ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ (20-08-99)

Eνα διαλυμένο κράτος ξεθάβει, μαζί με τους αμέτρητους νεκρούς του, ο τουρκικός λαός από τα ερείπια του σεισμού. Είναι ακόμη αδύνατον να προσδιοριστεί πού θα φτάσει τελικά ο δυσθεώρητος αριθμός των θυμάτων, καθώς έχει διερευνηθεί λιγότερο από το 10% των κατεστραμμένων κτιρίων. Η παραλυσία της κρατικής μηχανής είναι τέτοια, που ανάγκασε την κυβέρνηση να την παραδεχθεί δημόσια, να απολογηθεί γι' αυτήν και να δηλώσει, ρητώς ότι, κατ' ουσίαν, έχει σηκώσει τα χέρια ψηλά. Και σε μια χώρα σαν την Τουρκία, που, αν και τεχνητά εκκοσμικευμένη, η διοίκηση διατηρεί ουσιαστικά το απυρόβλητο, τον εσωτερικό σεβασμό και το εκτόπισμα της θεοκρατίας, μια τέτοια παραδοχή δεν είναι απλή υπόθεση.

Στην ουσία της, η «αποκάλυψη» ενός διαλυμένου κράτους δεν κρύβει τίποτε άλλο από το, επίσης δυσθεώρητο, έλλειμμα δημοκρατίας, όταν δεν οφείλεται σε καθαρή φτώχεια - κάτι που προφανώς δεν ισχύει στην Τουρκία, αφού η χώρα επενδύει κολοσσιαία ποσά στην πολεμική βιομηχανία και στο στρατό. Οσο λιγότερη είναι η συμμετοχή και ο έλεγχος, τόσο μειωμένες είναι οι προστασίες των πολιτών. Κι εν προκειμένω φάνηκε όχι μόνον στις κατασκευές, αλλά, κυρίως, στις αδυναμίες των σωστικών επιχειρήσεων. Μάλιστα, το πιο εντυπωσιακό είναι ότι, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, έχει μείνει ουσιαστικά «εκτός» αυτών των επιχειρήσεων, το θεωρούμενο ως το πλέον αποτελεσματικό κομμάτι της τουρκικής κρατικής μηχανής, ο ίδιος ο στρατός.

Tι ήταν αυτό που κράτησε την Αγκυρα από το να «ρίξει» δυναμικά τις ένοπλες δυνάμεις στη μάχη της διάσωσης και της προσωρινής στέγασης των σεισμοπαθών; Μια ανησυχία για τις σχέσεις του κόσμου μαζί τους; Ή μήπως η εκτίμηση ότι μπορεί να λείψουν από αλλού, που θα ήταν πιο χρήσιμες, μερικές χιλιάδες στρατιωτών και κάποια τάγματα ανεφοδιασμών και μηχανικού; Η προβαλλόμενη θεωρία ότι πρόκειται για μια πολεμική μηχανή προσαρμοσμένη στις επιθετικές ενέργειες, που δεν έχει «τεχνογνωσία» να παράγει τέτοιο έργο, μάλλον δεν αρκεί να πείσει. Αλλωστε, ο ίδιος ο Κεμάλ έλεγε ότι «το τουρκικό έθνος θεωρεί το στρατό του ως θεματοφύλακα των ιδεωδών του» - και ουδείς γνωρίζει αν αυτά περιλαμβάνουν και την ευημερία των δύστυχων πολιτών, που σήμερα υποφέρουν.

Kαι μέσα σ' όλα αυτά,ένας Τούρκος υποδιοικητής φτάνει σήμερα στο νατοϊκό στρατηγείο του Τυρνάβου κι ένας Ελληνας σ' αυτό της Σμύρνης, αμφότεροι, βεβαίως, υπό τη σκιά Αμερικανών διοικητών. Την ίδια στιγμή, το Φανάρι στέλνει τον Μητροπολίτη Βρεσθένης ως νέο Αρχιεπίσκοπο Αμερικής, μετά την αποχώρηση του Σπυρίδωνος. Είθε, το μέγα θεολογικό του εκτόπισμα και το αληθώς ευγενές του προσώπου να φέρουν την πολυπόθητη ειρήνη στην πιο σημαντική επαρχία του Οικουμενικού Θρόνου και δυναμικότερη έκφραση της ελληνικής διασποράς.

Eνώ όμως ο τουρκικός στρατός έμεινε σε απόσταση από την καταστροφή, ο ρωσικός αρχίζει και κινδυνεύει να πάθει ο ίδιος καταστροφή. Μπορεί ο νέος πρωθυπουργός της χώρας Πουτίν να υποσχέθηκε ότι θα «τακτοποιήσει» σε δύο μέρες το πρόβλημα στο Νταγκεστάν (κάπως έτσι όμως είχαν φανταστεί και το Αφγανιστάν κάποιοι προκάτοχοί του), αλλά η Μόσχα μέτρησε χθες άλλους σαράντα νεκρούς στρατιώτες στον «περίπατό» της. Φυσικά, οι πιθανότητες να έχει αντίστοιχη εξέλιξη αυτή η επέμβαση είναι μηδενικές. Ο Ρώσος πρωθυπουργός, μέχρι χθες αρχηγός των μυστικών υπηρεσιών της χώρας του, εξασφάλισε ήδη τη δημόσια στήριξη της ισραηλινής Μοσάντ στις επιχειρήσεις, συνεπώς, κατ' ουσίαν και των ΗΠΑ, που κάποτε όπλιζαν τα χέρια των Αφγανών ανταρτών.

