Η «βιομηχανία»
της ανώτατης παιδείας
Οπως είναι γνωστό, η Ελλάδα είναι κατ' εξοχήν χώρα φοιτητικής μεταναστεύσεως. Κάθε χρόνο, χιλιάδες νέοι, που απέτυχαν να εισέλθουν στα ελληνικά ΑΕΙ, αναζητούν μια θέση σε πανεπιστήμια της Δύσεως, αλλά και της Ανατολής, πληρώνοντας, κατά κανόνα, υψηλά δίδακτρα. Η φοιτητική μετανάστευση θα συνεχίσει, παρά τη μεγάλη αύξηση του αριθμού των εισακτέων στα ελληνικά ΑΕΙ και ΤΕΙ, που έχει προγραμματίσει το υπουργείο Παιδείας. Ακόμη και η αυξημένη προσφορά πανεπιστημιακής εκπαιδεύσεως δεν πρόκειται να καλύψει τη ζήτηση, αφού, εκτός των άλλων, αυτή εστιάζεται σε ορισμένες σχολές, με πρώτη την Ιατρική. Το πρόβλημα είναι γνωστό και δεν αφορά μόνο την Ελλάδα. Στο χώρο της Ανατολικής Μεσογείου υπάρχει μια έκρηξη της ζητήσεως για πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Η χώρα μας έχει όλες τις δυνατότητες να μετατραπεί σε κέντρο παροχής τέτοιας εκπαιδεύσεως για την ευρύτερη περιοχή. Την ευνοεί η γεωγραφική της γειτνίαση, αλλά το μεγαλύτερο πλεονέκτημά της είναι ότι διαθέτει ένα μεγάλο αριθμό επιστημόνων υψηλής στάθμης, οι οποίοι καλύπτουν όλα τα πεδία και θα μπορούσαν να στελεχώσουν ανέτως τριπλάσιο αριθμό πανεπιστημίων. Η Ελλάδα έχει όλες τις προϋποθέσεις να προσελκύσει φοιτητές και από το χώρο των Βαλκανίων και του Ευξείνου Πόντου, ειδικά για σπουδές σε τομείς που συνδέονται με την οικονομία της αγοράς, όπως χρηματοοικονομικά, διοίκηση επιχειρήσεων, μάρκετινγκ. κ.λπ. Στα αγγλόφωνα πανεπιστήμια θα έχουν τη δυνατότητα να σπουδάζουν και Ελληνες, πληρώνοντας, βεβαίως, τα υψηλά δίδακτρα, που θα ισχύουν για τους αλλοδαπούς. Ετσι κι αλλιώς, το ΔΙΚΑΤΣΑ αναγνωρίζει -με ορισμένες διαδικασίες- τα πτυχία ξένων πανεπιστημίων. Γιατί όχι και πανεπιστημίων τα οποία θα λειτουργούν στη χώρα μας υπό τον ποιοτικό έλεγχο του υπουργείου Παιδείας. Η «βιομηχανία» παροχής τριτοβάθμιας και μεταπτυχιακής εκπαιδεύσεως δεν είναι νέο φαινόμενο. Η Βρετανία έχει αναπτύξει σε πολύ μεγάλο βαθμό αυτήν τη «βιομηχανία», ενώ το παράδειγμά της ακολουθούν ακόμα και χώρες της Ανατολικής Ευρώπης (η Ουγγαρία, η Τσεχία, η Ρουμανία, κ.ά.), οι οποίες έχουν ιδρύσει αγγλόφωνα πανεπιστήμια για ξένους. Ως γνωστόν, οι Ελληνες είναι από τους καλύτερους πελάτες αυτών των πανεπιστημίων. Ακόμα και το τουρκοκυπριακό ψευδοκράτος έχει ιδρύσει τέτοια ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, με σκοπό την προσέλκυση φοιτητών από τις ισλαμικές χώρες. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ένα τέτοιο άνοιγμα προσκρούει σε ορισμένα εγγενή εμπόδια. Τα αγγλόφωνα αυτά πανεπιστήμια δεν είναι υποχρεωτικό να είναι ακραιφνώς ιδιωτικά. Θα μπορούσε σ' αυτόν τον τομέα να υπάρξει μία αρμονική συνεργασία των κρατικών πανεπιστημίων με ιδιωτικούς φορείς, ώστε να διασφαλισθεί και το επίπεδο σπουδών και η ευέλικτη λειτουργία.