ΤΗΛΕΜΑΧΟΣ (16-12-99)

Στη σκιά της «επικαιρότητας»
Θα προτιμούσα να βλέπω τους δασκάλους των νέων παιδιών και τους ανθρώπους του πνεύματος να προσφέρουν τις γνώσεις τους για ένα διάλογο που να αφορά το μέλλον, το επίπεδο του πολιτισμού· για ένα διάλογο που θα συγκεντρώνει το ενδιαφέρον στα εφόδια με τα οποία αυτή η χώρα προχωρεί σε έναν κόσμο καινούργιο, και όχι να γίνονται λάβροι υπερασπιστές εκείνων των τηλεοπτικών μεθόδων, που οδηγούν αυτή εδώ την κοινωνία να καταναλώνει παθητικά εικόνες του χειρότερου εαυτού της. Γι' αυτό και βρήκα σπουδαία την επιλογή του «Παρασκηνίου» (ΝΕΤ) να αφιερώσει την προχθεσινή εκπομπή στους δύο βραβευμένους με Νόμπελ σταθμούς της ελληνικής ποίησης, στο έργο του Ελύτη και του Σεφέρη. Μίλησαν γι' αυτό άνθρωποι που έχουν να επιδείξουν σπουδαίο έργο στο χώρο της ποίησης, ο Χάρης Βλαβιανός, που εκτός από ποιητής ο ίδιος είναι και εκδότης του περιοδικού «Ποίηση», ο δικός μας Παντελής Μπουκάλας και ακόμη ο καθηγητής νεοελληνικής φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης Ευριπίδης Γαραντούδης και ο συνάδελφός του στο Πανεπιστήμιο Κύπρου Μιχάλης Πιερής. Μέσα στους θαμπωμένους καιρούς από φανταχτερές ασημαντότητες έμοιαζε με σκανδαλώδη πολυτέλεια αυτή η διείσδυση της τηλεοπτικής κάμερας σε ένα χώρο κατεξοχήν αντιτηλεοπτικό, όπως είναι η ποίηση και ο λόγος που την αφορά. Παρόλο που η σκηνοθεσία της εκπομπής επέλεξε να ακολουθήσει μια κλασική, στατική μέθοδο, με την κάμερα να καταγράφει μονολόγους κάνοντας το περιεχόμενο περισσότερο δυσπρόσιτο για τους μη μυημένους, τουλάχιστον αναδείχθηκε το γεγονός ότι υπάρχουν χώροι όπου η ανθρώπινη αγωνία εκφράζεται μέσα από δρόμους του πνεύματος. Σε τέτοιες εποχές, όμως, επιβάλλεται η τηλεόραση που τους πλησιάζει να εμπνέεται δημιουργικά από αυτούς αντί να ακολουθεί ένα ξεπερασμένο τελετουργικό τηλεοπτικής διεκπεραίωσης. Αυτός ο αιώνας, πάντως, κλείνει για τη χώρα μας αναδεικνύοντας σε κορυφαίο πρόβλημα αυτό που έθεσε η εξέλιξη της τεχνολογίας σε όλον τον κόσμο και έγινε η αφορμή για έναν παγκόσμιο προβληματισμό. Απλώς η δυσλειτουργία των θεσμών και η έλλειψη δημοκρατικών αυτοματισμών τού έδωσαν το αληθινά τρομακτικό του μέγεθος, αυτό που σε άλλες κοινωνίες έμεινε απλώς ως υποψία ή ως μελλοντική απειλή. Η πρωτόγονη μορφή του τηλεοπτικού πεδίου αποκάλυψε πως ούτε η πολιτική ούτε η κοινωνία κατά συνέπεια επέδειξαν απέναντι στο τηλεοπτικό θαύμα την ενήλικη ωριμότητα που απαιτούν οι νέες συνθήκες της τεχνολογίας. Για παράδειγμα, ανακαλύψαμε «ξαφνικά» τους νόμους, ανακαλύψαμε