ΠΡΟΕΚΤΑΣΕΙΣ (18-06-99)

Απολυμάνσεις

Πρέπει να έχουν περάσει πάνω από είκοσι χρόνια, που είχαν αποκτήσει στην Ελλάδα αίγλη οι επιστημολόγοι και η επιστημολογία, ο κλάδος της φιλοσοφίας που ασχολείται με τις επιστήμες. Λίγο μετά είχε εκδοθεί στα ελληνικά «Ο απολυμαντής», ένα σαρκαστικό βιβλίο του Γουίλιαμ Μπάροους, στο οποίο επανερχόταν ως σταθερή επωδός η έκκληση «εμπρός να καθαρίσουμε τους επιστημολόγους». Δεν είναι πολύ διαφορετική η έκκληση «να καθαρίσουμε τους γιάπηδες», που απασχολεί το Σαν Φρανσίσκο. Τοποθετείται και αυτή στο πλαίσιο μιας «απολύμανσης», θυμίζοντας τον τίτλο του βιβλίου του Μπάροους. Αναφέρεται στην αιφνίδια εισβολή νέων ηθών σε μια γεωγραφική περιοχή, όπως ο Μπάροους αναφερόταν στην επικράτηση νέου ύφους σε έναν ακαδημαϊκό και γνωστικό χώρο. Είναι και αυτή η έκκληση μία φάρσα, που όμως κρύβει κάτι πολύ σοβαρό. Η μόνη ουσιαστική διαφορά είναι ότι στην περίπτωση του Σαν Φρανσίσκο, η έκκληση θα μπορούσε ίσως να οδηγήσει σε κάποια βίαιη ενέργεια κατά των γιάπηδων - ενώ οι επιστημολόγοι δεν είχαν ανησυχήσει. Το πολύ σοβαρό πίσω από τη «φάρσα» είναι, βέβαια, ορατό. Η εκρηκτική άνοδος του εισοδήματος μιας μικρής μειοψηφίας καθιστά συγκεκριμένες προαστιακές περιοχές απρόσιτες για τους απλώς εύπορους. Οι τελευταίοι διαχέονται σε φτωχότερες, αστικές συνοικίες, αλώνοντάς τις και εκτοπίζοντας, τελικώς, τους κατοίκους τους. Το ζούμε, σε κάποιο βαθμό, στις τουριστικές περιοχές της χώρας μας. Το ζούμε ακόμη και στου Ψυρρή. Για τους εκτοπιζόμενους, η έκκληση κατά των γιάπηδων δεν είναι αστεία, αλλά μία ευτελιστική και απρόσφορη αντίδραση σε ένα πολύ σοβαρό φαινόμενο. Για τους «έξω από το χορό», βέβαια, η έκκληση έχει μια γοητεία. Είναι αλήθεια ότι αυτοί οι τύποι, που κατά Καρυωτάκη «λυώνουν και τελειώνουν/σαν στήλες δύο-δύο στα γραφεία», είναι εκτός γραφείου ανυπόφοροι με τα σινιέ, τα πούρα και το αυτάρεσκο ύφος τους...

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΣΤΡΙΩΤΗΣ