ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ (18-08-99)

Eνα εξαιρετικά ενδιαφέρον πρόγραμμα «λίσινγκ» αρχίζει η κυβέρνηση από τις υπηρεσίες του ΥΠΕΧΩΔΕ, που θα επεκταθεί και σε άλλα υπουργεία και κρατικούς οργανισμούς, με σκοπό τη μετεγκατάστασή τους σε ιδιόκτητα κτήρια. Η ιδέα είναι ότι οι κρατικοί φορείς μπορούν να δανειστούν με εγγύηση του Δημοσίου, να αγοράσουν οικόπεδα και να χτίσουν κτίρια για τις υπηρεσίες τους. Ετσι, διοχετεύοντας πλέον στις δόσεις των δανείων τα χρήματα που σήμερα ξοδεύουν στα ενοίκια, θα «κερδίσουν» και τα ακίνητα. Το πρόγραμμα αφορά και τις πρεσβείες της χώρας στο εξωτερικό. Πέραν όμως της καθαρά οικονομικής του διάστασης, παρέχει -και αυτό είναι ίσως το κυριότερο- και μία άλλη μοναδική ευκαιρία που δεν πρέπει να χαθεί, αν και κάτι τέτοιο είναι πιθανότατο, καθώς θα προϋπέθετε γενναίες αποφάσεις.

Φαντάζει ίσως εξωπραγματικό, αλλά γιατί να μην είναι αυτό το πρόγραμμα η αφορμή να φύγουν κάποια υπουργεία από την Αθήνα και να εγκατασταθούν επιλεκτικά σε άλλες πόλεις - περιοχές της χώρας; Θα ήταν μια ένεση ανάπτυξης στην επαρχία και μια ουσιαστική συνεισφορά στην αποσυμφόρηση της πρωτεύουσας. Αν συνειδητοποιήσουμε ότι στην ουσία μπορούμε να χτίσουμε τα κτίρια που θα στεγάσουν τη διοίκηση του 21ου αιώνα, τότε το φάσμα της παρέμβασης μπορεί να είναι ευρύτατο και πολλαπλό. Η ήδη διαθέσιμη τεχνολογία εκμηδενίζει τις αποστάσεις, ενώ η διεθνής εμπειρία μεταφοράς διοικητικών κέντρων, πιο παλιά σε χώρες της Λατινικής Αμερικής ή σήμερα στη Γερμανία με τη μεταφορά της πρωτεύουσας από τη Βόννη στο Βερολίνο, δείχνουν ότι με την αύξηση της δραστηριότητας που προκαλούν, τέτοια σχέδια όχι μόνον είναι εφικτά, αλλά μπορεί να είναι και προσοδοφόρα στο σύνολο της οικονομίας και στο ίδιο το κράτος.

Nα, λοιπόν, πεδίο δόξης λαμπρό για τον κ. Σημίτη, που κατηγορείται διαρκώς ως «λογιστής-πρωθυπουργός». Ξεφεύγοντας από τα στενά όρια της ιδέας να εξοικονομηθούν χρήματα από τα ενοίκια και τολμώντας να λάβει την αφορμή για ένα συνολικό σχέδιο γεωγραφικής αναδιάταξης του κράτους, μπορεί να δημιουργήσει ένα ολόκληρο πολιτικό και οικονομικό όραμα για τη νέα εποχή, που κάποτε η ιστορία θα το μνημονεύει ως ανάλογο του εκσυγχρονιστικού έργου του Χαριλάου Τρικούπη: αποκέντρωση, ενίσχυση της επαρχίας με παλιννόστηση, ποιότητα ζωής. Γίνεται. Το αν εμείς είμαστε ικανοί να το κάνουμε, είναι άλλη υπόθεση. Και επειδή η πιο.. .πιθανή υπόθεση είναι ότι τίποτε από αυτά δεν πρόκειται να συμβεί, ας υποχρεώσει τουλάχιστον ο πρωθυπουργός όσους σχεδιάζουν τέτοιες μετεγκαταστάσεις, να έχουν ανοίξει το χάρτη του προαστιακού σιδηροδρόμου που, θεωρητικώς, θα είναι έτοιμος μέχρι το 2010 και θα καλύπτει το Λεκανοπέδιο. Ας εκμεταλλευτούν έστω το εύκολο και το προφανές. Ε, κι ας ρωτήσουν και όποιους ξέρουν, ποιες είναι οι νέες προδιαγραφές κτιρίων διοίκησης - ας μη χτίσουν πολυκατοικίες...

