Συνέντευξη στη δημοσιογράφο κα Ειρήνη Καρανασοπούλου
Περιοδικό ΑΓΟΡΑ
Σεπτέμβριος 2000
«Κλίμα ασφάλειας στα Βαλκάνια για τις επιχειρήσεις»
«Η ουσιαστική βελτίωση στα ελληνοτουρκικά θα πάρει χρόνο»
Τρεις προϋποθέσεις για την παραμονή της χώρας μας στην «πρώτη ταχύτητα» θέτει η αναπληρώτρια Υπουργός Εξωτερικών κα Ελισάβετ Παπαζώη : α) τη διατηρησιμότητα των επιτευγμάτων της ελληνικής οικονομίας και την ουσιαστική της σύγκλιση, β) την προσαρμογή της ελληνικής κοινωνίας στα ευρωπαϊκά πρότυπα και γ) την ουσιαστική συμμετοχή της χώρας μας στις ευρωπαϊκές διαδικασίες.
Για την προοπτική βελτίωσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων, η κ. Παπαζώη εμφανίζεται εξαιρετικά συγκρατημένη, τονίζοντας πως η «ουσιαστική βελτίωση θα πάρει χρόνο».
Στον τομέα της οικονομικής διπλωματίας, η κα Παπαζώη επιβεβαιώνει πως «βασικός στόχος της εξωτερικής μας πολιτικής είναι η διαμόρφωση σχέσεων και περιβάλλοντος συνεργασίας με όλες τις χώρες της περιοχής, η δημιουργία με άλλα λόγια των αναγκαίων πολιτικών προϋποθέσεων για να μπορέσουν οι ελληνικές επιχειρήσεις να δραστηριοποιηθούν σε κλίμα ασφάλειας».
Ένα χρόνο μετά την έναρξη της Ελληνοτουρκικής προσέγγισης, που ξεκίνησε με τους σεισμούς, διαπιστώνουμε ότι τα πράγματα έχουν οδηγηθεί σε μια ελαφρά στασιμότητα. Και ότι τα ουσιαστικά προβλήματα μεταξύ των δύο χωρών εξακολουθείτε και εσείς και η άλλη πλευρά να μην τα ακουμπάτε. Αυτό που οφείλεται μήπως εξακολουθείτε να προσμετράτε το «πολιτικό κόστος» μιας ριζικής λύσης των ελληνοτουρκικών ;
Η ουσιαστική βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων θα πάρει χρόνο. Θα απαιτηθεί υπομονή και ψυχραιμία για τις δύσκολες περιόδους. Δεν πρέπει όμως να παραβλέπουμε το γεγονός ότι άνοιξε ένας δρόμος για την αποτροπή της μόνιμης σχεδόν έντασης που επικρατούσε τα τελευταία χρόνια.
Δεν αρκεί βέβαια το καλό κλίμα που διαμορφώθηκε για να λύσουμε τα μεγάλα ζητήματα. Είναι όμως και λάθος να το υποτιμούμε. Γιατί αυτό ακριβώς το νέο κλίμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις απελευθέρωσε κοινωνικές δυνάμεις στις δύο χώρες, που ήλθαν σε επικοινωνία μεταξύ τους, συνεργάστηκαν, αναζήτησαν αυτά που ενώνουν τους δύο λαούς.
Είναι επίσης σημαντικό ότι ζητήματα καθημερινών σχέσεων με τη γειτονική χώρα που παρέμεναν άλυτα, θα αντιμετωπιστούν με τις εννέα συμφωνίες «χαμηλής πολιτικής» ή πιο σωστά αμοιβαίου συμφέροντος. Συμφωνίες που θα επιτρέψουν την ενεργοποίηση σημαντικών δυνάμεων από τις δύο χώρες σε θέματα οικονομίας, πολιτισμού, τουρισμού, περιβάλλοντος κ.α.
Πως σας ακούγεται η άποψη που λέει ότι η λύση του Κυπριακού δεν πρόκειται να υπάρξει παρά μόνον όταν η Κύπρος θα είναι προ των πυλών –κυριολεκτικά – της Ευρωπαϊκής Ένωσης;
Η ενταξιακή πορεία της Κυπριακής Δημοκρατίας ενεργεί και θα ενεργήσει και στο προσεχές μέλλον καταλυτικά για την επίλυση και του πολιτικού προβλήματος. Η προοπτική ένταξής της στην ΕΕ ανατρέπει τη στρατηγική ομηρίας που η Τουρκία έχει επιλέξει να επιβάλλει εδώ και 26 χρόνια στην Κύπρο. Αυτή η ίδια η ενταξιακή πορεία προκάλεσε τη διεθνή κινητικότητα όχι μόνο στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και των Ηνωμένων Εθνών.