πως υπάρχουν θεσμοί, οι οποίοι λειτουργούσαν σε ένα είδος μιντιακού περιθωρίου, άρα είχε δημιουργηθεί η εντύπωση πως δεν εκπληρώνουν το έργο που τους έχει ανατεθεί, με φυσική συνέπεια να έχει η εκάστοτε κυβερνητική εξουσία το πεδίο της παρέμβασης ελεύθερο με άλλοθι την υποτιθέμενη μη παραγωγή έργου και υπό το πρόσχημα της προστασίας τους. Αυτό που θα έπρεπε να μας απασχολήσει είναι ότι στράφηκαν σε αυτούς οι προβολείς της δημοσιότητας με αφορμή τα τριανταφυλλοπουλικά πυροτεχνήματα. Ετσι ακούσαμε από τον κ. Μανιτάκη, τον αναπληρωτή πρόεδρο του υπό διάλυση ΕΣΡ, που ήταν καλεσμένος στην εκπομπή «Επιθέσεις» του Θοδωρή Ρουσσόπουλου προχθές, ότι με τα ζητήματα που μας απασχολούν σήμερα έχει ασχοληθεί ήδη το Συμβούλιο, και υπάρχουν αποφάσεις του που μιλούν μάλιστα για τηλεοπτικό λιθοβολισμό, με αφορμή άλλες τηλεοπτικές εκπομπές διαπόμπευσης προσώπων. Ενα επιπλέον πρόβλημα, λοιπόν, που αποκάλυψαν οι τριανταφυλλοπουλιάδες, σημαντικότερο και από τις ίδιες, είναι η σκιά που συντηρεί γύρω από την καρδιά της πολιτικής, από τη λειτουργία των θεσμών της δημοκρατίας μια πύρινη επικαιρότητα, που αναδεικνύει τις κουτσομπολίστικες λεπτομέρειες των γεγονότων και τις θεαματικές αλλά ανούσιες κόντρες προσώπων.
Γράφει η Πόπη Διαμαντάκου

	ΤΗΛΕΜΑΧΟΣ (16-12-99)
Στη σκιά της «επικαιρότητας»	Θα προτιμούσα να βλέπω τους δασκάλους των νέων παιδιών και τους ανθρώπους του πνεύματος να προσφέρουν τις γνώσεις τους για ένα διάλογο που να αφορά το μέλλον, το επίπεδο του πολιτισμού· για ένα διάλογο που θα συγκεντρώνει το ενδιαφέρον στα εφόδια με τα οποία αυτή η χώρα προχωρεί σε έναν κόσμο καινούργιο, και όχι να γίνονται λάβροι υπερασπιστές εκείνων των τηλεοπτικών μεθόδων, που οδηγούν αυτή εδώ την κοινωνία να καταναλώνει παθητικά εικόνες του χειρότερου εαυτού της. Γι' αυτό και βρήκα σπουδαία την επιλογή του «Παρασκηνίου» (ΝΕΤ) να αφιερώσει την προχθεσινή εκπομπή στους δύο βραβευμένους με Νόμπελ σταθμούς της ελληνικής ποίησης, στο έργο του Ελύτη και του Σεφέρη. Μίλησαν γι' αυτό άνθρωποι που έχουν να επιδείξουν σπουδαίο έργο στο χώρο της ποίησης, ο Χάρης Βλαβιανός, που εκτός από ποιητής ο ίδιος είναι και εκδότης του περιοδικού «Ποίηση», ο δικός μας Παντελής Μπουκάλας και ακόμη ο καθηγητής νεοελληνικής φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης Ευριπίδης Γαραντούδης και ο συνάδελφός του στο Πανεπιστήμιο Κύπρου Μιχάλης Πιερής. Μέσα στους θαμπωμένους καιρούς από φανταχτερές ασημαντότητες έμοιαζε με σκανδαλώδη πολυτέλεια αυτή η διείσδυση της τηλεοπτικής κάμερας