ΣΚΕΨΕΙΣ (26-08-99)

Φορτισμένες ετερότητες
Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες εκπομπές της τηλεόρασης, τον περασμένο χειμώνα ήταν το «Lonely Planet» (Μοναχικός πλανήτης, ελληνιστί) -σειρά ταξιδιωτικών ντοκιμαντέρ για κοντινούς, αλλά και μακρινούς προορισμούς του πλανήτη που τώρα τη βλέπουμε σε επανάληψη. Ακόμη κι αν δεν ήσουν λάτρης της τηλεόρασης, μπορούσες να παρακολουθείς τα επεισόδια της ΝΕΤ κάθε μέρα: ένιωθες ότι ταξιδεύεις κι εσύ μαζί με τους νεαρούς ταξιδιώτες-πρωταγωνιστές που υφίστανται λογής λογής ταλαιπωρίες και περιπέτειες για να τις περιγράψουν μετά, με χιούμορ και στοχαστική διάθεση σ' όλους τους υπόλοιπους ταξιδιώτες του καναπέ. Από τις Φιλιππίνες βρισκόσουν στο Περού κι από κει στη Βαρκελώνη, με τον σχετικά άκοπο τρόπο που εξασφαλίζουν οι περιπέτειες των άλλων χάρη στην ψευδαίσθηση της αμεσότητας και την πραγματικότητα της απόστασης. Ωστόσο υπάρχουν ταξίδια πιο ρεαλιστικά από άλλα: αν σου είναι δύσκολο να κρίνεις και να ελέγξεις τον εξωτισμό της Καραϊβικής και την αντιστοιχία περιγραφής, συναισθήματος και αντικειμενικής αλήθειας, δεν ισχύει το ίδιο και με το Παρίσι. Ετσι το Παρίσι της νεαρής Αμερικανίδας παρουσιάστριας που γίνεται εξαιρετικά πειστική όταν περιγράφει τα ρέιβ πάρτι του Νέου Μεξικού ήταν μια βουτιά στα αμερικάνικα στερεότυπα για την Ευρώπη. Η ίδια γυναίκα που κοιμόταν θαρρετά σε ύποπτα καταλύματα στη μέση του πουθενά, ανακάλυψε ότι ένιωθε αηδία με τα περιττώματα σκύλων στις γαλλικές λεωφόρους. Κι όταν επισκέφτηκε μ' ένα Γάλλο φίλο της τον οίκο μόδας του Τιερί Μιγκλέρ άρχισε να ειρωνεύεται την υψηλή ραπτική με τη μάλλον εχθρική αποστροφή του ανθρώπου που δεν εμπιστεύεται τον χαρακτηρισμό «υψηλό»: «Και τώρα αυτό δηλαδή το λέτε μόδα; Το κόκκινο φόρεμα θυμίζει αεροσυνοδό σε διαπλανητική πτήση», σχολίασε χαζογελώντας με το διαστημικού ύφους φόρεμα. Ο καθένας θα μπορούσε να σχολιάσει ένα φόρεμα, αλλά ο δικός της σχολιασμός αναφερόταν σφαιρικά σε μια πολιτιστική πραγματικότητα, θρεμμένη με λογοτεχνία, γαστρονομία, ιστορία και υψηλή ραπτική. Κι ενώ στις προηγούμενες εκπομπές οι ιδιαιτερότητες των λαών περιγράφονταν μ' ένα είδος νοσταλγικής επιμονής στον πρωτογονισμό, στις συνήθειες, στα ήθη, το Παρίσι έμοιαζε ν' αποτελεί ένα είδος αγκύλωσης στο αμερικάνικο όνειρο. Μόνο η Ντίσνεϊλαντ αξιώθηκε το χαρακτηρισμό «μεγαλύτερο τουριστικό αξιοθέατο», γεγονός που δείχνει πόσο άβολα μπορεί να νιώθει κανείς, ακόμα και σήμερα μπροστά στο ευθέως διαφορετικό, στη φορτισμένη ετερότητα.
