Γράμμα «Αλβανού»
αρχαιολόγου
Αγαπητέ κ. Καρκαγιάννη Είμαι σαράντα ετών και στα νιάτα μου σπούδασα αρχαιολογία στην Ελλάδα, με μεταπτυχιακές σπουδές στο εξωτερικό. Επεράτωσα τις σπουδές μου πριν από δώδεκα χρόνια και άρχισα να εργάζομαι πριν από δέκα χρόνια ως εργατοτεχνίτης αρχαιολόγος με σύμβαση έργου ή «νέγρου», όπως την αποκαλούμε εμείς μεταξύ μας. Δύο φορές δεν μου ανανέωσαν τη σύμβαση και έμεινα εκτός αρχαιολογικής εργασίας επί δύο χρόνια συνολικά. Ευτυχώς, η οικογένειά μου είναι ευκατάστατη και δεν αντιμετώπισα τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν άλλοι συνάδελφοί μου της κατηγορίας μας, όταν συμβεί να μην τους ανανεώσουν τη σύμβαση. Οπως καταλαβαίνετε όμως το πρόβλημα δεν έγκειται μόνο σ' αυτό. Σπούδασα αρχαιολογία από δική μου επιλογή. Ωστόσο, η αρχαιολογία μου αποκαλύφθηκε εν μέρει κατά τη διάρκεια των σπουδών μου, αλλά κυρίως στο ανασκαφικό έργο που συντελείται επί τη ευκαιρία των μεγάλων δημοσίων έργων. Δούλεψα σε πολλά εργοτάξια, τα οποία δεν κατονομάζω για να μην προδώσω την υποχρεωτική, όπως θα καταλάβετε, ανωνυμία μου. Και επί τη ευκαιρία πρέπει να σας πω ότι αυτά τα τελευταία χρόνια τα μεγάλα δημόσια έργα έδωσαν την ευκαιρία για τη μεγαλύτερη αρχαιολογική ανασκαφή που έγινε ποτέ στην Ελλάδα. Την υψηλή εποπτεία αυτού του ανασκαφικού έργου την έχουν οι Αρχαιολογικές Εφορείες, αλλά τη δουλειά στην ανασκαφή την κάνουν οι εργατοτεχνίτες αρχαιολόγοι, συχνότατα σε αντίξοες συνθήκες και όχι μόνον καιρικές. Συχνότατα η συμπεριφορά της αναδόχου είναι από κακή έως χυδαία, γιατί όπως αντιλαμβάνεσθε δεν έχει κανένα συμφέρον να είναι προσωπική και επιμελημένη η αρχαιολογική εργασία. Παραδόξως, ελαφρώς ηπιότερη και... ευγενέστερη είναι η συμπεριφορά των «μονίμων» αρχαιολόγων που, ως δημόσιοι υπάλληλοι, υπηρετούν στις Αρχαιολογικές Εφορείες. Δεν μας θεωρούν αρχαιολόγους, παρ' ότι πολλοί από μας έχουν σημαντικούς τίτλους σπουδών και παρά την ανασκαφική πείρα που ως... εργατοτεχνίτες αποκτήσαμε. Την ίδια άποψη έχει και η κ. Μενδώνη, γενική γραμματεύς του υπουργείου Πολιτισμού! Υπάρχει εδώ ένα σοβαρό ζήτημα που καμιά κυβέρνηση δεν θέλησε να αντιμετωπίσει. Για να είσαι αρχαιολόγος και να εργασθείς στην κρατική (ιδιωτική δυστυχώς δεν υπάρχει) Αρχαιολογική Υπηρεσία δεν αρκεί να είσαι πτυχιούχος κάποιας Αρχαιολογικής Σχολής, ούτε και να διαθέτεις μεταπτυχιακούς τίτλους. Πρέπει να δώσεις εξετάσεις, το μέτρο είναι πολύ σωστό, υπό την προϋπόθεση ότι εξετάσεις διενεργούνται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Οπως, όμως, το μέτρο λειτούργησε ως σήμερα είχε το εξής αποτέλεσμα: Διαμορφώθηκαν δύο κατηγορίες αρχαιολόγων, μία κλειστή κάστα προνομιούχων και υπερφίαλων αρχαιολόγων δημοσίων υπαλλήλων που έχουν κάθε συμφέρον να είναι νομοταγείς και κομφορμιστές. Και μία δεύτερη κατηγορία εργατοτεχνιτών αρχαιολόγων. Είναι οι «Αλβανοί» της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας. Η δουλειά που προσφέρουμε ως εργατοτεχνίτες είναι καθαρώς επιστημονική, αλλά δυστυχώς ούτε την αναγνωρίζουν ούτε μας επιτρέπουν να την ολοκληρώσουμε. Οι πεντακόσιοι περίπου εργατοτεχνίτες αρχαιολόγοι απεκάλυψαν δεκάδες χιλιάδες αρχαιολογικά αντικείμενα όλων των εποχών. Αν σας πω ότι προσεγγίζουν τις εκατό χιλιάδες μην το θεωρήσετε υπερβολικό. Αρκετά από αυτά τα ευρήματα είναι σημαντικά και μερικά μοναδικά. Δεν έχουν βρεθεί μέχρι τώρα άλλα παρόμοια. Επίσης οι εργατοτεχνίτες αρχαιολόγοι αποτυπώνουν και μελετούν το περιβάλλον μέσα στο οποίο βρέθηκε το αντικείμενο (τάφος, οικία, ναός, δημόσιος χώρος), πριν το καταστρέψουν οι μπουλντόζες. Τέλος συντάσσουν το ημερολόγιο της ανασκαφής το οποίο καταθέτουν στην οικία Αρχαιολογική Εφορεία. Κατά τη διάρκεια της εργασίας μου έγραψα αρκετές χιλιάδες σελίδες ημερολογίου ανασκαφής. Και ενώ κάνουν όλα αυτά δεν τους επιτρέπεται να καταγράψουν, ούτε να μελετήσουν και πολύ λιγότερο να ανακοινώσουν τα ευρήματα. Αυτή η δουλειά προορίζεται για τους αρχαιολόγους δημοσίους υπαλλήλους, την οποία φυσικά δεν θα αποπερατώσουν ποτέ και αυτά τα αρχαιολογικά ευρήματα θα παραμείνουν στοιβαγμένα στις αποθήκες, όπως και πολλά άλλα παλαιότερα... Εχω και πολλά άλλα να σας γράψω για να τα γνωρίζει ο κόσμος. Οταν αποπεράτωσα τις σπουδές μου μπορεί να μην ήξερα τι ακριβώς σημαίνει ανασκαφή και ανασκαφικό έργο. Τώρα γνωρίζω και η γνώση αυτή αποκτήθηκε στο εργοτάξιο. Αναρωτιέμαι αν είναι σε κάποιον χρήσιμη, ακόμα και σε μένα... «Αλβανός» αρχαιολόγος
Σ.Σ.: Εχω τη γνώμη, κύριοι υπουργοί και βουλευτές της πλειοψηφίας και της μειοψηφίας με πρώτους τον πρωθυπουργό και την υπουργό Πολιτισμού να υποβάλετε μία και μόνη τροπολογία στο θερινό τμήμα της Βουλής, με την οποία θα αναγνωρίζονται στους «Αλβανούς» αρχαιολόγους τα δικαιώματα του Ανθρώπου και του Επιστήμονα. Σε σας μπορεί να μην είναι χρήσιμοι. Είναι όμως σε όλους τους άλλους.
Του ΑΝΤΩΝΗ ΚΑΡΚΑΓΙΑΝΝΗ