ΤΗΛΕΜΑΧΟΣ (11-11-99)

Η ασφυξία της παραγωγής
Είναι συνήθως τα δελτία ειδήσεων που συγκεντρώνουν τις αυστηρότερες κριτικές, επειδή με τον σκληρό ανταγωνισμό μεταξύ τους είναι αυτά που επιβάλλουν τις ισχυρές απόψεις τους για το τι πρέπει να μας ενδιαφέρει και να μας απασχολεί. Ενα έγκλημα πάθους, για παράδειγμα, παρουσιάζεται με την ίδια εντυπωσιακή σκηνοθεσία και με έμφαση σε όλες τις ανατριχιαστικές λεπτομέρειες από όλα τα δελτία ειδήσεων. Με τον ίδιο τρόπο, όμως, που οι επαγγελματίες της τηλεοπτικής ενημέρωσης επιβάλλουν τις απόψεις τους για την ειδησεογραφία, έτσι ακριβώς και μία μικρή ομάδα σεναριογράφων επιβάλλει τις απόψεις της για την ψυχαγωγία του ελληνικού κοινού. Τι συμβαίνει και υπάρχουν οι ίδιες υπογραφές σχεδόν στα μισά σενάρια της ελληνικής τηλεοπτικής παραγωγής; Ενα σημαντικό πρόβλημα είναι η ταχύτατη διόγκωση της εγχώριας αγοράς, η οποία δεν είχε το χρόνο, αλλά και υπό συνθήκες ασφυκτικού ανταγωνισμού και κενού νόμων δεν είχε την ψυχραιμία και την προνοητικότητα να αναπτύξει δυνάμεις για να ανταποκριθεί στις νέες συνθήκες αυξημένης ζήτησης. Ενώ, δηλαδή, η τηλεόρασή μας εξελίχθηκε σε βιομηχανία, οι δομές οργάνωσής της παραμένουν στην εποχή της «οικιακής» παραγωγής. Οσο και αν βελτιώνονται ο εξοπλισμός και τα μέσα, ο ανταγωνισμός περιορίζει τις δυνατότητες πειραματισμών με νέους ανθρώπους και ο ελάχιστος χρόνος δεν αφήνει περιθώρια για αναζητήσεις. Ετσι, καταφεύγουν τα κανάλια σε δοκιμασμένες «συνταγές», υπογραφές και πρόσωπα, και ας μην είναι πάντα τα πιο επιτυχημένα. Οι σεναριογράφοι, για παράδειγμα, που έχουν μεγάλη ταχύτητα στη συγγραφή σεναρίων υπογράφουν περισσότερες από δύο ή τρεις σειρές τη σεζόν και σε περισσότερα από ένα ή δύο κανάλια ή, αν έχουν αποκλειστική συνεργασία με ένα μόνον, καλύπτουν πολύωρα προγράμματα εβδομαδιαίως. Ο κ. Φώσκολος, για παράδειγμα, καλύπτει ολόκληρο το απόγευμα του ΑΝΤ1 τις καθημερινές, ο κ. Καπώνης υπογράφει ήδη μία σειρά στον ΑΝΤ1, τέσσερις στο Mega (δύο καθημερινές και δύο εβδομαδιαίες) και μία τρίτη, που θα προβληθεί σύντομα στο Star. Θαυμαστή η υπερπαραγωγικότητα και των δύο, αλλά αν η ποιότητα είναι δύσκολο να συνδυαστεί με τους ταχύτατους τηλεοπτικούς χρόνους, πόσο μάλλον όταν αυτοί συμπιέζονται ακόμη περισσότερο για να προλάβει κανείς τη ζήτηση - και φυσικά δεν θεωρεί ότι η ποιότητα είναι στις προτεραιότητές του ως σεναριογράφου. Το αποτέλεσμα αυτής της βουλιμικής συγγραφής σεναρίων το βλέπουμε: σειρές που επαναλαμβάνουν διαρκώς κοινοτοπίες, καταστάσεις υπερβολικές που προσπαθούν να κερδίσουν τις εντυπώσεις με ακρότητες, οι οποίες επαναλαμβάνονται ίδιες ακριβώς κατά τη μακρά διάρκεια μιας σειράς με διαφορετικούς πρωταγωνιστές, αναμασημένες ιδέες, περιορισμένη φαντασία και συντηρητισμός. Βλέπεις μία σειρά και είναι σαν να τις είδες όλες, βλέπεις πέντε λεπτά και είναι σαν να έχεις δει όλα τα επεισόδια. Αυτός, βέβαια, είναι ο στόχος του μοντέλου της εμπορικής τηλεόρασης που απολαμβάνουμε στη χώρα μας, αλλά που είναι φανερό πως δεν μπορεί να αντέξει στο χρόνο.
