Το Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού (Σ.Α.Ε.) το οποίο στηρίζεται στην εξουσιοδότηση του άρθρου 108 του Συντάγματος το οποίο επιτάσει / υποχρεώνει την Ελληνική Πολιτεία να "μεριμνά για τη ζωή του απόδημου Ελληνισμού και τη διατήρηση των δεσμών του με την μητέρα - πατρίδα".
Το Σ.Α.Ε. ως πρώτος, κορυφαίος και οικουμενικός θεσμός της αυτοοργάνωσης του Απόδημου Ελληνισμού καλείται με το εκλεγόμενο Προεδρείο του και τη Συνέλευσή του - που η πρώτη οργανωτική διάσκεψη πραγματοποιείται στη Θεσσαλονίκη από 29/11/5 έως 8/12/95 - να συμβάλλει αποτελεσματικά στην υλοποίηση από κοινού με την ελληνική πολιτεία του στόχου του άρθρου 108 και να διατηρεί τον Ελληνισμό της διασποράς ενεργό και συντονισμένο.
Με βάση τη νομοθετική εξουσιοδότηση - πρόκειται για την ανάδειξη του Σ.Α.Ε. σε κορυφαίο όργανο της πολιτείας - του άρθρο 17 του ν.1867/89 η ομάδα εργασίας των Συνταγματολόγων - Διεθνολόγων υπό την προεδρία του Υφυπουργού κ. Γρ. Νιώτη σε συνεργασία με τη Γ.Γ.Α.Ε., προχώρησε στην επεξεργασία του σχεδίου Προεδρικού Διατάγματος, το οποίο υποβλήθηκε ήδη στη "Διακομματική Κοινοβουλευτική Επιτροπή για την Έρευνα του Ελληνισμού της Διασποράς" της Βουλής των Ελλήνων και μετά την έγκριση του Συμβουλίου Επικρατείας υπεγράφη από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Κωστή Στεφανόπουλο την 30/5/95.
Σύμφωνα με τις ρυθμίσεις του Π.Δ. αυτού αναμένεται να λειτουργήσουν με συγκεκριμένα κριτήρια η Συνέλευση του Σ.Α.Ε. η οποία καλείται να επιτελέσει τους σκοπούς και τους στόχους που προβλέπονται στον ανωτέρω νόμο και συγκεκριμενοποιούνται με το ίδιο το Π.Δ. (βλέπε Παράρτημα "Κείμενο Προεδρικού Διατάγματος").
Το όργανο αυτό (Σ.Α.Ε.), αντιδιαστέλλεται από πολλά άλλα ξένα πρότυπα και κυρίως το Γαλλικό, με το οποίο οι εκλεγμένοι εκπρόσωποι συμμετέχουν στα νομοθετικά σώματα της Γαλλικής Δημοκρατίας. Συγκεκριμένα το τελευταίο επιτρέπει ακόμα και την εκλογή Γερουσιαστών από τις υπερπόντιες χώρες.
Το ΣΑΕ υποστηρίζεται στα πλαίσια του Π.Δ. από τη Γενική Γραμματεία Απόδημου Ελληνισμού, ενώ στοχεύεται στην ολοκληρωμένη μορφή των Θεσμικών Δικτύων να υποστηρίζεται από το "Ίδρυμα του Κοινοβουλίου του Ελληνισμού" που θα στηρίζει γραμματειακά την Παγκόσμια Συνέλευση του Ελληνισμού.
Ειδικώτερα με το Π.Δ. καθιερώνεται ως ανώτατο όργανο του ΣΑΕ,
Η Συνέλευσή του, η οποία συνέρχεται κατά τακτά χρονικά διαστήματα, ετησίως ή ανά διετία στην έδρα του Συμβουλίου, που καθορίζεται η Θεσσαλονίκη.
Επίσης στο Π.Δ., αρθρώνονται οι σκοποί του Σ.Α.Ε. και προβλέπονται η σύνθεση και οι διαδικασίες επιλογής εκπροσώπων του στη βάση συγκεκριμένων κριτηρίων που βασίζονται στην αρχή του σεβασμού της υφισταμένης δομής του Ελληνισμού σε κοινότητες, κληρικολαϊκές κοινότητες, συλλόγους, οργανώσεις στρατηγικής σημασίας κ.λ.π.
