ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ (02-11-99)

Εκλογικό σύστημα

Η πολιτική μας ζωή βαίνει περιπλεκομένη και διαπλεκομένη συνεχώς και περισσότερο, ώς τις εκλογές, αν διεξαχθούν τον προσεχή Μάρτιο, όπως όλοι το θεωρούν δεδομένο. Πρώτη περιπλοκή, η εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας, θεσμική και, κατά κάποιο τρόπο υπερκομματική εκλογή, που εν τούτοις θα χρησιμεύσει ως πρόσχημα για πρόωρες εκλογές, τις οποίες κανείς άλλος, εκτός των κομματικών μηχανισμών, δεν θέλει. Η δεύτερη εμπλοκή είναι η «μετωπική σύγκρουση», την οποία σχεδιάζουν και σκηνοθετούν τα δύο μεγάλα κόμματα, με κεντρική επιδίωξη να εγκλωβίσουν πάλι, και τα δύο μαζί, το 80-85% των ψηφοφόρων, μέσω συσπειρώσεων και αντισυσπειρώσεων. Πιστεύω ότι και οι δύο εμπλοκές δεν συμφέρουν στη Ν.Δ. και ευνοούν το ΠΑΣΟΚ, το οποίο έχει και το μεγαλύτερο πρόβλημα συσπείρωσης των οπαδών του. Οσο για το υπ' αριθμόν 1 πολιτικό μας πρόβλημα, της διαφθοράς και των διαπλεκομένων, για μια ακόμη φορά θα χαθεί μέσα σ' έναν πόλεμο εκατέρωθεν εκτοξευομένης λάσπης! Θα τα δούμε, υποθέτω, όλα αυτά, κοντός ψαλμός αλληλούια...

Ομως το θέμα μας σήμερα δεν είναι αυτό. Τις τελευταίες μέρες οι εφημερίδες γράφουν ότι η κυβέρνηση, μεταξύ των άλλων, έχει στο συρτάρι της σχέδιο μεταβολής του εκλογικού νόμου! Ανάλογα με τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων και τις εκτιμήσεις της, θα αποφασίσει αν οι προσεχείς εκλογές θα διεξαχθούν με το ισχύον εκλογικό σύστημα, εμπνεύσεως Μητσοτάκη - Κούβελα, ή με άλλο δικής της εμπνεύσεως! Αν δηλαδή οι δημοσκοπήσεις δίνουν, έστω και μικρό, προβάδισμα στο ΠΑΣΟΚ, τότε θα κρατήσει το ισχύον εκλογικό σύστημα, το οποίο πριμοδοτεί σκανδαλωδώς το πρώτο κόμμα και του επιτρέπει, ακόμα και με ποσοστό κάτω του 40% να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Αν, αντιθέτως, διαπιστώσει προβάδισμα της Ν.Δ., τότε θα μεταβάλει επί το αναλογικότερο το εκλογικό σύστημα, ώστε κανένα από τα δύο μεγάλα κόμματα να μην μπορεί να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Αλλά προσέξτε: εκλογικό σύστημα επί το αναλογικότερο και όχι η απλή αναλογική, η οποία, δυνάμει, θα μπορούσε να ενισχύσει τις κεντρόφυγες τάσεις που ενυπάρχουν και στα δύο μεγάλα κόμματα και να οδηγήσει σε γενικότερη και ριζικότερη αναδιάταξη των πολιτικών δυνάμεων, με μεγαλύτερη και ειλικρινέστερη αντιστοιχία προς τις διαθέσεις του εκλογικού σώματος.

Να μιλήσουμε για ηθική και ανηθικότητα στον πολιτικό βίο είναι μάλλον άσκοπο. Θα υπενθυμίσουμε μόνο ότι τα παχνίδια των κομμάτων με τον εκλογικό νόμο, πολλά, ευφάνταστα και συχνότατα κωμικά, δεν έλυσαν κανένα πρόβλημα, αντιθέτως τα πολλαπλασίασαν και προκάλεσαν στο κοινό δυσπιστία και περιφρόνηση προς την πολιτική. Να υπενθυμίσουμε ακόμη ότι το 1993 ο κ. Κ. Μητσοτάκης αρνήθηκε να αλλάξει τον εκλογικό νόμο παρ' όλο ότι έβλεπε ότι το ΠΑΣΟΚ είχε το προβάδισμα. Αναπτύσσεται αυτές τις μέρες η θεωρία σε ορισμένες εφημερίδες, προφανώς για να διευκολύνουν πιθανές κινήσεις της κυβέρνησης, ότι κάθε φορά το εκλογικό σύστημα επιλέγεται ανάλογα με τις πολιτικές ανάγκες της χώρας. Αν και το κάθε κόμμα έχει τη δική του άποψη για «τις πολιτικές ανάγκες», θα μπορούσε κανείς να συμφωνήσει αν οι πολιτικές ανάγκες... δεν συμπίπτουν με τις εκλογικές. Στην προκειμένη όμως περίπτωση πιθανή μεταβολή του εκλογικού συστήματος επί το αναλογικότερο ισοδυναμεί με το... αποθανέτω η ψυχή μετά των αλλοφύλων! Αν υπάρχει κάποια εξέλιξη τα τελευταία χρόνια, που άλλωστε τη διαπιστώνουν όλοι, είναι η ενίσχυση της οριζόντιας διασύνδεσης των κομμάτων και η εξασθένηση της κάθετης. Πολλοί βουλευτές του ΠΑΣΟΚ θα μπορούσαν κάλλιστα να ανήκουν στη Ν.Δ. ή το ΔΗΚΚΙ και αντιστρόφως. Αυτή η εξέλιξη δεν βρίσκει την έκφρασή της στη σημερινή κομματική διάταξη των πολιτικών δυνάμεων και το ίδιο μπορούμε να υποθέσουμε για ανάλογες εξελίξεις του εκλογικού σώματος. Είναι αυτή η εξέλιξη που εξωθεί τα δυναμικότερα στελέχη των δύο κομμάτων (Μάνος, Σουφλιάς, Σαμαράς, Κοντογιαννόπουλος, Τσοβόλας), εκτός των κλασικών κομματικών σχηματισμών. Αν, λοιπόν, υπάρχει πολιτική ανάγκη είναι ακριβώς αυτή και θεραπεύεται μόνο με το εκλογικό σύστημα της απλής αναλογικής, έστω για να μετρήσει η κάθε τάση τις δυνάμεις της.

Του ΑΝΤΩΝΗ ΚΑΡΚΑΓΙΑΝΝΗ