Μαρμαρωμένος πολιτισμός
Ο απογαλακτισμός μας από την αρχαιότητα φαντάζει διαδικασία ασεβής, σχεδόν βλάσφημη. Σε λίγες μέρες θα υποδεχτούμε τη νέα χιλιετία στον Ιερό Βράχο. Πάλι. Εκεί θα βρίσκεται ο πυρήνας των, εν Ελλάδι, εορταστικών εκδηλώσεων. Αυτές τις ημέρες ένα συμπόσιο στο Βρετανικό Μουσείο με θέμα τον «Καθαρισμό των Μαρμάρων του Παρθενώνα» έχει προκαλέσει οργή και εθνικά ρίγη για την «ανάρμοστη» συμπεριφορά των Βρετανών ειδικών (η γνωστή ιστορία της καταστροφής των Γλυπτών από το βίαιο καθαρισμό τους), με αποκορύφωμα τον μπουφέ που στήθηκε στη στενόμακρη αίθουσα όπου εκτίθενται οι ελληνικοί θησαυροί. Εδώ, το ποτήρι ξεχείλισε.
Ελλειψε κάθε νηφάλιος, σαρκαστικός σχολιασμός. Η άστοχη, έστω, κίνηση των Βρετανών αντιμετωπίστηκε σαν βεβήλωση. Στην αντιπαράθεση, εξουδετερώθηκε η βασική αρχή της διπλωματικής σκακιέρας: Αντιμετωπίζουμε τον αντίπαλο με τον δικό του «οπλισμό». Αλαζονική ειρωνεία; Υπεροψία; Δηκτικό χιούμορ; Επιλέγουμε. Οι Αγγλοι αρθρογράφοι μπορούν και υποστηρίζουν πως «εάν τα μουσεία επέστεφαν ό,τι προέρχεται από το εξωτερικό, η Βρετανία θα έμενε με τόξα και βέλη, κάποιες πέτρες από τη νεολιθική εποχή και μερικές ελαιογραφίες που απεικονίζουν αριστοκράτες με κόκερ σπάνιελ» (Times, Φεβρουάριος 1999). Ενώ η ελληνική πλευρά αναρριγεί στην εικόνα ενός σάντουιτς μπροστά στα Γλυπτά.
Από την αρχαιότητα κρατάμε μόνο τα Μνημεία. Η σκέψη, η φιλοσοφία, η αισθητική αντίληψη της ζωής ανήκουν σε έναν πολιτισμό που εδώ και 2.500 χρόνια παραμένει ανεκμετάλλευτος. Μήπως αποβλήθηκε γιατί δεν μπόρεσε να αφομοιωθεί;