Kάτι παράδοξο συνόδευσε τον τραγικά φονικό σεισμό στην Τουρκία, που υπολογίζεται να στοιχίσει τη ζωή σε περισσότερους από 800 ανθρώπους: η μεγάλη απόκλιση που παρουσιάζουν οι μετρήσεις των ειδικών για το μέγεθός του. Εμείς τον υπολογίζουμε σε 7,5 βαθμούς της κλίμακας Ρίχτερ, οι Αμερικανοί από το Κολοράντο κάνουν λόγο για 7,8 βαθμούς, ενώ, οι ίδιοι οι Τούρκοι μιλούν για 6,7. Αν είναι αληθείς οι δύο πρώτες εκτιμήσεις, ενδεχομένως, οι τουρκικές αρχές, να θέλουν να αποφευχθεί ο πανικός που θα συνόδευε την επιβεβαίωση αυτού του μεγέθους. Η ελληνική βοήθεια ήταν παρούσα από την πρώτη στιγμή, όπως και εκείνη άλλων ευρωπαϊκών χωρών, ενώ ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος ορθότατα έδωσε αμέσως εντολή να ανοίξουν οι εκκλησίες της Πόλης για να καταφύγουν (και) σ' αυτές οι σεισμόπληκτοι. Σαράντα τέσσερα χρόνια μετά...

Mια, συγκριτικά ασήμαντη, παρενέργεια της καταστροφής ήταν και η καθυστέρηση της διαδικασίας για την αποδοχή της παραίτησης του Αρχιεπισκόπου Αμερικής Σπυρίδωνα, καθώς το κέντρο του ενδιαφέροντος μετατοπίστηκε πλήρως στα του σεισμού, ενώ, επιπλέον, μεταξύ άλλων νέκρωσαν και οι τηλεφωνικές συνδέσεις στο Φανάρι. Οι επόμενοι μήνες θα δείξουν αν αυτή η διαδοχή θα αποτελέσει έναν άλλου είδους σεισμό, που θα πυροδοτήσει την ανάφλεξη σ' ένα από τα πιο κρίσιμα κεφάλαια της σύγχρονης ορθόδοξης εκκλησίας με μια εκλογή καθοριστικής σημασίας τόσο για το ίδιο το Οικουμενικό Πατριαρχείο όσο και για την ελληνική ομογένεια στην Αμερική.

Aλλά αφού ο λόγος περί ομογένειας και με αφορμή την επίσκεψη στην Αθήνα της Κάρολιν Μαλόνι, ομοσπονδιακής βουλευτού της Νέας Υόρκης, από τις πιο δραστήριες πολιτικούς υπέρ των ελληνικών θεμάτων στις ΗΠΑ («εθιμοτυπική» χαρακτήρισε, αδόκιμα, τη συνάντησή της με τον υφυπουργό Εξωτερικών κ. Νιώτη το σχετικό δελτίο Τύπου του υπουργείου), ας καταγραφεί εδώ ένα πολύ χαρακτηριστικό περιστατικό, που συνέβη πριν από περίπου ένα χρόνο στη Νέα Υόρκη, με πρωταγωνίστρια την κ. Μαλόνι. Ηταν, όταν στο πλαίσιο του προεκλογικού της αγώνα, σε μια κυπριακή ταβέρνα στην Αστόρια, εκείνη και ο τότε συντονιστής του Στέιτ Ντηπάρτμεντ για το Κυπριακό, Τόμας Μίλερ, πραγματοποίησαν μια αυστηρά κλειστή ενημέρωση σε κορυφαίους εκπροσώπους της κυπριακής ομογένειας στις ΗΠΑ. Στο επιλεγμένο ακροατήριο περιλαμβάνονταν καθηγητές πανεπιστημίων, λομπίστες, αλλά και μεγάλοι Κύπριοι επιχειρηματίες που, αν και «άγνωστοι» εδώ ή στην πατρίδα τους, εκεί διαπρέπουν και συγκεντρώνουν ιδιαίτερο σεβασμό.

