Οι «...ισμολόγοι»!
|
Ζούμε στην εποχή των «...ισμών». Αυτό, πλέον είναι δεδομένο και έχει καταντήσει κοινός τόπος. Δεν αναφερόμεθα δε, στους πολιτικούς και κοινωνικούς «...ισμούς», γιατί στον τομέα αυτόν υπάρχει μια πραγματικότης. Υπήρχαν, ή και υπάρχουν, κοινωνικά ή πολιτικά δεδομένα, υπάρχουν προβλήματα, υπάρχουν κοινωνικές ομάδες με αντιτιθέμενα συμφέροντα. Λογικό είναι λοιπόν, να υπάρχουν και οι διάφορες θεωρίες που προσπαθούν να δώσουν λύσεις, ή να σχηματοποιήσουν τις κοινωνικές, πολιτικές ή οικονομικές διαφορές, ή τάσεις μεταξύ των διαφόρων ομάδων του πληθυσμού. Βεβαίως, κάθε «...ισμός», έχει και τον «...ισμολόγο» του. Τον θεωρητικό που αναλαμβάνει να «μεταλλάξει» τις τυχόν κουβέντες καφενείου, ή τις παρατηρήσεις κάποιου επαναστάτη σε θεωρίες. 'Η, πιθανόν, ο ίδιος ο επαναστάτης, ή ο στοχαστής, να γίνει αυτός, ο θεωρητικός διατυπώνοντας τους κανόνες και τις αρχές του νέου «...ισμού». Η ιστορία είναι γεμάτη από «φιλελευθερισμούς», «σοσιαλισμούς», «κομμουνισμούς», «φασισμούς», «νεο...ισμούς» - γιατί κάθε παλιά θεωρία μεταλλάσσεται σε «νεο...ισμό». Και φυσικά, είναι γεμάτη και από τους «...ισμολόγους».
Εκτός όμως από τους πολιτικοκοινωνικοοικονομικούς «...ισμούς», έχουμε και τους «πολιτιστικούς», τους «καλλιτεχνικούς» - σε κάθε είδος και μορφή τέχνης. Εδώ, μάλιστα, στον καλλιτεχνικό τομέα οι «...ισμοί» έχουν πολλές εναλλαγές και μικροδιαφορές που χαρακτηρίζονται από την πρόθεση που χρησιμοποιείται ως πρόθεμα στη λέξη. Ετσι, έχουμε τους «μετα... ισμούς», τους «νεο...ισμούς», τους «προ...ισμούς», αναλόγως του ποιος «...ισμός» λαμβάνεται ως σημείο αναφοράς. Φυσικό είναι δε, να υπάρχουν και αντίστοιχοι «...ισμολόγοι».
Το φαινόμενο των «...ισμών» και των «...ισμολόγων» έχει αρχίσει τελευταία να παίρνει σοβαρές διαστάσεις. Γιατί, καθώς η τέχνη, αλλά και η ιατρική -ιδίως αυτή που ασχολείται με τα προβλήματα της «ψυχής» του ατόμου και με τα υπαρξιακά- αποκτούν μεγαλύτερη σημασία μέσα στην κοινωνία, πληθαίνουν και οι διάφορες θεωρίες και φυσικά αυξάνεται σημαντικά και ο αριθμός των «θεωρητικών» που ασχολούνται με το θέμα, το αναλύουν, το «βυθομετρούν» και το «μεταλαμπαδεύουν» στα πλήθη, με βαθυστόχαστα άρθρα, βιβλία, διαλέξεις. Εδώ, όμως, υπάρχει μια βασική διαφορά. Γιατί στην τέχνη, κυρίως, κάθε καλλιτέχνης έχει τη δική του προσωπική θεωρία -φιλοσοφία θα μπορούσαμε να πούμε κακοποιώντας για μιαν ακόμη φορά τη λέξη- οπότε και οι «...ισμολόγοι» που αναλαμβάνουν να ερμηνεύσουν τη θεωρία απλώς ομφαλοσκοπούν και συζητούν «περί όνου σκιάς».
Επειδή όμως, ζούμε στην εποχή του «φαινομενικού» και της «Virtual Reality» -της κατασκευασμένης δηλαδή πραγματικότητος- παρατηρείται μια περαιτέρω κλιμάκωση του φαινομένου. Δηλαδή, δημιουργείται μια νέα θεωρία πάνω στην πρώτη. Αυτή τη φορά έχουμε κάποιον που αποφασίζει και αυτός να γίνει «...ισμολόγος» και επειδή δεν μπορεί, ή βαριέται, να φτιάξει μια κάποια θεωρία για κάποιο φαινόμενο -πραγματικό ή νοητικό- μαζεύει δυο-τρεις ή και περισσότερους, «...ισμούς» και φτιάχνει το δικό του. Μπορεί να κατακρίνουν, μπορεί να «βελτιώνουν», μπορεί να τροποποιούν τους διαφόρους «...ισμούς» που «δανείστηκαν». Δεν έχει καμιάν απολύτως σημασία. Εχουν φτιάξει μια καινούργια θεωρία, έναν καινούργιο «...ισμό» και γίνονται και αυτοί «επώνυμοι». Αλήθεια τι πληγή αυτή με τους «επώνυμους» και τους «ανώνυμους»!
Το τραγικό, όμως, είναι ότι όλοι αυτοί ζουν στον δικό τους κατασκευασμένο κόσμο και θέλουν να μας βάλουν και μας μέσα. Για να τους ξορκίσουμε, λοιπόν, τους αφιερώνουμε μερικούς στίχους του Κ. Καβάφη, που έχουν κάποια αναλογία με αυτούς:
Φιλέλλην
Προ πάντων σε συστήνω να κυττάξεις
(Σιθάσπη, προς θεού, να μη λησμονηθεί)
μετά το Βασιλεύς και το Σωτήρ,
να χαραχθεί με γράμματα κομψά, Φιλέλλην.
Και τώρα μη με αρχίζεις ευφυολογίες,
τα «Πού οι Ελληνες;» και «Πού τα Ελληνικά
πίσω απ' τον Ζάγρο εδώ, από τα Φράατα πέρα».
Τόσοι και τόσοι βαρβαρότεροί μας άλλοι
αφού το γράφουν, θα το γράψουμε κ' εμείς.
Και τέλος μη ξεχνάς που ενίοτε
μας έρχοντ' από την Συρία σοφισταί,
και στιχοπλόκοι, κι άλλοι ματαιόσπουδοι.
Ωστε ανελλήνιστοι δεν είμεθα, θαρρώ.
| |
