ΣΚΕΨΕΙΣ (05-10-99)

Χθες
Καθώς πλησιάζει το πολυδιαφημισμένο τέλος της χιλιετίας, ολοκληρώνονται οι δημοσκοπήσεις που θα δώσουν, υστερόχρονα, ταυτότητα σε ό,τι πέρασε και άφησε τα σημάδια του. Τα καλύτερα βιβλία, οι μεγαλύτεροι συνθέτες, οι σημαντικότερες εφευρέσεις, τα τραγούδια που άφησαν εποχή. Σύμφωνα με το BBC, πρώτο στις λίστες των αγαπημένων τραγουδιών του αιώνα είναι το Yesterday των Μπιτλς, το τραγούδι που αποτυπώνει το πέρασμα στην ενηλικίωση, την απώλεια του έρωτα, την καθήλωση σε μια εποχή όπου «όλα τα προβλήματα έμοιαζαν τόσο μακρινά». Αραγε είναι τυχαία επιλογή η είσοδός μας στον επόμενο αιώνα με ένα τραγούδι που ονομάζεται «Χθες»; Κι αυτό το χθες εκφράζει νοσταλγία, φόβο ή αίσθηση απειρίας; Ολα τα σημάδια μάς λένε ότι αυτό τον αιώνα προβλέπεται να ενηλικιωθεί το ανθρώπινο είδος - γι' αυτό και τόσες συζητήσεις για το τέλος του κόσμου. Και ίσως μπροστά στην οριστική απώλεια της αθωότητας που υπαινίσσονται η τεχνολογία, η επιστήμη, η μακροβιότητα, οι ευκολίες της σύγχρονης ζωής, η πιο αυθόρμητη αντίδραση είναι να επιστρέψει κανείς στο παρελθόν και να κουλουριαστεί στην ευδαιμονία του ήδη τελειωμένου. Το παρελθόν, όπως ξέρουμε, είναι η ύστατη δικαιολογία. Είναι το γνώριμο και το απειλούμενο, η συνθήκη της ύπαρξής μας. Επειδή έχουμε βρει αποτελεσματική προστασία κάτω απ' τη σκιά του, τείνουμε να πιστεύουμε ότι τίποτα δεν μπορεί να σταθεί επάξια πλάι του. Το μέλλον είναι πάντα αδυσώπητο, οι επόμενες γενιές δεν έχουν στόχους, η νεολαία δεν έχει ιδανικά, οι καλλιτέχνες δεν θα έπρεπε να υπάρχουν αφού όλα όσα άξιζε να δημιουργηθούν, δημιουργήθηκαν. Πόσες φορές δεν ακούμε και δεν επαναλαμβάνουμε ασυναίσθητα τη φράση «δεν υπάρχει πια» (δικαιοσύνη, ευγένεια, αξιοκρατία, λογοτεχνία κ.λπ.); Το παρελθόν είναι, αντιθέτως, φρουρός της ιδεολογίας, της τάξης. Υπόσχεται ασφάλεια και έννομο συμφέρον. Υπόσχεται αξίες και συναισθήματα. Κρύβει εντός του όλες τις πληγές που μεταμφιέστηκαν σε άμυνες, όλα τα τραύματα που έγιναν δικαιολογίες. Είναι η καλύτερη εποχή για να ζει κανείς, το βολικότερο παραμύθι για όσους νιώθουν παιδιά ή γέροι. Μόνο όταν το αύριο μεταμορφωθεί επίσης σε χθες, θα δημιουργήσουμε τραγούδια για χάρη του και θα τα τραγουδήσουμε νοσταλγικά, μπροστά στο επόμενο, απύθμενο αύριο.
Της ΑΜΑΝΤΑΣ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥ

	ΣΚΕΨΕΙΣ (05-10-99)
Χθες	Καθώς πλησιάζει το πολυδιαφημισμένο τέλος της χιλιετίας, ολοκληρώνονται οι δημοσκοπήσεις που θα δώσουν, υστερόχρονα, ταυτότητα σε ό,τι πέρασε και άφησε τα σημάδια του. Τα καλύτερα βιβλία, οι μεγαλύτεροι συνθέτες, οι σημαντικότερες εφευρέσεις, τα τραγούδια που άφησαν εποχή. Σύμφωνα με το BBC, πρώτο στις λίστες των αγαπημένων τραγουδιών του αιώνα είναι το Yesterday των Μπιτλς, το τραγούδι που αποτυπώνει το πέρασμα στην ενηλικίωση, την απώλεια του έρωτα, την καθήλωση σε μια εποχή όπου «όλα τα προβλήματα έμοιαζαν τόσο μακρινά». Αραγε είναι τυχαία επιλογή η είσοδός μας στον επόμενο αιώνα με ένα τραγούδι που ονομάζεται «Χθες»; Κι αυτό το χθες εκφράζει νοσταλγία, φόβο ή αίσθηση απειρίας; Ολα τα σημάδια μάς λένε ότι αυτό τον αιώνα προβλέπεται να ενηλικιωθεί το ανθρώπινο είδος - γι' αυτό και τόσες συζητήσεις για το τέλος του κόσμου. Και ίσως μπροστά στην οριστική απώλεια της αθωότητας που υπαινίσσονται η τεχνολογία, η επιστήμη, η μακροβιότητα, οι ευκολίες της σύγχρονης ζωής, η πιο αυθόρμητη αντίδραση είναι να επιστρέψει κανείς στο παρελθόν και να κουλουριαστεί στην ευδαιμονία του ήδη τελειωμένου. Το παρελθόν, όπως ξέρουμε, είναι η ύστατη δικαιολογία. Είναι το γνώριμο και το απειλούμενο, η συνθήκη της ύπαρξής μας. Επειδή έχουμε βρει αποτελεσματική προστασία κάτω απ' τη σκιά του, τείνουμε να πιστεύουμε ότι τίποτα δεν μπορεί να σταθεί επάξια πλάι του. Το μέλλον είναι πάντα αδυσώπητο, οι επόμενες γενιές δεν έχουν στόχους, η νεολαία δεν έχει ιδανικά, οι καλλιτέχνες δεν θα έπρεπε να υπάρχουν αφού όλα όσα άξιζε να δημιουργηθούν, δημιουργήθηκαν. Πόσες φορές δεν ακούμε και δεν επαναλαμβάνουμε ασυναίσθητα τη φράση «δεν υπάρχει πια» (δικαιοσύνη, ευγένεια, αξιοκρατία, λογοτεχνία κ.λπ.); Το παρελθόν είναι, αντιθέτως, φρουρός της ιδεολογίας, της τάξης. Υπόσχεται ασφάλεια και έννομο συμφέρον. Υπόσχεται αξίες και συναισθήματα. Κρύβει εντός του όλες τις πληγές που μεταμφιέστηκαν σε άμυνες, όλα τα τραύματα που έγιναν δικαιολογίες. Είναι η καλύτερη εποχή για να ζει κανείς, το βολικότερο παραμύθι για όσους νιώθουν παιδιά ή γέροι. Μόνο όταν το αύριο μεταμορφωθεί επίσης σε χθες, θα δημιουργήσουμε τραγούδια για χάρη του και θα τα τραγουδήσουμε νοσταλγικά, μπροστά στο επόμενο, απύθμενο αύριο. Της ΑΜΑΝΤΑΣ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