ΣΧΟΛΙΟ Της ΜΑΡΙΑΣ ΚΑΤΣΟΥΝΑΚΗ (28-12-99)

Λάμψεις και σκιές...

Το 1999 αδικήθηκε. Καταναλώθηκε βιαστικά, καταγράφηκε στη μνήμη συνοπτικά ως προθάλαμος του 2000. Αντιμετωπίστηκε σχεδόν σαν ημερολογιακό εμπόδιο που καθυστερεί την έλευση της νέας χιλιετίας. Και τώρα; Τώρα που μόνο τρεις ημέρες μεσολαβούν από το «γύρισμα του αιώνα», η χρονιά μοιάζει με μισοτελειωμένη φράση. Ο κορεσμός διεθνής. Πέφτουν οι τιμές στα ξενοδοχεία, τα πολυτελή γεύματα γίνονται πιο προσιτά, ο εορτασμός αναπροσαρμόζεται, οι εμπνευστές του προσπαθούν να διατηρήσουν την ψυχραιμία τους. Λίγο πριν από το νήμα, η ανθρωπότητα φαίνεται να διστάζει· επιβραδύνει· αμφιβάλλει· ίσως και να φοβάται. Ο λογαριασμός χαώδης, μπερδεμένος. Πρόσωπα που ξαναβγαίνουν στην επιφάνεια, αναμοχλεύσεις, αποτιμήσεις, αποδόσεις λογαριασμών, προοπτικές. Μελαγχολία και αισιοδοξία βαδίζουν χέρι χέρι. Μοιραία, λοιπόν, η εορταστική ατμόσφαιρα δεν είναι ανέφελη. Μοιραία, η αρχική φόρα προσκρούει σε μια δεύτερη σκέψη, που δεν ανακουφίζεται από τις προβλέψεις επιτηδείων και αυτοσχέδιων «μάγων» οι οποίες πλεονάζουν τις μέρες αυτές. Από την άλλη, το άγνωστο σαγηνεύει. Αρκεί να παραμείνει άγνωστο. Γιατί αν του προσδώσουμε σχήμα, χρώμα, γεύση, οσμή, αν, εν ολίγοις, το κλείσουμε μέσα σε ένα «εορταστικό πακέτο» τότε εξατμίζεται η αναμονή και θριαμβεύει η κατανάλωση. Και όταν και αυτή κορεστεί, τι απομένει; Επιστρατεύτηκαν ακόμη και ποιητές, στοχαστές, διανοητές, έτσι ώστε καμιά σκέψη μας να μην παραμείνει «άστεγη». Καμιά θλίψη να μη μείνει ανομολόγητη, κανένα συναίσθημα απροσδιόριστο. «Ειδικοί» και «αρμόδιοι», χωρίς συγκεκριμένο τίτλο αυτή τη φορά, έχουν ξαμολυθεί να καλύψουν κάθε ανάγκη, να δώσουν απάντηση σε κάθε προβληματισμό. Ας βαδίσουμε ήσυχοι, λοιπόν. Ας απολαύσουμε τη φωτοστεφανωμένη Αθήνα, με τα χιλιάδες λαμπιόνια να συναγωνίζονται ισότιμα την ακτινοβολία των άλλων ευρωπαϊκών πρωτευουσών, ας αφοσιωθούμε στα απλά και ασήμαντα που γεμίζουν την ημέρα και ρυθμίζουν την καθημερινότητά μας. Στη μικρή «δική» μας κλίμακα, που εξαιρείται από τα μεγάλα και σημαντικά και που παρακολουθεί από απόσταση τις εξελίξεις. Ο μικρόκοσμος του 1999 θα μεταφερθεί στον επόμενο χρόνο, εμπλουτισμένος με ιστορίες, αφηγήσεις, στιγμιότυπα, βεβαρημένα από την αίγλη του «τέλους» και τη φιλαρέσκεια του επερχόμενου «νέου». Το φως της πανηγυρικής αυτής ημέρας, «πρωτόκλητης και αρχετυπικής», έχει καταγράψει ο Ανδρέας Εμπειρίκος τριάντα χρόνια πριν ηχήσουν οι σάλπιγγες του «μιλένιουμ», σε στίχους στιβαρούς και νικηφόρους: «Βαρύγδουπος κισσοστεφής προβαίνει / Θανάτω θάνατον πατήσας / Ο νέος αιών». Τίτλος: «Η σήμερον ως αύριον και ως χθες».