σε ένα χώρο κατεξοχήν αντιτηλεοπτικό, όπως είναι η ποίηση και ο λόγος που την αφορά. Παρόλο που η σκηνοθεσία της εκπομπής επέλεξε να ακολουθήσει μια κλασική, στατική μέθοδο, με την κάμερα να καταγράφει μονολόγους κάνοντας το περιεχόμενο περισσότερο δυσπρόσιτο για τους μη μυημένους, τουλάχιστον αναδείχθηκε το γεγονός ότι υπάρχουν χώροι όπου η ανθρώπινη αγωνία εκφράζεται μέσα από δρόμους του πνεύματος. Σε τέτοιες εποχές, όμως, επιβάλλεται η τηλεόραση που τους πλησιάζει να εμπνέεται δημιουργικά από αυτούς αντί να ακολουθεί ένα ξεπερασμένο τελετουργικό τηλεοπτικής διεκπεραίωσης. Αυτός ο αιώνας, πάντως, κλείνει για τη χώρα μας αναδεικνύοντας σε κορυφαίο πρόβλημα αυτό που έθεσε η εξέλιξη της τεχνολογίας σε όλον τον κόσμο και έγινε η αφορμή για έναν παγκόσμιο προβληματισμό. Απλώς η δυσλειτουργία των θεσμών και η έλλειψη δημοκρατικών αυτοματισμών τού έδωσαν το αληθινά τρομακτικό του μέγεθος, αυτό που σε άλλες κοινωνίες έμεινε απλώς ως υποψία ή ως μελλοντική απειλή. Η πρωτόγονη μορφή του τηλεοπτικού πεδίου αποκάλυψε πως ούτε η πολιτική ούτε η κοινωνία κατά συνέπεια επέδειξαν απέναντι στο τηλεοπτικό θαύμα την ενήλικη ωριμότητα που απαιτούν οι νέες συνθήκες της τεχνολογίας. Για παράδειγμα, ανακαλύψαμε «ξαφνικά» τους νόμους, ανακαλύψαμε πως υπάρχουν θεσμοί, οι οποίοι λειτουργούσαν σε ένα είδος μιντιακού περιθωρίου, άρα είχε δημιουργηθεί η εντύπωση πως δεν εκπληρώνουν το έργο που τους έχει ανατεθεί, με φυσική συνέπεια να έχει η εκάστοτε κυβερνητική εξουσία το πεδίο της παρέμβασης ελεύθερο με άλλοθι την υποτιθέμενη μη παραγωγή έργου και υπό το πρόσχημα της προστασίας τους. Αυτό που θα έπρεπε να μας απασχολήσει είναι ότι στράφηκαν σε αυτούς οι προβολείς της δημοσιότητας με αφορμή τα τριανταφυλλοπουλικά πυροτεχνήματα. Ετσι ακούσαμε από τον κ. Μανιτάκη, τον αναπληρωτή πρόεδρο του υπό διάλυση ΕΣΡ, που ήταν καλεσμένος στην εκπομπή «Επιθέσεις» του Θοδωρή Ρουσσόπουλου προχθές, ότι με τα ζητήματα που μας απασχολούν σήμερα έχει ασχοληθεί ήδη το Συμβούλιο, και υπάρχουν αποφάσεις του που μιλούν μάλιστα για τηλεοπτικό λιθοβολισμό, με αφορμή άλλες τηλεοπτικές εκπομπές διαπόμπευσης προσώπων. Ενα επιπλέον πρόβλημα, λοιπόν, που αποκάλυψαν οι τριανταφυλλοπουλιάδες, σημαντικότερο και από τις ίδιες, είναι η σκιά που συντηρεί γύρω από την καρδιά της πολιτικής, από τη λειτουργία των θεσμών της δημοκρατίας μια πύρινη επικαιρότητα, που αναδεικνύει τις κουτσομπολίστικες λεπτομέρειες των γεγονότων και τις θεαματικές αλλά ανούσιες κόντρες προσώπων. Γράφει η Πόπη Διαμαντάκου