, πόσο μάλλον τέτοιου είδους ζητήματα, αναδεικνύουν την ανάγκη του να υπάρξει ουσιαστική πρόοδος στο Κυπριακό, ώστε να μπορέσει η περιοχή να ζήσει μέσα σε ένα διαφορετικό πλαίσιο. Έχουμε μία προοπτική στην πολιτική μας. Η πολιτική μας είναι, η οποία χαράχτηκε εδώ και καιρό και η οποία έχει ως επιστέγασμα τις αποφάσεις του Ελσίνκι.

Οι αποφάσεις του Ελσίνκι πολύ απλά, πέρα της ενταξιακής πορείας της Κύπρου, που θεωρούμε ότι είναι πολύ σημαντικό και το οποίο ήδη επηρεάζει με τον α ή β τρόπο, μια δυναμική γύρω απ’ το Κυπριακό, ασχέτων αποτελεσμάτων επηρεάζει και πιστεύω ότι υπάρχουν και κινήσεις ιδιαίτερα στο διακοινοτικό πλαίσιο και σε ένα κλίμα πια στην κοινή γνώμη.

Πέρα απ’ αυτό όμως, πιστεύω ότι η πολιτική αυτή έχει ως βασικό στόχο μια ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας, δηλαδή το να δούμε μια Τουρκία ευρωπαϊκή. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, βεβαίως θα δούμε τις αντιφάσεις, τα σκαμπανεβάσματα, τις συζητήσεις, τις συγκρούσεις τις εσωτερικές γύρω από το θέμα της Ευρώπης και των προϋποθέσεων που πρέπει να εκπληρώσει η Τουρκία σ’ αυτή την πορεία.

Άρα, πιστεύω ότι η πολιτική μας όχι μόνο δεν αναθεωρείται, αλλά πρέπει να ενδυναμωθεί προς αυτή την κατεύθυνση. Η Ελλάδα έχει κάθε λόγο και έχει και στόχο, να δει μια ευρωπαϊκή Τουρκία. Είναι αυτή η προοπτική που μας ανοίγει την προοπτική επίλυσης χρονίων ζητημάτων, είτε σε σχέση με το Κυπριακό, είτε σε σχέση με τις διμερείς σχέσεις Ελλάδας-Τουρκίας.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: (Μιλάει μακριά από το μικρόφωνο) Ηθελα να ρωτήσω, είπατε ότι θα υπάρχει τουλάχιστον στο πρώτο δεκαήμερο του Σεπτεμβρίου, λόγω και της Συνέλευσης του ΟΗΕ... Η κυπριακή και η ελληνική πλευρά σκοπεύουν να χρησιμοποιήσουν αυτή τη συγκυρία;

ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε και αυτή την περίπτωση. Πρώτα από όλα θα γίνει η Σύνοδος Κορυφής της χιλιετίας. Δεύτερον θα γίνει η Γενική Συνέλευση και βεβαίως τρίτον θα ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις πια στη Νέα Υόρκη κάτω από την αιγίδα του ΟΗΕ.

Είναι σαφώς -όπως πολύ σωστά τονίσατε- μια ευκαιρία να συναντηθούμε με πολλές ηγεσίες, πολλούς συναδέλφους πάνω στο θέμα του Κυπριακού. Ηδη έχουμε κάνει τις σκέψεις μας για το πως αυτά θα τα οργανώσουμε.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Προς τους δυο υπουργούς να απευθύνω ένα ερώτημα. Ως προς την εταιρική σχέση θα ήθελα να μπορείτε να μας δώσετε το περίγραμμα των κοινών θέσεών σας με την έννοια ότι αρχίζουν οι διαπραγματεύσεις και στο άτυπο Συμβούλιο και στην συνέχεια.

Και επίσης αν σκοπεύετε να αξιοποιήσετε σε ευρωπαϊκό επίπεδο τα νέα δεδομένα στα κατεχόμενα και αναφέρομαι στις έντονες διαδηλώσεις, στις κινήσεις της Αντιπολίτευσης, την αμφισβήτηση, την καθαρή πλέον Ντενκτάς.

Ι.ΚΑΣΟΥΛΙΔΗΣ: Εμάς η θέση μας θα ήθελα να περιοριστώ να παραμείνει γενική. Η Τουρκία έχει ανακηρυχθεί σε υποψήφια χώρα. Κάθε υποψήφια χώρα αναλαμβάνει απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ενωση μια σειρά από υποχρεώσεις, όπως καθορίζονται μέσα από τα κριτήρια της Κοπεγχάγης και από τις αποφάσεις Κορυφής των Συμβουλίων της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Είναι επομένως λογικό ότι μια συμφωνία εταιρικής σχέσης πρέπει να περιλαμβάνει πρόνοιες που περιλαμβάνονται στα κριτήρια της Κοπεγχάγης και στις προηγούμενες αποφάσεις Συμβουλίων, επομένως η υποχρέωση της Τουρκίας να εργαστεί για τη λύση του Κυπριακού.

