ΣΧΟΛΙΟ Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΔΕΛΑΣΤΙΚ (20-10-99)

Τουρκία και Ε.Ε.

Ξεκαθάρισε οριστικά στο Τάμπερε το ζήτημα των σχέσεων της Αγκυρας με την Ευρωπαϊκή Ενωση: η Τουρκία θα χαρακτηριστεί επισήμως χώρα υποψήφια προς ένταξη στην Ε.Ε. άνευ οιουδήποτε προκαταρκτικού όρου, κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής των «15» στο Ελσίνκι, στις 10-11 Δεκεμβρίου. Η κυβέρνηση του Κ. Σημίτη δεν έχει την πρόθεση να προβάλει «βέτο» στην εξέλιξη αυτή, από τη στιγμή που ο καγκελάριος της Γερμανίας Γκέρχαρντ Σρέντερ αναίρεσε τη θέση του προκατόχου του, Χέλμουτ Κολ, ο οποίος δεν συναινούσε στην εκχώρηση του στάτους χώρας υποψήφιας προς ένταξη στην Τουρκία. Τώρα το Βερολίνο θέλει την Αγκυρα υποψήφια και ουδέποτε στην Ε.Ε. αμφισβητούνται οι στρατηγικού χαρακτήρα επιλογές της Γερμανίας, αδιαμφισβήτητης ηγεμονικής δύναμης της Ευρώπης μετά τη λήξη του ψυχρού πολέμου. Επιπροσθέτως, στο Τάμπερε, κατέστη σαφές ότι αποκλείεται να συνδεθεί ή να «ανταλλαγεί» η υποψηφιότητα της Τουρκίας με απρόσκοπτη πορεία και ολοκλήρωση των διαδικασιών ένταξης της Κύπρου στην Ε.Ε. Αντιθέτως, εκδηλώθηκε για μία ακόμη φορά η διάθεση της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας κ.ά. να θεωρούν ως προαπαιτούμενο της κυπριακής ένταξης την επίλυση του Κυπριακού. Τέτοιος όρος, βεβαίως, είναι αδύνατον να εμφανισθεί σε κείμενο της Ε.Ε. και ως εκ τούτου θα συγκαλυφθεί μέσω γενικής απόφασης μη προσδιορισμού ημερομηνίας ομαδικής ένταξης της πρώτης ομάδας υποψηφίων χωρών (Ουγγαρίας, Τσεχίας, Πολωνίας, Κύπρου, Εσθονίας, Σλοβενίας). Η παραπομπή σε «κατά μόνας» εξέταση της περίπτωσης κάθε χώρας επιτρέπει παρασκηνιακές συμφωνίες των μεγάλων της Ε.Ε. για κατά προτεραιότητα ένταξη χωρών της πιο άμεσης επιρροής τους, ενώ στην περίπτωση της Κύπρου αφήνει τα περιθώρια για παρέλκυση των διαπραγματεύσεων επ' αόριστον με διάφορα προσχήματα τεχνοκρατικής φύσης, μέχρι της επίλυσης του Κυπριακού. Είναι αναγκαίο να διευκρινιστεί, φυσικά, ότι ο χαρακτηρισμός της Τουρκίας ως υποψήφιας χώρας επ' ουδενί σηματοδοτεί σύντομη ένταξή της στην Ε.Ε. πριν παρέλθουν μία ή περισσότερες δεκαετίες. Ακριβέστερα, μέχρις ότου οι πολιτικές χρηματοδότησης της Ε.Ε. αλλάξουν τόσο δραστικά, ώστε ενδεχόμενη τουρκική ένταξη να μην ισούται με πολλαπλή αφειδή ευρωπαϊκή χρηματοδότηση 60 εκατ. φτωχών Τούρκων. Μέχρι τότε ορισμένες νεφελώδεις γενικόλογες διακηρύξεις περί σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του διεθνούς δικαίου, θα επιτελούν δύο σκοπούς: στις μεν ηγετικές δυνάμεις της Ε.Ε. θα επιτρέπουν να χρονοτριβούν κατά βούληση εν ονόματι των δημοκρατικών ελευθεριών μέχρι να ρυθμίσουν τα οικονομικά θέματα, στις δε ελληνικές κυβερνήσεις να ισχυρίζονται δημαγωγικά ότι δήθεν παρεμποδίζουν αυτές την τουρκική ένταξη, λόγω της αδιαλλαξίας τς Αγκυρας στα ελληνοτουρκικά και στο Κυπριακό.