ΣΧΟΛΙΟ Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΔΕΛΑΣΤΙΚ (31-08-99)

Χωρίς αυταπάτες

Η διαφαινόμενη κυβερνητική πρόθεση άρσης του ελληνικού βέτο στη χρηματοδότηση της Τουρκίας από την Ε.Ε. συνοδεύεται από ομολογουμένως μη πειστικά πολιτικά επιχειρήματα. Κατά κανένα τρόπο όμως, δεν είναι πειστικότερες οι κατηγορίες του τέως υπουργού Εξωτερικών Θ. Πάγκαλου περί «μοντέρνων Γραικύλων των Αθηνών» εναντίον όσων υποστηρίζουν τη νέα κυβερνητική πολιτική και η κατακεραύνωση αυτής της «περίεργης σχολής σκέψης, ιδιαίτερα όταν εκφράζεται από το υπουργείο Εξωτερικών». Το πρόβλημα έγκειται στο ότι, ως συνήθως, η συζήτηση διεξάγεται με συναισθηματικό πάθος, αλλά με παραμερισμό της ουσίας των ελληνοτουρκικών διαφορών. Η βάση του όλου ζητήματος είναι απλούστατη: Οι θεμελιώδεις ρυθμίσεις στις ελληνοτουρκικές σχέσεις έγιναν στο πλαίσιο των συνθηκών της Λωζάννης και των Παρισίων, μετά τον Α‹ και τον Β‹ Παγκόσμιο Πόλεμο, αντιστοίχως. Η Ελλάδα ήταν με το μέρος των νικητών και στις δύο περιπτώσεις, ενώ η Τουρκία με την πλευρά των άμεσα ή έμμεσα ηττημένων. Ετσι οι συνθήκες αυτές οδήγησαν σε ρυθμίσεις στα ελληνοτουρκικά, όπου ικανοποιήθηκαν κατά πολύ μεγαλύτερο μέρος οι ελληνικές θέσεις παρά οι τουρκικές. Σήμερα, μισό και πλέον αιώνα μετά τον Β‹ Παγκόσμιο Πόλεμο και ειδικά μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, η κατάσταση έχει αντιστραφεί. Η Τουρκία αποτελεί κορυφαίας σημασίας χώρα για τον γεωπολιτικό σχεδιασμό των ΗΠΑ, σε πλήρη αντίθεση με την Ελλάδα. Δεδομένου ότι οι σχέσεις μεταξύ των χωρών δεν είναι ποτέ τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο από μια διαρκής διελκυστίνδα προσαρμογής τους στον εκάστοτε συσχετισμό δυνάμεων εντός του τρέχοντος διεθνούς πλαισίου, η Αγκυρα επιδιώκει παντοιοτρόπως να προσαρμόσει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και πρώτα απ' όλα το καθεστώς του Αιγαίου στον σημερινό συσχετισμό δυνάμεων. Γνωρίζει άριστα ότι οποιαδήποτε αλλαγή επέλθει στο «στάτους κβο» θα είναι οπωσδήποτε υπέρ της, ενώ ταυτόχρονα η σιωπηρή αποδοχή από τη διεθνή κοινότητα της ντε φάκτο διχοτόμησης της Κύπρου έχει στέψει με απόλυτη επιτυχία την τουρκική εισβολή, οδηγώντας σε ανάλογα συμπεράσματα. Ετσι, το στρατιωτικοπολιτικό κατεστημένο της Τουρκίας έχει έμπρακτη απόδειξη, ότι ο πόλεμος είναι κάθε άλλο παρά εξοβελιστέο μέσο προώθησης των συμφερόντων του, εξ ου και η επιθετικότητά του. Ο πόλεμος του ΝΑΤΟ εναντίον της Σερβίας και η βίαιη απόσπαση και κατοχή του Κοσσυφοπεδίου φυσικά ενίσχυσαν αυτή την τάση της Αγκυρας... Απλές αλήθειες που δεν πρέπει να αγνοεί καμιά ελληνική κυβέρνηση όταν διαπραγματεύεται με την Τουρκία, όσο θερμό και αν φαίνεται το κλίμα σε επίπεδο προσωπικών διαθέσεων διαφόρων ηγετικών πολιτικών προσωπικοτήτων των δύο πλευρών ή όσο έντονες και αν είναι οι πιέσεις των ΗΠΑ και της Ε.Ε. για άμεση επίτευξη ρυθμίσεων.