Το εκλεγμένο από τη Συνέλευση Προεδρείο, επιφορτίζεται να εξασφαλίζει τη τυπική παρουσία του Σώματος και να αποτελεί το σταθερά διαβουλευόμενο όργανο των Αποδήμων με την Ελληνική Πολιτεία. Με το Π.Δ. το ΣΑΕ αποκτά ένα κατοχυρωμένο συμβουλευτικό ρόλο για την υλοποίηση των προνοιακών δεσμεύσεων της Ελληνικής Πολιτείας.
Έτσι η Ελληνική Πολιτεία έρχεται να καλύψει ένα διαπιστωμένο θεσμικό έλλειμα στην αυτοοργάνωση του Ελληνισμού.
Το Προεδρείο του Σ.Α.Ε. κατά το Π.Δ. διαθέτει τέσσερα (4) Περιφερειακά Σ.Α.Ε. (άρθρο 6) που είναι Αμερικής, Ευρώπης, Ασίας-Αφρικής και Ωκεανίας.
Με το άρθρο 9, κατά τις εργασίες του Σ.Α.Ε. παρίσταται ο ΥΠΕΞ, ο ΥΦΥΠΕΞ, ο ΓΓΑΕ, εκπρόσωποι κομμάτων στο Ελληνικό και Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καθώς και εκπρόσωποι του Κοινοβουλίου της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Οι αποφάσεις προβλέπεται να λαμβάνονται με πλεοψηφία τόσο σε κεντρικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο.
Σύμφωνα με το Π.Δ. το Πρεδρείο του Σ.Α.Ε. κοινοποιεί τα πρακτικά των συνεδριάσεών του και ανακοινώνει τα συμπεράσματα στον Πρόεδρο της Βουλής των Ελλήνων για τη συμπερίληψή τους ενδεχομένως στην ετήσια συζήτηση για την κατάσταση του Έθνους.
Με το θεσμό του "Κοινοβουλίου του Ελληνισμού" (ή της Παγκόσμιας Συνέλευσης του Ελληνισμού) ολοκληρώνεται το περιεχόμενο στη βάση της συνταγματικής επιταγής του άρθρου 1 παράγραφος 3, "Άπασαι εξουσίαι πηγάζουν εκ του Λαού και υπάρχουν υπέρ αυτού και του Έθνους, ασκούνται δε καθ΄όν τρόπον ορίζει το Σύνταγμα".
Έτσι προωθείται στη βάση η συσπείρωση και ενεργοποίηση των κορυφαίων δυνάμεων του Ελληνισμού προκειμένου να στηριχθούν οι στόχοι του Εθνους.
Ο θεσμός του Κοινοβουλίου του Ελληνισμού / Παγκόσμιας Συνέλευσης προβλέπεται σε ένα σχέδιο Νόμου το οποίο έχει ήδη υποβληθεί στη Βουλή των Ελλήνων για τη σχετική μελέτη και επεξεργασία. Το σχέδιο κινείται στα πλαίσια ενός Forum το οποίο αποτελεί μία ξεχωριστή άσκηση σε οικουμενικό πεδίο του δικαιώματος του συνέρχεσθαι.
Πρόκειται δηλαδή για το θεσμοποιημένο Συνέδριο του Ελληνισμού με το οποίο τόσο από τον τρόπο συγκρότησής του - μέσα από τομείς δραστηριότητας των εκπροσώπων του Ελληνισμού όσο και από την εθνική του σημασία και εμβέλεια για τη υλοποίηση των εθνικών του αποστολών επιβάλεται να ρυθμισθεί από τον εθνικό νομοθέτη.
Η Ελληνική Πολιτεία από την πλευρά της μέσω του Ιδρύματος του Κοινοβουλίου του Ελληνισμού - που θα στηρίξει και την Παγκόσμια Συνέλευση παρέχει την απαραίτητη οργανωτική, λειτουργική, λογιστική, οικονομική και άλλη υποστηριξη προκειμένου το Σ.Α.Ε. να ασκήσει αποτελεσματικά το συμβουλευτικό του ρόλο.
