ΣΤΑΣΕΙΣ (16-12-99)

Κοσμικά
Είναι τόσο συχνά τα περιστατικά εξαπάτησης δεκάδων ανθρώπων από κάποιον επιτήδειο, εξόφθαλμα αγύρτη, ώστε να σκέφτεται κανείς μήπως πρέπει να δούμε την καλή τους πλευρά, να επινοήσουμε έστω μια καλή τους πλευρά, προς παρηγορίαν. Να πούμε δηλαδή ότι η ευκολία με την οποία δίνουμε σε παντελώς αγνώστους μας πέντε και δέκα και πενήντα εκατομμύρια ή τις μετοχές μας ή τα χωράφια μας, εν όψει κάποιου αδιευκρίνιστου μελλοντικού κέρδους, δεν αποτελεί τεκμήριο αφέλειας ή και νηπιότητας ούτε δείγμα της όρεξής μας να πλουτίσουμε γρήγορα και άκοπα, αλλά ακράδαντο πειστήριο απροσμέτρητης ψυχικής αγαθότητας και φυσικής καλοσύνης. Ανοιχτοχέρηδες μας θέλει η θρησκεία, και φιλότιμους η παράδοση· άρα; Στο καινούργιο επεισόδιο, παντως, κι αν όντως ισχύουν όσα ανακοίνωσε η αστυνομία για τη δράση της κοσμικογράφου, μάλλον δεν ήταν οι περί δευτέρου χιτώνος εκκλησιαστικές επιταγές εκείνες που διήγειραν τα φιλάνθρωπα αισθήματα όσων πείστηκαν να θαλασσοδανείσουν με δεκάδες εκατομμύρια μία κατ' ουσίαν άγνωστή τους. Πιο πιθανό φαίνεται να λειτούργησε στο νου τους σαν ατράνταχτο άλλοθι και σαν έξωθεν καλή μαρτυρία το γεγονός ότι η καταγγελλομένη ήταν δημόσιο πρόσωπο, τηλεοπτικό πρόσωπο· εμφανιζόταν σε μία από τις εκπομπές που περιλαβαίνουν σχεδόν αχάραγα τον κόσμο για να τον ξυπνήσουν με νταλκαδιασμένα τσιφτετέλια, ωροσκόπια και διαιτολόγια. Η εκεί παρουσία της, έστω σποραδική και μη πρωταγωνιστική, μεταφραζόταν σε πειστικότατη συστατική επιστολή. «Ε, δεν μπορεί, καλός άνθρωπος θα 'ναι και ειλικρινής για να 'ναι εκεί, μπροστά στα μάτια όλου του κόσμου...» Ή κάπως έτσι. Εστω και με αυτόν τον οικονομικά τσουχτερό τρόπο, λοιπόν, αντιληφθήκαμε πόσο μεγάλη και πόσο αποδοτική είναι η εξουσία του δημοσιογράφου, του τηλεοπτικού δημοσιογράφου κυρίως, αν όχι αποκλειστικά. Αυτή την εξουσία μερικοί τη μεταφράζουν σε αέρα υπεροχής, σ' εκείνο το αγέρωχο βλέμμα που έχουν όλοι όσοι ξέρουν (ή απλώς πιστεύουν) ότι τους αναγνώρισαν στην ταβέρνα, στην παραλία, στο θέατρο. Αλλοι, σαφέστερα υλόφρονες, δεν αρκούνται σ' αυτόν τον αέρα. Θέλουν κάτι χειροπιαστό, κάτι μετρήσιμο. Και το αποκτούν εξαργυρώνοντας τη δημόσια εικόνα τους, τη μικρή ή μέτρια φήμη τους. Φαντάζομαι πώς νιώθουν τώρα τα θύματα: όπως οι συνήθεις αυτόπτες μάρτυρες που, έκπληκτοι, λένε ότι τον ξέρανε τον τάδε, δεν είναι δυνατόν να έκανε κακό, «ήταν παιδί της γειτονιάς μας, εδώ δίπλα». Και η τηλεκοσμικογράφος, παιδί της γειτονιάς μας ήταν, εδώ δίπλα έμενε, μάλλον εδώ μέσα, στην τηλεόρασή μας, στο σπίτι μας. Πώς θα 'ταν δυνατόν να κάνει κακό;
Του ΠΑΝΤΕΛΗ ΜΠΟΥΚΑΛΑ