Πως θα διατυπωθεί και πως θα διαβαθμιστεί και χρονικά και ποιοτικά, αυτό είναι θέμα που είναι πρόωρο για να συζητηθεί. Θα αποτελέσει αντικείμενο ασφαλώς και διαβουλεύσεων όχι μόνο με την Αθήνα -και θέλω να το κάνω ξεκάθαρο για τους υπολοίπους 14- και με όλες τις 14 χώρες, η Κύπρος νομιμοποιείται να ζητήσει αυτό το πράγμα.

Για τα κατεχόμενα ήθελα να συστήσω το εξής: παρακολουθούμε με μεγάλη προσοχή και προβαίνουμε σε ιδιαίτερες εκτιμήσεις όσον αφορά την εξελισσόμενη κατάσταση κι εκείνο που πάντοτε ήταν φανερό δηλαδή η οικονομική πολιτική και θεσμική βιωσιμότητα ενός κατασκευάσματος το οποίο μόνο η Τουρκία μπορεί να διατηρεί εν ζωή.

Τούτο όμως λεχθέντος οποιαδήποτε δική μας ενέργεια η οποία θα έδινε ερίσματα στον κ.Ντενκτάς να ζητήσει από τους Τουρκοκυπρίους συσπείρωση γύρω του λόγω δικών μας ενεργειών, οφείλει να το πει.

ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Δεν έχω πολλά να προσθέσω, νομίζω ότι για το πρώτο ζήτημα με κάλυψε πλήρως ο κ.Κασουλίδης της εταιρικής σχέσης. Για το θέμα των εσωτερικών διεργασιών στην Τουρκοκυπριακή Κοινότητα κι εγώ θα συμφωνήσω ότι παρακολουθούμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για δυο λόγους.

Πρώτα από όλα βεβαίως διότι οι πολιτικές αυτές εξελίξεις επηρεάζουν με τον Α ή Β τρόπο την ευρύτερη περιοχή, πιθανώς στην έκβαση του Κυπριακού, πιθανώς εσωτερικές σκέψεις μέσα στην Τουρκία, δεν το γνωρίζω αυτό.

Και δεύτερον έχουμε κάθε λόγο για αυτούς τους ανθρώπους που λέγονται Τουρκοκύπριοι, στους οποίους έχουμε απευθύνει ως Ευρωπαϊκή Ενωση πρόσκληση να ενταχθούν και αυτοί σε αυτή τη διαδικασία της ευρύτερης ενοποίησης, τους έχουμε ανοίξει ένα δρόμο. Ενα δρόμο με πολλές θετικές προοπτικές για την Κοινότητά τους.

Τους έχουμε ανοίξει το δρόμο της συμμετοχής στους στα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, στα οικονομικά προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, στον πολιτικό ρόλο που θα παίξει μια Τουρκοκυπριακή Κοινότητα μέσα στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Ολα αυτά βεβαίως με την επίλυση του Κυπριακού.

Αρα το μόνο που μπορεί να πει κανείς εδώ, είναι ότι αυτές οι προοπτικές είναι ανοιχτές. Και υπάρχει πάντα, όχι μόνο η πρόσκληση από την Ευρωπαϊκή Ενωση, υπάρχει η πρόσκληση του ίδιου του Προέδρου του κ.Κληρίδη για τη συμμετοχή τους στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις, αλλά και παράλληλα θα έλεγα και η πρόσκληση από πλευράς της Ελλάδας προς αυτή την κατεύθυνση.

Δεν θα ήθελα να σχολιάσω τα επιμέρους γεγονότα, όπως πολύ σωστά και ο κ.Κασουλίδης τόνισε ότι μπορούν να δώσουν αφορμή για άλλου είδους αντιδράσεις, που δεν θα είχαν καμία σχέση με τις προθέσεις μας.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κύριε Υπουργέ, εάν ο κ.Ντεντάς επιβεβαιώσει τις προβλέψεις και εμφανιστεί στη Νέα Υόρκη με τις ίδιες αδιάλλακτες θέσεις για την αναγνώριση του ψευδοκράτους και όλα τα άλλα. Πόσο είναι διατεθειμένη η Κυβέρνηση της Κύπρου να παραμείνει και να νομιμοποιεί μια διαδικασία η οποία το μόνο αντικείμενο που θα έχει, θα είναι η αλλαγή του status του Ντενκτάς.

Ι.ΚΑΣΟΥΛΙΔΗΣ: Η μεν ερώτηση είναι λογική, αλλά στην πολιτική και στη διπλωματία το πιο σοφό είναι να μην δένεις τα χέρια σου πρόωρα. Είναι σωστό να αξιολογείς παρ' όλες τις προβλέψεις υπάρχουν και τα αναπάντεχα. Οι Αγγλοι λένε "the .... is .... " επομένως δεν αναμένω ότι θα αλλάξει η τουρκική στάση εκ των προτέρων και ως έτυχε. Μια τουρκική στάση αν θα αλλάξει, θα αλλάξει στην τράπεζα των διαπραγματεύσεων.

Επομένως υπό το φως των εξελίξεων, θα είναι και η απόφαση που θα πάρουμε εκείνη τη δεδομένη στιγμή. Δεν θέλω εκ των προτέρων να προκαταλαμβάνω την πλευρά μας με αποφάσεις, οι οποίες θα της δένουν και τα χέρια.

ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Ευχαριστούμε.