Συγχρόνως όμως η ευρωπαϊκή πορεία της Κύπρου προκαλεί ζυμώσεις στο εσωτερικό της Τουρκοκυπριακής Κοινότητας και ενισχύει τις φωνές εκείνες που συνειδητοποιούν την αδιέξοδη Τουρκική πολιτική. Κανείς –ούτε και οι Τουρκοκύπριοι πολίτες- δεν μπορεί να παραβλέψει ότι η Κύπρος είναι σήμερα μια δημοκρατία που ο λαός της ευημερεί και που οι μελλοντικές της προοπτικές και σε σχέση με την ένταξή της στην ΕΕ είναι άριστες.
Η προοπτική ένταξης της Κύπρου στην ΕΕ καθορίζει επίσης το πλαίσιο των δυνατών λύσεων για το Κυπριακό. Οι προτάσεις Ντεκτάς όχι μόνο έρχονται σε αντίθεση με τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ αλλά και με το Κοινοτικό Δίκαιο. Η όποια λύση του Κυπριακού θα πρέπει να είναι σύμφωνη με το Κοινοτικό πλαίσιο. Η σταδιακή υιοθέτηση και εφαρμογή του κοινοτικού κεκτημένου από την Κυπριακή Δημοκρατία μπορεί να δώσει απάντηση σε πολλές πτυχές του πολιτικού προβλήματος (ελεύθερη διακίνηση, δικαίωμα εγκατάστασης, περιουσίες κλπ).
Τα Συμπεράσματα του Ελσίνκι αποσυνδέουν την ένταξη της Κύπρου από την επίλυση του πολιτικού προβλήματος. Αυτή η παράμετρος δεν μπορεί να αγνοηθεί επί μακρόν από την Τουρκική και Τ/Κ πλευρά.
Πως προβλέπετε ότι θα εξελιχθεί η υπόθεση της εταιρικής σχέσης Τουρκίας – Ευρωπαϊκής Ένωσης
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ελσίνκι διαμόρφωσε το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα κινηθεί η ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας τα επόμενα χρόνια. Πρέπει εδώ να διευκρινιστεί ότι για την Τουρκία δεν έχουν ξεκινήσει διαπραγματεύσεις ένταξης, όπως ισχύει για τις υπόλοιπες 12 υποψήφιες, επειδή δεν πληροί βασικά οικονομικά και πολιτικά κριτήρια (Κριτήρια Κοπεγχάγης).
Το Νοέμβριο το Συμβούλιο Υπουργών θα συζητήσει το κείμενο της εταιρικής σχέσης, στη βάση σχετικής πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Έχουμε διαμορφώσει μια ξεκάθαρη πολιτική, για την οποία ενημερώνουμε τα κράτη μέλη και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Οι κατηγορίες σε βάρος της Ελλάδας, για τις κακές – ανύπαρκτες, για να είμαι ακριβής- επιδόσεις της στο θέμα της καταπολέμησης της τρομοκρατίας, πόσο έχουν βλάψει την εξωτερική μας πολιτική ;
Παρά το γεγονός ότι τα τελευταία 25 χρόνια, γνωρίσαμε και στην Ελλάδα πολύ δυσάρεστες τρομοκρατικές ενέργειες, κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει σοβαρά ότι η Ελλάδα είναι μία από τις πλέον ασφαλείς ευρωπαϊκές χώρες. Όχι μόνο για τους πολίτες της, αλλά και για τους ξένους που την επισκέπτονται, που ζουν και εργάζονται εδώ. Τα ίδια τα στοιχεία και η σύγκρισή τους με τα στοιχεία άλλων χωρών το αποδεικνύουν. Δεν μπορούμε, κατά συνέπεια, να απολογούμαστε για κατηγορίες πού πολλές φορές παίρνουν τη μορφή υστερικών κραυγών και υποκρύπτουν ίσως και σκοπιμότητες. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι δεν πρέπει να δυναμώσουμε την προσπάθειά μας για την αντιμετώπιση του φαινομένου της τρομοκρατίας.
Οι αρμόδιες υπηρεσίες, οργανώνονται και εκσυγχρονίζονται, ώστε να είναι σε θέση να δρουν αποτελεσματικά. Απαιτείται ευρύτερη συνεργασία. Έχουμε διευρύνει το πλαίσιο συνεργασίας με τους κοινοτικούς μας εταίρους, με τις ΗΠΑ, με τις χώρες των Βαλκανίων. Πρόσφατα πήραμε με την Μεγάλη Βρετανία κοινή πρωτοβουλία στο πλαίσιο της Ε.Ε. για τον συντονισμό των πολιτών μας ενάντια στην τρομοκρατία.
