Κύριο άρθρο της 23-01-97

Διαπιστώσεις

Η αξία των μελετών, πορισμάτων και εισηγήσεων από ανεξάρτητους φορείς όπως ιδρύματα, ινστιτούτα, πανεπιστήμια κ.λπ. είναι αυτονόητη και μόνον από το γεγονός ότι αποτελούν προϊόντα όχι σκοπιμοτήτων αλλά είναι επιστημονικές απόψεις μη ελεγχομένων -άρα και μη κατευθυνομένων- ειδικών. Πόσο μάλλον όταν τα κέντρα αυτά διευθύνονται από προσωπικότητες κύρους. Υπό το πρίσμα αυτό το Ινστιτούτο Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων πληροί όλες τις προϋποθέσεις αντικειμενικότητος. Ετσι, και με δεδομένο ότι ο πρόεδρός του, ο κ. Παν. Παυλόπουλος, δεν είναι δυνατόν να τοποθετηθεί στη χορεία των φίλα προσκειμένων προς την παρούσα κυβέρνηση, συνιστά αξιοπρόσεκτο γεγονός η βασική διαπίστωση της προσφάτου εκθέσεως του Ινστιτούτου αυτού για την ελληνικήν οικονομία: «Είναι κρίμα που ο σωστός σε γενικές γραμμές κρατικός προϋπολογισμός δεν έτυχε γενικότερης στηρίξεως» (...) ενώ έπρεπε «να συσπειρώσει την προσπάθεια όλων για την ακριβή εκτέλεσή του». Οι τοποθετήσεις του είδους αυτού έχουν ασφαλώς το επιστημονικό (οικονομικό) τους υπόβαθρο, αλλά και την πρακτική (πολιτική) τους διάσταση. Η διάσταση δε αυτή επιβάλλει το ερώτημα: Γιατί ένα σύνολο προτάσεων και μέτρων που κινείται προς την ορθή κατεύθυνση, δηλαδή προς την εξυγίανση της οικονομίας, που θα έπρεπε να αποτελεί επιδίωξη όλων, πολιτικών, οικονομικών παραγόντων και πολιτών, αφενός μεν δεν γίνεται κατανοητό αφ' ετέρου δε απειλείται με αλλοίωση, εάν όχι με εκτροχιασμό; Αποπειράται κάποιες απαντήσεις η Εκθεση, όταν -με διακριτικότητα- προβαίνει σε συστάσεις, οι οποίες, όμως, υπό άλλην ανάγνωση ισοδυναμούν με καταγγελία για κυβερνητικές παραλείψεις: Πάταξη μονοπωλιακών καταστάσεων, επιτάχυνση ιδιωτικοποιήσεων και δημοσίων έργων, αντιμετώπιση αποτελεσματική του απεργιακού κύματος και αξιοποίηση του διεθνούς κλίματος αναπτυξιακής ευφορίας. Σε αυτά τα ενδεχομένως απολύτως ορθά από πλευράς οικονομικής επιστήμης, δεν λαμβάνεται αρκούντως υπ' όψιν ο ανθρώπινος παράγων (πιθανότατα ορθώς, διότι άλλως θα εκινδύνευε να νοθευθεί η οικονομική σκέψη). Ο προϋπολογισμός μιας χώρας δεν είναι -και δεν πρέπει να είναι- προϊόν εργαστηρίου. Πρέπει να λαμβάνει υπ' όψιν παραμέτρους όπως οι αντικειμενικές δυνατότητες και η συλλογική ψυχολογία, ειδικότερα όταν πρωταρχικός στόχος είναι ο περιορισμός των ελλειμμάτων διά της αυξήσεως των εσόδων και της μειώσεως των δαπανών. Και δεν ελήφθη υπ' όψιν, από πλευράς αντικειμενικών δυνατοτήτων, η ανάγκη να πεισθούν οι πάντες ότι δεν υπάρχουν άλλες επιλογές. Ετσι, ανεπτύχθησαν αντιστάσεις και σε πολιτικό (ακόμη και ενδοκυβερνητικό) επίπεδο και σε κοινωνικό. Από πλευράς δε συλλογικής ψυχολογίας παρεγνωρίσθη το στοιχείο της γενικής κοπώσεως από την παρατεταμένη λιτότητα. Τι είναι πλέον δυνατόν να γίνει; Μόνον ένα και δυσχερέστατο: Εκ των υστέρων, μετά την άφρονα απώλεια χρόνου, να πεισθούν οι πάντες για την ορθότητα των κυβερνητικών επιλογών.