	ΣΤΑΣΕΙΣ (16-12-99)
Κοσμικά	Είναι τόσο συχνά τα περιστατικά εξαπάτησης δεκάδων ανθρώπων από κάποιον επιτήδειο, εξόφθαλμα αγύρτη, ώστε να σκέφτεται κανείς μήπως πρέπει να δούμε την καλή τους πλευρά, να επινοήσουμε έστω μια καλή τους πλευρά, προς παρηγορίαν. Να πούμε δηλαδή ότι η ευκολία με την οποία δίνουμε σε παντελώς αγνώστους μας πέντε και δέκα και πενήντα εκατομμύρια ή τις μετοχές μας ή τα χωράφια μας, εν όψει κάποιου αδιευκρίνιστου μελλοντικού κέρδους, δεν αποτελεί τεκμήριο αφέλειας ή και νηπιότητας ούτε δείγμα της όρεξής μας να πλουτίσουμε γρήγορα και άκοπα, αλλά ακράδαντο πειστήριο απροσμέτρητης ψυχικής αγαθότητας και φυσικής καλοσύνης. Ανοιχτοχέρηδες μας θέλει η θρησκεία, και φιλότιμους η παράδοση· άρα; Στο καινούργιο επεισόδιο, παντως, κι αν όντως ισχύουν όσα ανακοίνωσε η αστυνομία για τη δράση της κοσμικογράφου, μάλλον δεν ήταν οι περί δευτέρου χιτώνος εκκλησιαστικές επιταγές εκείνες που διήγειραν τα φιλάνθρωπα αισθήματα όσων πείστηκαν να θαλασσοδανείσουν με δεκάδες εκατομμύρια μία κατ' ουσίαν άγνωστή τους. Πιο πιθανό φαίνεται να λειτούργησε στο νου τους σαν ατράνταχτο άλλοθι και σαν έξωθεν καλή μαρτυρία το γεγονός ότι η καταγγελλομένη ήταν δημόσιο πρόσωπο, τηλεοπτικό πρόσωπο· εμφανιζόταν σε μία από τις εκπομπές που περιλαβαίνουν σχεδόν αχάραγα τον κόσμο για να τον ξυπνήσουν με νταλκαδιασμένα τσιφτετέλια, ωροσκόπια και διαιτολόγια. Η εκεί παρουσία της, έστω σποραδική και μη πρωταγωνιστική, μεταφραζόταν σε πειστικότατη συστατική επιστολή. «Ε, δεν μπορεί, καλός άνθρωπος θα 'ναι και ειλικρινής για να 'ναι εκεί, μπροστά στα μάτια όλου του κόσμου...» Ή κάπως έτσι. Εστω και με αυτόν τον οικονομικά τσουχτερό τρόπο, λοιπόν, αντιληφθήκαμε πόσο μεγάλη και πόσο αποδοτική είναι η εξουσία του δημοσιογράφου, του τηλεοπτικού δημοσιογράφου κυρίως, αν όχι αποκλειστικά. Αυτή την εξουσία μερικοί τη μεταφράζουν σε αέρα υπεροχής, σ' εκείνο το αγέρωχο βλέμμα που έχουν όλοι όσοι ξέρουν (ή απλώς πιστεύουν) ότι τους αναγνώρισαν στην ταβέρνα, στην παραλία, στο θέατρο. Αλλοι, σαφέστερα υλόφρονες, δεν αρκούνται σ' αυτόν τον αέρα. Θέλουν κάτι χειροπιαστό, κάτι μετρήσιμο. Και το αποκτούν εξαργυρώνοντας τη δημόσια εικόνα τους, τη μικρή ή μέτρια φήμη τους. Φαντάζομαι πώς νιώθουν τώρα τα θύματα: όπως οι συνήθεις αυτόπτες μάρτυρες που, έκπληκτοι, λένε ότι τον ξέρανε τον τάδε, δεν είναι δυνατόν να έκανε κακό, «ήταν παιδί της γειτονιάς μας, εδώ δίπλα». Και η τηλεκοσμικογράφος, παιδί της γειτονιάς μας ήταν, εδώ δίπλα έμενε, μάλλον εδώ μέσα, στην τηλεόρασή μας, στο σπίτι μας. Πώς θα 'ταν δυνατόν να κάνει κακό; Του ΠΑΝΤΕΛΗ ΜΠΟΥΚΑΛΑ