Η ισχυρή διεθνής εικόνα της χώρας που με τόση προσπάθεια έχουμε τα τελευταία χρόνια διαμορφώσει δεν πρέπει να αμαυρώνεται από μεμονωμένες τρομοκρατικές ενέργειες που καταδικάζονται από το σύνολο του ελληνικού λαού. Για αυτό θα συνεχίσουμε με αποφασιστικότητα και ψυχραιμία την προσπάθεια για την καταπολέμηση του φαινομένου της τρομοκρατίας.
Γίνεται συχνά λόγος για την «πολιτιστική διπλωματία» και για τη «διπλωματία των πολιτών». Για την οικονομική διπλωματία, τι προοπτικές υπάρχουν ; Και οι επιχειρηματίες πόσο μπορούν να στηρίζονται σε σας στις προσπάθειές τους να ανοιχθούν και πέραν των ελληνικών συνόρων ;
Έχουμε πλήρη συνείδηση της αναγκαιότητας άσκησης οικονομικής διπλωματίας, σήμερα στη εποχή της παγκοσμιοποίησης και της διεθνοποίησης της οικονομίας. Συνείδηση την οποία συμμερίζονται πλήρως οι Έλληνες διπλωμάτες.
Είναι κοινός τόπος ότι οι διμερείς και οι πολυμερείς σχέσεις, έχουν τουλάχιστον μια πτυχή οικονομική.
Η νέα διεθνής και περιφερειακή θέση της Ελλάδας ανοίγει νέους δρόμους για τις οικονομικές συναλλαγές και τη δραστηριοποίηση ελληνικών επιχειρήσεων στην περιοχή των Βαλκανίων αλλά και της Μεσογείου. Συγχρόνως όμως η οικονομική διπλωματία ανοίγει με τη σειρά της νέους δρόμους για την προώθηση των πολιτικών σχέσεων της χώρας μας. Είναι μια σχέση αμφίδρομη.
Οι έλληνες επιχειρηματίες, οι οποίοι έχουν αναλάβει σημαντικές πρωτοβουλίες, κυρίως στο χώρο των Βαλκανίων, καλούνται να αποδείξουν ότι γνωρίζουν να αξιοποιούν το διεθνές περιβάλλον,. Πιστεύω ότι οι προοπτικές που διανοίγονται είναι σημαντικές για τους έλληνες επιχειρηματίες και αποτελεί ιστορική ευκαιρία η αξιοποίησή τους.
Η Κυβέρνηση από την πλευρά της έχει διαμορφώσει ένα λειτουργικό πλαίσιο κινήτρων για την υποστήριξη της ελληνικής επιχειρηματικής δραστηριότητας στο εξωτερικό. Βασικός όμως στόχος της εξωτερικής μας πολιτικής είναι η διαμόρφωση σχέσεων και περιβάλλοντος συνεργασίας με όλες τις χώρες της περιοχής, η δημιουργία με άλλα λόγια των αναγκαίων πολιτικών προϋποθέσεων για να μπορέσουν οι ελληνικές επιχειρήσεις να δραστηριοποιηθούν σε κλίμα ασφάλειας.
Θα ήθελα εδώ να αναφερθώ στην πρόσφατη συνάντηση εκπροσώπων του επιχειρηματικού κόσμου με Έλληνες Πρέσβεις που υπηρετούν στο εξωτερικό. Ανεξάρτητα από την προσφορά των εμπορικών ακολούθων, έγινε σαφές ότι οι επικεφαλής των Διπλωματικών μας Αντιπροσωπειών στο εξωτερικό ασχολούνται προσωπικά με τις δυνατότητες ελληνικής διείσδυσης σε νέες αγορές και μπορούν να προσφέρουν σημαντικές υπηρεσίες υπό την προϋπόθεση ότι ο επιχειρηματικός κόσμος θα απευθύνεται σε αυτούς έγκαιρα ζητώντας συγκεκριμένα στοιχεία. Δεν είναι λίγα τα παραδείγματα άριστης και επιτυχημένης συνεργασίας του επιχειρηματικού κόσμου με τους Διπλωμάτες μας.
Στα πλαίσια της συνάντησης αυτής εξετάστηκε επίσης το ζήτημα της ενημέρωσης των επιχειρηματιών, καθώς φαίνεται πως η ενημέρωση που στέλνουν οι Πρεσβείες μας μέσω των Επιμελητηρίων δεν φθάνει στους αποδέκτες της.