ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ (17-08-99)

Tελικά, η εορταστική εκατόμβη δεν έλειψε ούτε και αυτή τη φορά. Οι δρόμοι εξακολουθούν απτόητοι να είναι ο μεγαλύτερος φονιάς στη χώρα. Τα αίτια έχουν επισημανθεί πολλές φορές: κακά οδοστρώματα, υπερβολική ταχύτητα, αδυναμίες αστυνόμευσης, μα, κυρίως, απουσία κάθε ίχνους συνείδησης οδηγού - κάτι για το οποίο φέρει ακέραιη την ευθύνη το σύστημα απόκτησης αδειών οδήγησης του υπουργείου Μεταφορών. Ενα σύστημα που πάσχει από κάθε πλευρά: Στόχοι, μέσα, εφαρμογή συγκροτούν μία από τις πιο θλιβερές, εξοργιστικές περιπτώσεις στην ελληνική δημόσια διοίκηση, το κόστος της οποίας μετατρέπεται διαρκώς σε αίμα. Και, κυρίως, σε αίμα ανυποψίαστων αθώων, που καμιά «μοίρα» ή «κακή τύχη» δεν τους καταδίκασε. Στις πιο πολλές περιπτώσεις, τους καταδίκασαν σε θάνατο συγκεκριμένοι άνθρωποι που, επιπλέον, ουδέποτε θα πληρώσουν πραγματικά γι' αυτό.

Eίναι ένας απόλυτος παραλογισμός, τον οποίο έχουμε ουσιαστικά εσωτερικεύσει και αποδεχθεί, αφού δεν κάνουμε τίποτε δραστικό και άμεσο για ν' αλλάξει. Παραμένουμε απαθείς θεατές ενός κακού που μας έχει στοιχίσει όσο κανένα τις τελευταίες δεκαετίες. Αλλά ίσως να είναι κι η σιωπή της συνενοχής. Πόσοι από εμάς δεν βλέπουμε τον εαυτό μας ή κάποιον δικό μας πίσω από την πληθώρα των πλαγίως ή με ελαστικά κριτήρια αποκτηθέντων διπλωμάτων οδήγησης; Ή, από την άλλη πλευρά, πόσοι έχουμε έστω κι επιχειρήσει να σκεφτούμε ότι μπορεί να βρει κι εμάς το κακό; Σίγουρα, η πλειοψηφία όσων κλαίνε σήμερα τους 29 δικούς τους χαμένους κι όσοι λιώνουν έξω από τις εντατικές για τους 90 σοβαρά τραυματίες ούτε θα μπορούσαν να το φανταστούν την Πέμπτη το βράδυ...

Kι ενώ μετά την έξοδο αναμένεται (εξίσου θανατηφόρα;) και η επιστροφή, αυτή την εβδομάδα τελειώνει και το θερινό πολιτικό μορατόριουμ. Στο γραφείο του από αύριο ο πρωθυπουργός, και μέχρι την Παρασκευή αναμένονται και οι υπόλοιποι πολιτικοί αρχηγοί. Μια νέα περίοδος προετοιμάζεται, γεμάτη εξελίξεις: ελληνοτουρκικός διάλογος, πορεία της οικονομίας, ανασχηματισμός, προεδρική εκλογή είναι τα θέματα που θα κυριαρχήσουν το επόμενο διάστημα, στο περιθώριο φυσικά της χρηματιστηριακής φρενίτιδος, καθώς η «Σοφοκλέους» καλπάζει ασταμάτητη στις 5.000 μονάδες. Κι ενώ πολλοί αναμένουν ότι αυτή η πορεία θα προσελκύσει νέον πακτωλό ξένων «επενδύσεων» στο ελληνικό χρηματιστήριο, εκείνο που εν τω μεταξύ είναι σίγουρο, είναι ότι ο «χάρτης του πλούτου» αλλάζει πλέον ουσιαστικά στη χώρα, από το συνδυασμό του μεγέθους των χρηματιστηριακών τζίρων και του εύρους του δείγματος του πληθυσμού που παίζει - αν και «δείγμα» είναι πλέον μάλλον ακατάλληλος όρος.

Oυδείς μπορεί να εκτιμήσει, σήμερα, ποια θα είναι τα όρια και η οικονομική, πολιτική και κοινωνική συμπεριφορά της νέας «τάξης» πλούτου που δημιουργείται στη χώρα. Βεβαίως, «τάξη» είναι ένας κατ' ουσίαν αδόκιμος όρος, τη στιγμή που το φαινόμενο διαπερνά όλα τα κοινωνικά στρώματα, τα επίπεδα πλούτου και εισοδήματος. Ουδείς επίσης γνωρίζει τι μέγεθος θα έχουν οι επιπτώσεις από τους κραδασμούς της επιβράδυνσης του φαινομένου, που ασφαλώς θα έρθουν, όταν η «Σοφοκλέους» φτάσει πράγματι να γίνει μια «ώριμη αγορά», ακολουθώντας την πορεία πολλών άλλων πρόσκαιρων «Ελ Ντοράντο» που γνώρισε ο κόσμος. Το πρόβλημα είναι βεβαίως να μη γίνει «της Ασίας». Αλλά κι αν γίνει, ποιοι θα την πληρώσουν.

