ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ (20-10-99)

Η περιπλοκή των «διαπλεκομένων»

Τα «διαπλεκόμενα» έχουν τη δική τους λογική και τις δικές τους ιδιαιτερότητες. Σπάνια είναι αποδείξιμα, αλλά πάντοτε είναι ευδιάκριτα. Είναι δύσκολο να ανακαλύψεις και να περιγράψεις το νήμα που συνδέει τα συγκεκριμένα οικονομικά συμφέροντα με το συγκεκριμένο μέσο ενημέρωσης και ακόμη πιο δύσκολο να προχωρήσεις πιο πέρα και να φτάσεις ώς τον συγκεκριμένο βουλευτή, υπουργό ή ακόμη και πρωθυπουργό. Ολες οι πλευρές και οι κορυφές αυτού του αμαρτωλού τριγώνου είναι νόμιμες ή νομιμοφανείς και αν καταφύγεις στον εισαγγελέα μπορεί να βρεθείς κατηγορούμενος. Συνήθως την αλήθεια γι' αυτήν τη σκοτεινή πλευρά, ας πούμε την αστυνομική, των διαπλεκομένων τη μαθαίνουμε από τους ανταγωνιστές. Μόλις κάποια εταιρεία, μέσω δημόσιου διαγωνισμού πάντοτε (!) κλείσει κάποια σοβαρή δουλειά ή προμήθεια με το Δημόσιο, σπεύδει αμέσως ο ανταγωνιστής, που και αυτός είναι διαπλεκόμενος, στις εφημερίδες και αποκαλύπτει όσα ξέρει: για την ποιότητα, την τιμή, τις «διαπλοκές» και μεθοδεύσεις του διαγωνισμού κ.ά. Οι περιπτώσεις είναι πάμπολλες, πολλές φορές αποκαλυπτικές και παρ' όλο ότι η πλευρά που αποκαλύπτει εκ των πραγμάτων δεν είναι αξιόπιστη, δεν υπάρχει άλλος τρόπος δημοσίου ελέγχου. Ιδιαίτερα όταν το «αντικείμενο του πόθου» είναι τεχνικά περίπλοκο (το έργο ή η παραγγελία) και δυσκολότατος ο καθορισμός της τιμής του. Αυτά τα φαινόμενα εμφανίζονται σε όλες τις χώρες, παντού τα οργανωμένα συμφέροντα ασκούν πιέσεις για την κατάλληλη διαμόρφωση των πολιτικών αποφάσεων.

Πρώην υπουργός της Ν.Δ. μου διηγήθηκε την εξής χαριτωμένη ιστορία: Προ δεκαετίας και πλέον κάποιο υπουργείο θέλησε να παραγγείλει έναν ηλεκτρονικό εγκέφαλο (καραμπινάτο διαπλεκόμενο) για τις ανάγκες του, υψηλοτάτου τότε κόστους. Οι διαδικασίες των διαγωνισμών, των συμβάσεων και των ενστάσεων κράτησαν πέντε χρόνια, αλλά επιτέλους όλα τελείωσαν και υπεγράφη η παραγγελία. Τη στιγμή ακριβώς που επρόκειτο να εκτελεσθεί η παραγγελία εμφανίζονται οι ανταγωνιστές και λένε: Το μηχάνημα που πρόκειται να αγοράσετε είναι πλέον πεπαλαιωμένο, είναι, ας πούμε, πρώτης γενεάς, ενώ η τεχνολογία βρίσκεαι στην... πέμπτη. Επιπλέον η τιμή του μηχανήματος της πρώτης γενεάς είναι πενταπλασία από την τιμή του αντίστοιχου και ομολογουμένως πολύ καλύτερου της πέμπτης γενεάς! Τα επιχειρήματα ήσαν σχεδόν αυταπόδεικτα. Παρά ταύτα, τα δικαστήρια στα οποία προσέφυγαν οι ανταγωνιστές επικύρωσαν και επιβεβαίωσαν με την απόφασή τους την αρχική σύμβαση, διότι όλες οι διαδικασίες ήσαν νόμιμες ή νομότυπες. Και η προκήρυξη και ο διαγωνισμός και η σύμβαση. Ετσι, το υπουργείο προμηθεύθηκε και ακριβοπλήρωσε το σχεδόν άχρηστο μηχάνημα.

Αυτό, λοιπόν, που συχνά λέει ο πρωθυπουργός, ότι όποιος έχει στοιχεία να τα καταθέσει στον εισαγγελέα, μικρή χρησιμότητα έχει. Το όλο ζήτημα είναι πολιτικό και ελάχιστα αστυνομικό ή δικαστικό. Οπως και γενικότερα η διαφθορά, φαινόμενο πολυποίκιλο, διαφορετικό και πολύ πιο εκτεταμένο από τα «διαπλεκόμενα». Η δημόσια πλευρά των «διαπλεκομένων» βοά. Εφημερίδες, περιοδικά, ραδιοφωνικοί σταθμοί και σταθμοί τηλεοράσεως δεν συντηρούνται από τα έσοδά τους. Συντηρούνται από πλούσιους και ισχυρούς επιχειρηματίες, όπως άλλοτε... οι παλλακίδες! Αλλά και τα πολιτικά κόμματα πολύ απέχουν από το να καλύπτονται από τα φανερά έσοδά τους! Και το πιο σημαντικό, που αυτό κι αν βοά! Η συγκέντρωση σε λίγα χέρια (ή σε ένα χέρι) πολύ ισχυρών μέσων διαμόρφωσης κοινής γνώμης και μέσω αυτής των πολιτικών αποφάσεων. Αυτό το ζήτημα ποιος και με ποιο τρόπο θα το θέσει και τι λύσεις θα προτείνει; Δεν νομίζω ότι υπάρχουν κατασταλτικές λύσεις ή αν υπάρχουν δημιουργούν περισσότερα προβλήματα από αυτά που λύνουν. Το πρόβλημα, όπως είπαμε, είναι πολιτικό και αρμόδιοι να το λύσουν είναι οι πολιτικοί. Οταν η δημόσια ζωή είναι ισχυρή, ζωηρή κι δυναμική τα «διαπλεκόμενα»... λουφάζουν. Οταν είναι ανίσχυρη, αυτά μας κυβερνούν.

Του ΑΝΤΩΝΗ ΚΑΡΚΑΓΙΑΝΝΗ