Το Ίδρυμα που θα λειτουργεί ως υποστηρικτικός μοχλός των δραστηριοτήτων της Παγκόσμιας Συνέλευσης, θα είναι στην ολοκληρωμένη του μορφή και για το Σ.Α.Ε.
Έδρα του ΚΤΕ/ΠΣΕ προβλέπεται, όπως και στο Σ.Α.Ε., να είναι η Θεσσαλονίκη σε χώρο που έχει ήδη εξευρεθεί σε συνεργασία με την Εθνική Τράπεζα για να στεγάσει τις υπηρεσίες που θα στελεχώσουν τα δύο θεσμικά όργανα (συμπεριλαμβανομένου και του "Ληξιαρχείου του Ελληνισμού").
Ως προς τη συγκρότησή του, η ΠΣΕ-Κοινοβούλιο του Ελληνισμού, θα ακολουθεί ορισμένες πάγιες αρχές και κριτήρια ως εξής:
Ένα μεγάλο μέρος θα επιλέγεται μέσα από τις διαδικασίες αυτοοργάνωσης του Απόδημου Ελληνισμού (Σ.Α.Ε.).
Ένα άλλο μέρος, θα επιλέγεται από τα Κοινοβούλια της Ελλάδος και της Κύπρου για να συμπεριλάβει ελληνικής και κυπριακής ιθαγένειας εκπροσώπους.
Μια τρίτη κατηγορία εκπροσώπων είναι οι αριστίνδην, με κριτήριο της εμβέλεια και δράση τους θα καλούνται μέσω των αρμοδίων κοινοβουλευτικών επιτροπών, για να συμμετάσχουν στις εργασίες της Συνέλευσής του, κορυφαίες εκφράσεις του Ελληνισμού (δηλ.προσωπικότητες από τον πνευματικό, επιστημονικό, επιχειρηματικό, καλλιτεχνικό και παραγωγικό χώρο).
Στις τρεις παραπάνω κατηγορίες προστίθενται τα προσκαλούμενα και τιμώμενα πρόσωπα, το ίδιο προβλέπεται και για το ΣΑΕ - προσωπικότητες - που κατέχουν κυβερνητικά ή άλλα αξιώματα φίλων τρίτων χωρών.
Οργανωτικά, το ΚΤΕ/ΠΣΕ, θα συγκαλείται κάθε δύο χρόνια, και προβλέπεται να λειτουργεί ως Ολομέλεια και σε Τμήματα, στηριζόμενα από ειδικές επιτροπές που συνδέονται με την υλοποίηση των επιμέρους δικτύων του ελληνισμού.
Αποστολή του ΚΤΕ/ΠΣΕ είναι η μελέτη και διατύπωση προτάσεων και ψηφισμάτων - συμπερασμάτων για θέματα που αφορούν τον Ελληνισμό και τον τρόπο διατήρησης των δεσμών του με την μητέρα - πατρίδα.
Τέλος, στις βασικές αρχές δομής του νέου θεσμού προβλέπεται ότι το ΚΤΕ/ΠΣΕ θα εκλέγει ένα ευέλικτο προεδρείο και θα λαμβάνει υπόψιν, στην συγκρότησή του την παγκόσμια διάταξη του Ελληνισμού.
Το Κοινοβούλιο του Ελληνισμού, θα αποτελεί πολιτειακό ή κρατικό όργανο. Έτσι, δεν έρχεται σε αντίθεση με τα άλλα υφιστάμενα εντός της Ελληνικής Επικράτειας πολιτικά ή διοικητικά όργανα και κυρίως, δεν θα έρχεται σε σύγκρουση με τη διεθνή έννομη τάξη. Και δεν υπεισέρχεται στις εσωτερικές υποθέσεις των τρίτων χωρών.
Τέλος πορίσματα ή συμπεράσματα των εργασιών της Παγκόσμιας Συνέλευσης, θα υποβάλλονται στο Προεδρείο της Βουλής των Ελλήνων.