Eυχής έργο θα ήταν να μπορούσε να προετοιμάσει κάποιος «φρένα» αυτής της προαναγγελθείσης κρίσης, σημάδια της οποίας ήδη έχουν εκδηλωθεί χωρίς όμως να «μετρήσουν» στην κοινή γνώμη. Αλλά, κάτι τέτοιο, είναι φυσικά αδύνατον. Ποιος μπορεί να αγγίξει τη μαγεία του εύκολου και -κυρίως- μαζικού πλούτου; Πάντως, το «πρόβλημα του 2000» μάλλον θα αποτελέσει ένα πρώτο συγκυριακό μα ισχυρό ανάχωμα στην εν λόγω πορεία. Οι οδηγίες των εταιρειών που ασχολούνται διεθνώς με την αντιμετώπισή του είναι σαφείς: συνεχής μείωση του όγκου και του αριθμού των πράξεων σταδιακά κατά το τελευταίο τρίμηνο του χρόνου. Η «Σοφοκλέους», με το νέο της σύστημα που θα τεθεί σε λειτουργία γύρω στα μέσα Σεπτεμβρίου, ελπίζει ότι θα είναι αλώβητη από το κακό.

Kι ενώ συμβαίνουν αυτά, σύμφωνα με δημοσιεύματα, τα χρέη προς την εφορία ξεπερνούν τα 3,5 τρισ. δρχ., δηλαδή το 10% του ΑΕΠ. Σημείωση: το 75% αυτής της οφειλής είναι «από Δημόσιο προς Δημόσιο», δηλαδή προέρχεται από τις διάφορες ΔΕΚΟ κοκ. Οι μεταβολές που αναγγέλλει το υπουργείο Οικονομικών στις διαδικασίες είσπραξης των φόρων δεν αφορούν βεβαίως αυτά τα χρέη. Αν αληθεύουν τα νούμερα, η κατάσταση αποκτά έντονα δραματικά στοιχεία: Η αλλαγή του χάρτη των δημοσίων οικονομικών της χώρας είναι μπροστά στα χέρια μας, αλλά δεν μπορούμε να την αγγίξουμε - κι αυτό, μετρώντας μόνον τα χρέη προς την εφορία, χωρίς να υπολογίσει κανείς τις άλλες άμεσες επιπτώσεις όλων αυτών των οργανισμών στην οικονομία, ανάμεσα στους οποίους εξακολουθεί να υπάρχει περιθώριο ιλιγγιώδους περιστολής δαπανών και ταυτόχρονης βελτίωσης των υπηρεσιών.

Oμως, παρά τις «γκρίνιες» όλα δείχνουν ότι βαδίζουμε πλέον σ' αυτή την κατεύθυνση. Αλλωστε, στην ουσία, η χρηματιστηριακή έκρηξη και η διαδικασία απελευθέρωσης από τον κρατισμό, ίσως, αποτελούν δύο από τις πολλές όψεις του ίδιου νομίσματος. Απελευθέρωση που δεν μπορεί παρά να είναι πολλαπλά επώδυνη. Να, λ.χ., εκεί που το κράτος δεν ήξερε τι να τους κάνει τους υπαλλήλους του, τώρα «κλαίει» που θα του φύγουν, περίπου 100.000 από αυτούς, με σύνταξη μέχρι το 2006, κάτι που σημαίνει πως έρχεται πλέον η τρομερή «ώρα του ασφαλιστικού», το οποίο η κυβέρνηση προσπαθεί διαρκώς να «βγάλει από πάνω της», βασικά... μελετώντας το. Μετά την περίφημη έκθεση της ομάδας Σπράου, που πριν από καιρό είχε κάνει ουκ ολίγο θόρυβο, επιχειρείται εν νέου συνολική μελέτη του προβλήματος, ενώ οι πρωτοβουλίες χάνονται κάπου μεταξύ «μικρών» και «μεγάλων» ασφαλιστικών πακέτων που, πρόχειρα, κοντόφθαλμα, άτολμα και μη εφαρμοστέα, μόνον πρόσθετη ανασφάλεια μπορεί να προκαλούν στα «υποψήφια θύματά τους».

Ας σημειωθεί, όμως, ότι η απελευθέρωση από τον κρατισμό δεν έχει κανένα λόγο να πραγματοποιηθεί με... αποικιακούς όρους. Κάτι τέτοιο που επιχειρείται, λ.χ., με τις γερμανικές πιέσεις για να πάρει ο Αερολιμένας Αθηνών το δικαίωμα της διανομής του ρεύματος από τη ΔΕΗ και να τροφοδοτεί εκείνος όλες τις ανάγκες που θα δημιουργηθούν από τη λειτουργία του. Μπορεί η ΔΕΗ να πρέπει να απελευθερώσει μέχρι το 2001 το 28% της δραστηριότητάς της, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα το κάνει σύμφωνα με τις προσδοκίες άλλων - πρέπει και μπορεί να γίνει σύμφωνα με τις δικές της.

A, σύμφωνα με καλά ενημερωμένες πηγές, λειτούργησε τελικά χθες, για πρώτη ημέρα, το Νοσοκομείο Παπαγεωργίου στη Θεσσαλονίκη. Αμήν...
ΓΕΩΡΓΙΟΣ Π. ΜΑΛΟΥΧΟΣ

Ο κ. Θ. Οικονομόπουλος λείπει σε άδεια.