Παίρνοντας, λοιπόν, το λόγο η Καρολίν Μαλόνι άρχισε να μιλάει, για τι άλλο, για το τι κάνει για την Κύπρο - και πράγματι, με δική της πρωτοβουλία έγιναν αρκετά, όπως η διεξαγωγή της έρευνας του Κογκρέσου για την ύπαρξη αμερικανικού οπλισμού στην Κύπρο, η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη. Ομως, είτε γιατί δεν έχει εμπεδώσει τις λεπτές αποχρώσεις του Κυπριακού είτε από καθαρά γλωσσικό ολίσθημα, στη ροή του λόγου, αναφέρθηκε στα «δύο διαφορετικά κράτη που υπάρχουν στην Κύπρο». Με ταχύτητα αιλουροειδούς, ο Τόμας Μίλερ της έπιασε το μπράτσο για να σταματήσει και τη διόρθωσε λέγοντας «εννοεί οι δύο κοινότητες». Μέχρι να αρχίσει η αναταραχή και συνειδητοποιώντας το μέγεθος του σφάλματός της, σε δευτερόλεπτα, η βουλευτής φώναξε κάτι παντελώς άσχετο, αλλά που προφανώς πίστευε ότι θα ήθελε να ακούσει το κοινό της «Ι am sorry, Macedonia is Greek - η Μακεδονία είναι ελληνική». Πλήθος ανάμικτα αισθήματα κατέλαβαν στιγμιαία το ακροατήριο, από φανερό σκεπτικισμό και έντονη αγανάκτηση έως έκρηξη χαράς. Η ενημέρωση συνεχίστηκε και το δείπνο ήταν πολύ καλό.

Eπί της ουσίας τώρα, μεγάλες δυσκολίες αντιμετωπίζει η Κύπρος (και) με τις υπεράκτιες εταιρείες της, και το θέμα τείνει να εξελιχθεί στο μεγαλύτερο πραγματικό εμπόδιο στις διαπραγματεύσεις ένταξης στην Ε.Ε., με την επιφύλαξη βεβαίως ότι τελικά οι εταίροι θα τιμήσουν την υπογραφή τους και δεν θα τη συνδέσουν με την πρότερη λύση του Κυπριακού. Οι χώρες της Ενωσης που έχουν κατοχυρώσει δραστηριότητες υπεράκτιων εταιρειών στο έδαφός τους, πιέζουν με κάθε τρόπο να απαγορευθούν αυτές για την Κύπρο. Με κάθε τρόπο, σημαίνει ακόμη και η επανάληψη του γνωστού περί ξεπλύματος χρήματος, περί συνεργασίας με τους Σέρβους κ.ο.κ. Η Κύπρος ανθίσταται, βεβαίως, σθεναρά σε αυτή την προσπάθεια, αλλά το ερώτημα είναι πόσο διαπραγματευτικά ευάλωτη την καθιστά το Κυπριακό ακόμη και σ' αυτό το θέμα.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ Π. ΜΑΛΟΥΧΟΣ

Ο κ. Θ. Οικονομόπουλος λείπει σε άδεια.