Γράφει η ΠΟΠΗ ΔΙΑΜΑΝΤΑΚΟΥ

	ΤΗΛΕΜΑΧΟΣ (11-11-99)
Η ασφυξία της παραγωγής	Είναι συνήθως τα δελτία ειδήσεων που συγκεντρώνουν τις αυστηρότερες κριτικές, επειδή με τον σκληρό ανταγωνισμό μεταξύ τους είναι αυτά που επιβάλλουν τις ισχυρές απόψεις τους για το τι πρέπει να μας ενδιαφέρει και να μας απασχολεί. Ενα έγκλημα πάθους, για παράδειγμα, παρουσιάζεται με την ίδια εντυπωσιακή σκηνοθεσία και με έμφαση σε όλες τις ανατριχιαστικές λεπτομέρειες από όλα τα δελτία ειδήσεων. Με τον ίδιο τρόπο, όμως, που οι επαγγελματίες της τηλεοπτικής ενημέρωσης επιβάλλουν τις απόψεις τους για την ειδησεογραφία, έτσι ακριβώς και μία μικρή ομάδα σεναριογράφων επιβάλλει τις απόψεις της για την ψυχαγωγία του ελληνικού κοινού. Τι συμβαίνει και υπάρχουν οι ίδιες υπογραφές σχεδόν στα μισά σενάρια της ελληνικής τηλεοπτικής παραγωγής; Ενα σημαντικό πρόβλημα είναι η ταχύτατη διόγκωση της εγχώριας αγοράς, η οποία δεν είχε το χρόνο, αλλά και υπό συνθήκες ασφυκτικού ανταγωνισμού και κενού νόμων δεν είχε την ψυχραιμία και την προνοητικότητα να αναπτύξει δυνάμεις για να ανταποκριθεί στις νέες συνθήκες αυξημένης ζήτησης. Ενώ, δηλαδή, η τηλεόρασή μας εξελίχθηκε σε βιομηχανία, οι δομές οργάνωσής της παραμένουν στην εποχή της «οικιακής» παραγωγής. Οσο και αν βελτιώνονται ο εξοπλισμός και τα μέσα, ο ανταγωνισμός περιορίζει τις δυνατότητες πειραματισμών με νέους ανθρώπους και ο ελάχιστος χρόνος δεν αφήνει περιθώρια για αναζητήσεις. Ετσι, καταφεύγουν τα κανάλια σε δοκιμασμένες «συνταγές», υπογραφές και πρόσωπα, και ας μην είναι πάντα τα πιο επιτυχημένα. Οι σεναριογράφοι, για παράδειγμα, που έχουν μεγάλη ταχύτητα στη συγγραφή σεναρίων υπογράφουν περισσότερες από δύο ή τρεις σειρές τη σεζόν και σε περισσότερα από ένα ή δύο κανάλια ή, αν έχουν αποκλειστική συνεργασία με ένα μόνον, καλύπτουν πολύωρα προγράμματα εβδομαδιαίως. Ο κ. Φώσκολος, για παράδειγμα, καλύπτει ολόκληρο το απόγευμα του ΑΝΤ1 τις καθημερινές, ο κ. Καπώνης υπογράφει ήδη μία σειρά στον ΑΝΤ1, τέσσερις στο Mega (δύο καθημερινές και δύο εβδομαδιαίες) και μία τρίτη, που θα προβληθεί σύντομα στο Star. Θαυμαστή η υπερπαραγωγικότητα και των δύο, αλλά αν η ποιότητα είναι δύσκολο να συνδυαστεί με τους ταχύτατους τηλεοπτικούς χρόνους, πόσο μάλλον όταν αυτοί συμπιέζονται ακόμη περισσότερο για να προλάβει κανείς τη ζήτηση - και φυσικά δεν θεωρεί ότι η ποιότητα είναι στις προτεραιότητές του ως σεναριογράφου. Το αποτέλεσμα αυτής της βουλιμικής συγγραφής σεναρίων το βλέπουμε: σειρές που επαναλαμβάνουν διαρκώς κοινοτοπίες, καταστάσεις υπερβολικές που προσπαθούν να κερδίσουν τις εντυπώσεις με ακρότητες, οι οποίες επαναλαμβάνονται ίδιες ακριβώς κατά τη μακρά διάρκεια μιας σειράς με διαφορετικούς πρωταγωνιστές, αναμασημένες ιδέες, περιορισμένη φαντασία και συντηρητισμός. Βλέπεις μία σειρά και είναι σαν να τις είδες όλες, βλέπεις πέντε λεπτά και είναι σαν να έχεις δει όλα τα επεισόδια. Αυτός, βέβαια, είναι ο στόχος του μοντέλου της εμπορικής τηλεόρασης που απολαμβάνουμε στη χώρα μας, αλλά που είναι φανερό πως δεν μπορεί να αντέξει στο χρόνο. Γράφει η ΠΟΠΗ ΔΙΑΜΑΝΤΑΚΟΥ