Της ΑΜΑΝΤΑΣ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥ

	ΣΚΕΨΕΙΣ (26-08-99)
Φορτισμένες ετερότητες	Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες εκπομπές της τηλεόρασης, τον περασμένο χειμώνα ήταν το «Lonely Planet» (Μοναχικός πλανήτης, ελληνιστί) -σειρά ταξιδιωτικών ντοκιμαντέρ για κοντινούς, αλλά και μακρινούς προορισμούς του πλανήτη που τώρα τη βλέπουμε σε επανάληψη. Ακόμη κι αν δεν ήσουν λάτρης της τηλεόρασης, μπορούσες να παρακολουθείς τα επεισόδια της ΝΕΤ κάθε μέρα: ένιωθες ότι ταξιδεύεις κι εσύ μαζί με τους νεαρούς ταξιδιώτες-πρωταγωνιστές που υφίστανται λογής λογής ταλαιπωρίες και περιπέτειες για να τις περιγράψουν μετά, με χιούμορ και στοχαστική διάθεση σ' όλους τους υπόλοιπους ταξιδιώτες του καναπέ. Από τις Φιλιππίνες βρισκόσουν στο Περού κι από κει στη Βαρκελώνη, με τον σχετικά άκοπο τρόπο που εξασφαλίζουν οι περιπέτειες των άλλων χάρη στην ψευδαίσθηση της αμεσότητας και την πραγματικότητα της απόστασης. Ωστόσο υπάρχουν ταξίδια πιο ρεαλιστικά από άλλα: αν σου είναι δύσκολο να κρίνεις και να ελέγξεις τον εξωτισμό της Καραϊβικής και την αντιστοιχία περιγραφής, συναισθήματος και αντικειμενικής αλήθειας, δεν ισχύει το ίδιο και με το Παρίσι. Ετσι το Παρίσι της νεαρής Αμερικανίδας παρουσιάστριας που γίνεται εξαιρετικά πειστική όταν περιγράφει τα ρέιβ πάρτι του Νέου Μεξικού ήταν μια βουτιά στα αμερικάνικα στερεότυπα για την Ευρώπη. Η ίδια γυναίκα που κοιμόταν θαρρετά σε ύποπτα καταλύματα στη μέση του πουθενά, ανακάλυψε ότι ένιωθε αηδία με τα περιττώματα σκύλων στις γαλλικές λεωφόρους. Κι όταν επισκέφτηκε μ' ένα Γάλλο φίλο της τον οίκο μόδας του Τιερί Μιγκλέρ άρχισε να ειρωνεύεται την υψηλή ραπτική με τη μάλλον εχθρική αποστροφή του ανθρώπου που δεν εμπιστεύεται τον χαρακτηρισμό «υψηλό»: «Και τώρα αυτό δηλαδή το λέτε μόδα; Το κόκκινο φόρεμα θυμίζει αεροσυνοδό σε διαπλανητική πτήση», σχολίασε χαζογελώντας με το διαστημικού ύφους φόρεμα. Ο καθένας θα μπορούσε να σχολιάσει ένα φόρεμα, αλλά ο δικός της σχολιασμός αναφερόταν σφαιρικά σε μια πολιτιστική πραγματικότητα, θρεμμένη με λογοτεχνία, γαστρονομία, ιστορία και υψηλή ραπτική. Κι ενώ στις προηγούμενες εκπομπές οι ιδιαιτερότητες των λαών περιγράφονταν μ' ένα είδος νοσταλγικής επιμονής στον πρωτογονισμό, στις συνήθειες, στα ήθη, το Παρίσι έμοιαζε ν' αποτελεί ένα είδος αγκύλωσης στο αμερικάνικο όνειρο. Μόνο η Ντίσνεϊλαντ αξιώθηκε το χαρακτηρισμό «μεγαλύτερο τουριστικό αξιοθέατο», γεγονός που δείχνει πόσο άβολα μπορεί να νιώθει κανείς, ακόμα και σήμερα μπροστά στο ευθέως διαφορετικό, στη φορτισμένη ετερότητα. Της ΑΜΑΝΤΑΣ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