Eχοντας «καεί» άσχημα από αυτήν την πολιτική, οι Αμερικανοί ακόμη προσπαθούν να ξεμπλέξουν από τους «στρατούς» που οι ίδιοι δημιούργησαν και που μετά τη λήξη του πολέμου στράφηκαν εναντίον τους, με τρομοκρατική δράση ομάδων όπως αυτής του Οσάμα Μπιν Λάντεν, τον οποίον τώρα κυνηγούν σε τρεις ηπείρους. Αλλωστε, βρίσκεται σε εξέλιξη και η διαδικασία των συμφωνιών START ΙΙ και ΙΙΙ. Οι Αμερικανοί δεν θέλουν να στενοχωρήσουν τη Δούμα, για να κυρώσει τη Δεύτερη συμφωνία για τα πυρηνικά, ώστε να προχωρήσουν και οι επίσημες συνομιλίες για την Τρίτη: αυτή είναι η τελευταία μεγάλη τους αγωνία με τη Μόσχα.

Θρασύτατη, χαρακτήρισε την προχθεσινή ληστεία της χρηματαποστολής ύψους 100 εκ. δρχ. των ΕΛΤΑ ένα επιτελικό τους στέλεχος μιλώντας στις τηλεοράσεις. Καυτηρίασε εντονότατα τους δράστες και τόνισε ότι ασφαλώς και θα χρησιμοποιηθεί πλέον κατάλληλα τεθωρακισμένο όχημα, ώστε να μην επαναληφθούν τέτοια φαινόμενα στο μέλλον! Δυστυχώς, όλα αυτά επιβεβαιώνουν τη ρήση ότι «η καλύτερη άμυνα είναι η επίθεση». Ουδείς περίμενε να πληροφορηθεί περί το ήθος των ληστών από την ηγεσία των ταχυδρομείων. Αντιθέτως, με μεγάλο ενδιαφέρον θα θέλαμε να μάθουμε πώς ήταν δυνατόν να διακινούν τέτοια ποσά με... φορτηγάκι στο οποίο επιβαίνει ένας μόνον, παντελώς άσχετος με θέματα ασφαλείας, οδηγός. Τι είναι δηλαδή γι' αυτούς τα 100 εκ. δρχ.; Τόσο αμελητέο ποσό, ώστε δεν αξίζει ούτε στοιχειώδους προστασίας; Ολοι οι άλλοι φορείς που πραγματοποιούν χρηματαποστολές σαν αστακούς, στην Ελλάδα και στον κόσμο, είναι λιγότερο έξυπνοι;

Συνεπώς, πέραν της ποινικής εξέλιξης του θέματος που είναι στα χέρια της δικαιοσύνης και της αστυνομίας, είναι απορίας άξιον πώς θα αντιμετωπιστεί αστικά και διοικητικά. Βέβαια, με δεδομένη την αδιανόητη κατάσταση που εδώ και χρόνια επικρατεί με τις καθημερινές ληστείες των τραπεζών στη χώρα (στην τελευταία, στην Αγροτική Τράπεζα στην Αμφιθέα οι ληστές δεν πήραν μόνον πενήντα εκατομμύρια, αλλά και την κασέτα από το κλειστό σύστημα ασφαλείας...), τελικά, όλα αυτά δεν κάνουν και μεγάλη εντύπωση, αν μάλιστα και αυτά τα χρήματα ήταν ασφαλισμένα. Οπότε, μοιάζει τελικά παράταιρο να γίνει λόγος για τις ευθύνες της διοίκησης ή για το ότι ουδείς ένιωσε την ανάγκη να υποβάλει μια παραίτηση.

Aυτό που έχει σημασία είναι ότι η κατ' ουσίαν ανοχή των ληστειών μόνο και μόνο επειδή δεν δημιουργούν πραγματικό κόστος για τις τράπεζες είναι μια εντελώς απαξιωτική, απαράδεκτη προσέγγιση, που κάνει πολλαπλή και μεγάλη ζημιά, συμβάλλοντας στην αύξηση της εγκληματικότητας και στέλνοντας το πιο λανθασμένο μήνυμα προς όλες τις κατευθύνσεις. Επιπλέον, ειδικά εν προκειμένω, η αδράνεια ήταν τέτοια, που, σχεδόν αγγίζει τα όρια μιας «ακούσιας προτροπής» στην εγκληματική πράξη. Πόσο μάλλον αν η έρευνα δείξει ότι η ληστεία βασίστηκε σε «εσωτερική» πληροφόρηση. Η τόσο εξόφθαλμη έλλειψη μέτρων ασφαλείας σχεδόν τους «φώναζε» ελάτε να τα πάρετε... Ε, κάποιοι δεν θα πήγαιναν;
ΓΕΩΡΓΙΟΣ Π. ΜΑΛΟΥΧΟΣ

Ο κ. Θ. Οικονομόπουλος λείπει σε άδεια.