ΠΡΟΕΚΤΑΣΕΙΣ (19-10-99)

Η άλλη απορρύθμιση

Η απειλή χρήσης πυρηνικών όπλων για αντιμετώπιση συμβατικής στρατιωτικής υπεροπλίας ήταν η βασική επιλογή των ΗΠΑ για την αντιμετώπιση της ογκώδους στρατιωτικής παρουσίας της ΕΣΣΔ στην Κεντρική Ευρώπη την εποχή του Ψυχρού Πολέμου. Από την άλλη μεριά η Μόσχα, βέβαιη για τη δυνατότητά της να υπερισχύσει σε μια συμβατική σύγκρουση στην Ευρώπη, υιοθέτησε μονομερώς τη δέσμευση να μη χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα παρά μόνο για να απαντήσει σε πυρηνική επίθεση. Σήμερα, δέκα χρόνια μετά την πτώση του Τείχους και οκτώ μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ η Ουάσιγκτον και η Μόσχα τείνουν να υιοθετήσουν τις διαμετρικά αντίθετες θέσεις: Η αποδιοργάνωση των συμβατικών δυνάμεων της Ρωσίας και η διεύρυνση του ΝΑΤΟ προς Ανατολάς ανέδειξαν την πυρηνική ισοτιμία ως το μόνο πεδίο στο οποίο η Μόσχα μπορεί ακόμη να διεκδικεί τα εύσημα της Υπερδύναμης. Ετσι δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι η ρωσική ηγεσία προσανατολίζεται να εγκαταλείψει τη δέσμευση για αποφυγή «πρώτης χρήσης» του πυρηνικού πυρός. Από τη μεριά τους οι ΗΠΑ προσπαθούν να αποφύγουν έναν νέο πυρηνικό ανταγωνισμό με τη Μόσχα, καθώς υπερέχουν στη δυνατότητα προβολής συμβατικών στρατιωτικών δυνάμεων ακόμη και στα πιο απομακρυσμένα θέατρα συγκρούσεων. Η ασάφεια όμως της εμβέλειας του μονομερούς αμερικανικού παρεμβατισμού και η προσπάθεια ακύρωσης της πυρηνικής απειλής από «κράτη ταραξίες» με την οικοδόμηση αντιπυραυλικής ασπίδας είναι δεδομένα που εντείνουν την ανασφάλεια της Μόσχας. Ολα δείχνουν ότι τα κεκτημένα του ελέγχου των εξοπλισμών της εποχής του Ψυχρού Πολέμου συρρικνώνονται σε δραματικό βαθμό. Μια απορρύθμιση της διεθνούς ασφαλείας σε όλα τα επίπεδα έρχεται να προστεθεί στην αβεβαιότητα μιας απορρυθμισμένης και εκτός κάθε κυβερνητικού ελέγχου παγκόσμιας αγοράς.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΠΟΠΟΥΛΟΣ