Μαθητών βίος
Ερεθίσματα σοβαρού προβληματισμού περί ουσιωδών παρενεργειών του σημερινού τρόπου οργανώσεως της μέσης εκπαιδεύσεως προκαλούν στοιχεία που συμπεριλαμβάνονται σε εισήγηση χθεσινής ημερίδος του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου. Η εστίαση της όλης λειτουργίας του Ενιαίου Λυκείου όχι στην ευρύτερη μόρφωση, αλλά σε μια ατελείωτη διαδικασία εξετάσεων, με στόχο την «προπόνηση» των μαθητών, ώστε να επιτευχθεί η είσοδός τους στα ΑΕΙ, φαίνεται ότι έχει επαχθέστερες συνέπειες από όσο φανταζόμαστε. Κατά πρώτον εκμηδενίζει τον ελεύθερο χρόνο των μαθητών - σε σχετική πανελλαδική έρευνα το 80% δείγματος 672 μαθητών της Β‹ Λυκείου απάντησε ότι δεν έχει «καθόλου ελεύθερο χρόνο», διότι η παρακολούθηση των μαθημάτων του σχολείου και του φροντιστηρίου, συν την κατ' οίκον μελέτη, απαιτεί περίπου... 70-80 ώρες εβδομαδιαίως! Αυτή η έλλειψη ελεύθερου χρόνου, συν τοις άλλοις, έχει καταστρεπτικές συνέπειες στην «εξωσχολική» μόρφωση των παιδιών, καθώς από το σύνολο των μαθητών όλων των βαθμίδων που δήλωσαν ότι στη διάρκεια ενός έτους δεν διάβασαν ούτε ένα βιβλίο πλην των σχολικών, το 56% φοιτά στο Λύκειο, το 32% στο Γυμνάσιο και μόλις το 12% στο Δημοτικό. Ακριβώς, δηλαδή, την εποχή της κατ' εξοχήν διαμορφώσεως του χαρακτήρος των εφήβων, στα χρόνια του Λυκείου, οι μαθητές έχουν τις λιγότερες δυνατότητες από απόψεως χρόνου να διαβάσουν οτιδήποτε πέραν του στενού αντικειμένου των σπουδών τους. Πλην όμως η εγκυκλοπαιδική και ανθρωπιστική μόρφωση, η επαφή με τη λογοτεχνία, τη φιλοσοφία, την κοινωνιολογία αποτελούν όρους εκ των ων ουκ άνευ για τη μελλοντική διαμόρφωση σκεπτομένων ενεργών πολιτών και όχι άχρωμων φορέων τεχνοκρατικών γνώσεων, ικανών μόνο να αποτελέσουν εξάρτημα κάποιας παραγωγικής διαδικασίας. Από την εποχή του Επιτάφιου του Περικλέους, ακόμη, ο ελληνικός ανθρωποκεντρικός πολιτισμός στιγμάτιζε πολίτες αυτού του είδους ως άχρηστους και επικίνδυνους για την κοινωνία και όχι ως «φιλήσυχα» μέλη της. Δυστυχώς, η κατάσταση φαίνεται ότι βαίνει επιδεινούμενη στον τομέα αυτόν μετά την πρόσφατη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, καθώς αφ' ενός γίνεται ακόμη πιο ασφυκτικό το εξεταστικό πλαίσιο για τους μαθητές του Λυκείου και αφ' ετέρου διευρύνεται η τάση αποκλεισμού δεκάδων χιλιάδων μαθητών από το Γενικό Λύκειο - πράγμα που, βεβαίως, ουδόλως προάγει το μορφωτικό τους επίπεδο ή την εγκυκλοπαιδική τους μόρφωση. Τα στοιχεία είναι αποκαλυπτικά: Πέρυσι αποφοίτησαν από την Γ‹ Γυμνασίου 116.998 μαθητές, αλλά μόνον 86.704 ενεγράφησαν στην Α‹ Λυκείου και από αυτούς μόνον οι 75.091 προήχθησαν φέτος για τη Β‹ Λυκείου. Δηλαδή, πάνω από 40.000 περυσινοί απόφοιτοι της Γ‹ Γυμνασίου, ποσοστό 35,8%, δεν βρίσκονται φέτος μεταξύ των μαθητών της Β‹ τάξεως του Γενικού Λυκείου. Αυτό το υψηλότατο ποσοστό «σχολικής θνησιμότητος» -θυσία του ενός στους τρεις δεκαπεντάχρονους- δεν προοιωνίζεται τίποτε θετικό για το μέλλον μιας ελληνικής κοινωνίας συνειδητών πολιτών, ικανών να εξασφαλίσουν την επιβίωση του έθνους σε ένα άκρως ανταγωνιστικό περιβάλλον, το οποίο έφθασε ήδη μέχρι του παραληρηματικού σημείου να επιχειρεί τον εξοβελισμό της αρχαίας Ελλάδος και της Ρώμης από την ιστορία της Ευρώπης.